mehraboOon
07-21-2011, 06:23 AM
تکنولوژی پنهان کاری در هواگردها (1)
در این قسمت به معرفی، بیان تاریخچه، و نحوه عملکرد هواگردهای پنهان کار می پردازیم.
تاریخچه تکنولوژی پنهانکاری
بررسی تاریخچهی فعالیتهایی که در راستای ایجاد قابلیّت پنهانکاری در وسایل پرنده (و همچنین سایر جنگافزارهـا) صورت گرفته است، نکات قابل توجهی را آشکار ساخته است:• آمریکاییهـا، بیش از همه و پیش از سایر کشورهـا در این زمینه سرمایهگذاری کردهاند.
• با توجه به میزان سرمایهگذاریهای آمریکا در این زمینه، به نظر میرسد، هزینههای تحقیق و توسعه در این زمینه بسیار زیاد است. تعداد قابل توجّهی از پروژههای مطرح شده در این زمینه، در نیمههای کار به دلایل مالی، لغو شدهاند و نیمهکاره ماندهاند. از این دست میتوان به پروژهی "دارک استار" که در 1999 توسط وزارت دفاع ایالات متحده لغو شد و پروژهی "آرورا" که احتمالاً در سال 1990 لغو شده، اشاره کرد.
• تعداد قابل توجهی از پروژههای انجام شده در زمینهی پنهانکاری، که اتفاقـاً هزینه و زمان قابل توجهی را به خود اختصاص دادهاند، فقط برای اثبات و ارزیابی تکنولوژی و به عنوان پیش زمینهای برای پروژههای اصلی انجام شدهاند. از این دست میتوان به پروژهی "تکیت بلو" که به عنوان پیش زمینهی ساخت ( بی 2 ) توسط نورثروپ در فاصلهی سالهای 1978 تا 1985 به انجام رسید و همچنین پروژهی "اسنیکی پیت"که به عنوان پیش زمینهی ساخت ( اف 22 )توسط جنرال داینامیکس به انجام رسید، اشاره کرد.
http://img.tebyan.net/big/1390/03/75193104134162303121871661862096721261194.jpg
عوامل مؤثر در مشاهده شدن یک پرنده
مشاهده شدن یک وسیلهی پرنده توسط تجهیزات و ادوات شناسایی دشمن، با یکی از روشهای زیر صورت میگیرد:•سطح مقطع راداری و انعکاس امواج راداری به سمت گیرنده
• امواج فرو سرخ
• صوت (Aural)
• مشاهده خود یا آثار وسیله با چشم مسلح یا غیر مسلح (Visual)
لذا وقتی بحث پنهانکاری مطرح میشود، میباید پنهانکاری و یا کممشاهدهپذیری در تمام حوزههای فوق مورد بررسی قرار گیرد.
تکنولوژیهای پنهانکاری و کم مشاهدهپذیری
ایجاد قابلیّت پنهانکاری و/یـا کم مشاهدهپذیری، بـا استفـاده از یکی از روشهای زیر و یا ترکیبی از آنها صورت میگیرد:• جذب سیگنالهای شناسایی
• انحراف سیگنالهای شناسایی در جهت مطلوب
• ایجاد اختلال در سیگنالهای شناسایی
البته غیر از موارد فوق، برخی روشهای دیگری نیز مطرح شدهاند که گرچه مستقیمـاً سطح مقطع راداری را کاهش نمیدهند، اما باعث کاهش مشاهدهپذیری وسیلهی پرنده میشوند.
این روشها عبارتند از:
• پرواز در ارتفاع بالا
• پرواز با سرعت زیاد
• پرواز در نزدیکی زمین و بین موانع زمینی مانند کوهها و ناهمواریها
بر اساس اطلاعات منتشر شده و مطالعات صورت گرفته، خصوصـاً اطلاعات منتشر شده توسط شرکتهـای نورثروپ-گرومن، ناسـا، لاکهید- مارتین و بویینگ که به ترتیب سازندهی هواپیماهای پنهانکار بی-2، ایکس-29، اف-117 و بویینگ بِرد هستند، تکنولوژیهای مرتبط با قابلیّت پنهانکاری و کممشاهده پذیری که با یکی از روشهای فوقالذکر منجر به قابلیّت پنهانکاری و کم مشاهدهپذیری میگردند، و در آینده مورد استفاده خواهند بود، متناسب با سه بازهی زمانی به صورت زیر تفکیک شدهاند:
1.آیندهی نزدیک
• طراحی محل حمل سلاح در داخل بدنه (مانند هواپیماهای ایکس 45 و اَوِنْجِر II) با سطح مقطع راداری کم•طراحی محل نصب موتور داخل بدنه (مانند هواپیمای ایکس45) با سطح مقطع راداری کم
• طراحی ورودی و خروجی موتور داخل بدنه با سطح مقطع راداری کم
• طراحی خروجی هوای موتور و حذف آثار راداری و مشاهدهپذیری آن (بعنوان مثال هوای گرم خروجی، باید تحت پوشش هوای سرد در اطراف قرار گیرد)
• هواپیمای بدون دم (Tail-less Aircraft) با کنترل فعال (مانند هواپیماهـای ایکس-36 و بی2)
• دم مایل (مانند هواپیمای اف-117)
•سازههای مرکب (کامپوزیتها و مواد عبوردهندهی امواج راداری)
• بال با زاویهی عقبرفتگی و یا جلورفتگی زیاد (Sweep Back or Sweep Forward)
• بال شکسته (Swing Wing) (مانند ایکس45)
• بدنه بـا سطوح صاف (بدون انحنا) و شکسته روی بدنه (مانند هواپیمای اف117)
• زیر بدنه بـا سطوح صاف و بدون شکستگی (مانند هواپیمای اف117)
• بال و بدنه ادغام شده (Blended Wing Body) بدون مرزهای شکسته در نمای خارجی (مثل بی2 و ایکس47)
• طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز در نزدیکی زمین (Terrain Following Flight (TF))
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم سرعت نزدیک صوت (Advanced Subsonic)
• موتور و سیستمها با آلودگیهای ارتعاشی و الکترومغناطیسی کم
• بدنه بـا نیمرخ پخ (Slim Profile)
• رنگ و پوششهای جاذب امواج رادار(RADAR Absorbent Material (RAM))
• رنگ متناسب با شرایط پروازی (مانند اغلب هواپیمـاهـای پنهانکار که به علت پرواز در شب از رنگ سیاه استفاده میکنند)
• اندازهگیری سطح مقطع راداری پرنده (برای ارزیابی سطح مقطع راداری پس از پرواز و خسارتهـای احتمالی، مثل ضرباتی که به بدنه وارد شده و یا خراشهایی که در پوشش هواپیما ایجاد شده است)
http://img.tebyan.net/big/1390/03/124248107529811815714419122549161226150135.jpg
2 .آیندهی میان مدت
• طراحی و ساخت نـازل موتورهـای بـا قابلیّت کنترل بردار جت خروجی (Thrust Vectored) ؛• طراحی و ساخت سازههای مرکب به صورت یک تکه (Single Piece Composite) ؛
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز با ماخ بالا (Super Cruise) ؛
• طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز با پیروی از پستی و بلندیهای زمین (Terrain Following Flight (TFF)) ؛
• طراحی هواپیمـا با ابعاد کوچکتر (مانند ریزپهپـادها)؛
• اندازهگیری دقیقتر سطح مقطع راداری اجزای مختلف پرنده مثل موتور، خروجی موتور، سیستمها و ... .
3.آیندهی دور
• طراحی و ساخت پلیمرهای الکتروکرومیک (Electro Magnetically Conductive Polyaniline based RADAR Absorbent Material” or “Electro-Chromic Materials) برای تغییر رنگ پوسته (پنهانکاری در مقابل چشم)• طراحی و ساخت سیستم فعال برای تغییر میزان انعکاسدهی (Reflectiveness) امواج راداری
• طراحی و ساخت مواد با قابلیّت تغییر میزان جذب (Radar Absorptiveness) امواج راداری
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در ارتفاعات خیلی بالا (هوا- فضـا پیمـا (AeroSpace Plane))
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم فرا صوت
• طراحی و ساخت بدنه و سیستمها برای کاهش ابعاد پیکره در حد نانو
• طراحی و ساخت سیستم تصویرسازی مجازی روی بدنهی هواپیما با استفاده از LCD (پنهانکاری در مقابل چشم مثل اختاپوس)
• طراحی و ساخت موتور سرامیکی برای جذب امواج رادار، کوچک کردن ابعاد موتور و کاهش صدا و نویز
• اندازهگیری میزان مشاهدهپذیری پهپـاد در برابر چشم
• آموزش پرسنل زمینی برای استفاده از سیستمهای مرتبط با پنهانکاری (نظیر سیستـمِ فعالِ تغییر میزان انعکاسدهی امواج راداری).
ادامه دارد...
بخش دانش و زندگی تبیان
منبع:
آویا
در این قسمت به معرفی، بیان تاریخچه، و نحوه عملکرد هواگردهای پنهان کار می پردازیم.
تاریخچه تکنولوژی پنهانکاری
بررسی تاریخچهی فعالیتهایی که در راستای ایجاد قابلیّت پنهانکاری در وسایل پرنده (و همچنین سایر جنگافزارهـا) صورت گرفته است، نکات قابل توجهی را آشکار ساخته است:• آمریکاییهـا، بیش از همه و پیش از سایر کشورهـا در این زمینه سرمایهگذاری کردهاند.
• با توجه به میزان سرمایهگذاریهای آمریکا در این زمینه، به نظر میرسد، هزینههای تحقیق و توسعه در این زمینه بسیار زیاد است. تعداد قابل توجّهی از پروژههای مطرح شده در این زمینه، در نیمههای کار به دلایل مالی، لغو شدهاند و نیمهکاره ماندهاند. از این دست میتوان به پروژهی "دارک استار" که در 1999 توسط وزارت دفاع ایالات متحده لغو شد و پروژهی "آرورا" که احتمالاً در سال 1990 لغو شده، اشاره کرد.
• تعداد قابل توجهی از پروژههای انجام شده در زمینهی پنهانکاری، که اتفاقـاً هزینه و زمان قابل توجهی را به خود اختصاص دادهاند، فقط برای اثبات و ارزیابی تکنولوژی و به عنوان پیش زمینهای برای پروژههای اصلی انجام شدهاند. از این دست میتوان به پروژهی "تکیت بلو" که به عنوان پیش زمینهی ساخت ( بی 2 ) توسط نورثروپ در فاصلهی سالهای 1978 تا 1985 به انجام رسید و همچنین پروژهی "اسنیکی پیت"که به عنوان پیش زمینهی ساخت ( اف 22 )توسط جنرال داینامیکس به انجام رسید، اشاره کرد.
http://img.tebyan.net/big/1390/03/75193104134162303121871661862096721261194.jpg
عوامل مؤثر در مشاهده شدن یک پرنده
مشاهده شدن یک وسیلهی پرنده توسط تجهیزات و ادوات شناسایی دشمن، با یکی از روشهای زیر صورت میگیرد:•سطح مقطع راداری و انعکاس امواج راداری به سمت گیرنده
• امواج فرو سرخ
• صوت (Aural)
• مشاهده خود یا آثار وسیله با چشم مسلح یا غیر مسلح (Visual)
لذا وقتی بحث پنهانکاری مطرح میشود، میباید پنهانکاری و یا کممشاهدهپذیری در تمام حوزههای فوق مورد بررسی قرار گیرد.
تکنولوژیهای پنهانکاری و کم مشاهدهپذیری
ایجاد قابلیّت پنهانکاری و/یـا کم مشاهدهپذیری، بـا استفـاده از یکی از روشهای زیر و یا ترکیبی از آنها صورت میگیرد:• جذب سیگنالهای شناسایی
• انحراف سیگنالهای شناسایی در جهت مطلوب
• ایجاد اختلال در سیگنالهای شناسایی
البته غیر از موارد فوق، برخی روشهای دیگری نیز مطرح شدهاند که گرچه مستقیمـاً سطح مقطع راداری را کاهش نمیدهند، اما باعث کاهش مشاهدهپذیری وسیلهی پرنده میشوند.
این روشها عبارتند از:
• پرواز در ارتفاع بالا
• پرواز با سرعت زیاد
• پرواز در نزدیکی زمین و بین موانع زمینی مانند کوهها و ناهمواریها
بر اساس اطلاعات منتشر شده و مطالعات صورت گرفته، خصوصـاً اطلاعات منتشر شده توسط شرکتهـای نورثروپ-گرومن، ناسـا، لاکهید- مارتین و بویینگ که به ترتیب سازندهی هواپیماهای پنهانکار بی-2، ایکس-29، اف-117 و بویینگ بِرد هستند، تکنولوژیهای مرتبط با قابلیّت پنهانکاری و کممشاهده پذیری که با یکی از روشهای فوقالذکر منجر به قابلیّت پنهانکاری و کم مشاهدهپذیری میگردند، و در آینده مورد استفاده خواهند بود، متناسب با سه بازهی زمانی به صورت زیر تفکیک شدهاند:
1.آیندهی نزدیک
• طراحی محل حمل سلاح در داخل بدنه (مانند هواپیماهای ایکس 45 و اَوِنْجِر II) با سطح مقطع راداری کم•طراحی محل نصب موتور داخل بدنه (مانند هواپیمای ایکس45) با سطح مقطع راداری کم
• طراحی ورودی و خروجی موتور داخل بدنه با سطح مقطع راداری کم
• طراحی خروجی هوای موتور و حذف آثار راداری و مشاهدهپذیری آن (بعنوان مثال هوای گرم خروجی، باید تحت پوشش هوای سرد در اطراف قرار گیرد)
• هواپیمای بدون دم (Tail-less Aircraft) با کنترل فعال (مانند هواپیماهـای ایکس-36 و بی2)
• دم مایل (مانند هواپیمای اف-117)
•سازههای مرکب (کامپوزیتها و مواد عبوردهندهی امواج راداری)
• بال با زاویهی عقبرفتگی و یا جلورفتگی زیاد (Sweep Back or Sweep Forward)
• بال شکسته (Swing Wing) (مانند ایکس45)
• بدنه بـا سطوح صاف (بدون انحنا) و شکسته روی بدنه (مانند هواپیمای اف117)
• زیر بدنه بـا سطوح صاف و بدون شکستگی (مانند هواپیمای اف117)
• بال و بدنه ادغام شده (Blended Wing Body) بدون مرزهای شکسته در نمای خارجی (مثل بی2 و ایکس47)
• طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز در نزدیکی زمین (Terrain Following Flight (TF))
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم سرعت نزدیک صوت (Advanced Subsonic)
• موتور و سیستمها با آلودگیهای ارتعاشی و الکترومغناطیسی کم
• بدنه بـا نیمرخ پخ (Slim Profile)
• رنگ و پوششهای جاذب امواج رادار(RADAR Absorbent Material (RAM))
• رنگ متناسب با شرایط پروازی (مانند اغلب هواپیمـاهـای پنهانکار که به علت پرواز در شب از رنگ سیاه استفاده میکنند)
• اندازهگیری سطح مقطع راداری پرنده (برای ارزیابی سطح مقطع راداری پس از پرواز و خسارتهـای احتمالی، مثل ضرباتی که به بدنه وارد شده و یا خراشهایی که در پوشش هواپیما ایجاد شده است)
http://img.tebyan.net/big/1390/03/124248107529811815714419122549161226150135.jpg
2 .آیندهی میان مدت
• طراحی و ساخت نـازل موتورهـای بـا قابلیّت کنترل بردار جت خروجی (Thrust Vectored) ؛• طراحی و ساخت سازههای مرکب به صورت یک تکه (Single Piece Composite) ؛
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز با ماخ بالا (Super Cruise) ؛
• طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز با پیروی از پستی و بلندیهای زمین (Terrain Following Flight (TFF)) ؛
• طراحی هواپیمـا با ابعاد کوچکتر (مانند ریزپهپـادها)؛
• اندازهگیری دقیقتر سطح مقطع راداری اجزای مختلف پرنده مثل موتور، خروجی موتور، سیستمها و ... .
3.آیندهی دور
• طراحی و ساخت پلیمرهای الکتروکرومیک (Electro Magnetically Conductive Polyaniline based RADAR Absorbent Material” or “Electro-Chromic Materials) برای تغییر رنگ پوسته (پنهانکاری در مقابل چشم)• طراحی و ساخت سیستم فعال برای تغییر میزان انعکاسدهی (Reflectiveness) امواج راداری
• طراحی و ساخت مواد با قابلیّت تغییر میزان جذب (Radar Absorptiveness) امواج راداری
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در ارتفاعات خیلی بالا (هوا- فضـا پیمـا (AeroSpace Plane))
• طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم فرا صوت
• طراحی و ساخت بدنه و سیستمها برای کاهش ابعاد پیکره در حد نانو
• طراحی و ساخت سیستم تصویرسازی مجازی روی بدنهی هواپیما با استفاده از LCD (پنهانکاری در مقابل چشم مثل اختاپوس)
• طراحی و ساخت موتور سرامیکی برای جذب امواج رادار، کوچک کردن ابعاد موتور و کاهش صدا و نویز
• اندازهگیری میزان مشاهدهپذیری پهپـاد در برابر چشم
• آموزش پرسنل زمینی برای استفاده از سیستمهای مرتبط با پنهانکاری (نظیر سیستـمِ فعالِ تغییر میزان انعکاسدهی امواج راداری).
ادامه دارد...
بخش دانش و زندگی تبیان
منبع:
آویا