آشنایی با مراکز ترافیکی و حمل و نقل تهران(هوایی - زمینی - قطار و ...)

[mozhgan]

اتوبوسرانی تهران


تهران تا قبل از این که به عنوان پایتخت انتخاب شود، دهکده کوچکی بود با جمعیت اندک در دامنه البرز و نزدیک به شهرری که در آن زمان مرکزیت شهری‌، داشت که با چند دروازه محدود می‌شد. وسایل حمل و نقل به گاری و درشکه و کالسکه‌های اختصاصی محدود می‌شد و مردم بیش‌تر پیاده از این سوی تهران‌به آن سو می‌رفتند. حمل و نقل با گاری در آن زمان توسط دو نفر از گاریچی‌ها به نام‌های میرزا علی اصغر و سید حسن گاریچی اداره می‌شد. تا آن زمان وسایل ‌نقلیه عمومی در تهران وجود نداشت و نیازی هم به چنین وسایلی احساس نمی‌شد، اما رفته رفته با افزایش جمعیت‌، حمل و نقل مسافر در داخل شهر مورد توجه قرار گرفت‌.
نخستین وسیله نقلیه عمومی که در پایتخت آغاز به کار کرد واگن‌های اسبی بود. بلژیکی‌ها بعد از ایجاد راه آهن حضرت عبدالعظیم (ماشین دودی شهری‌)، به فکر تأسیس چند خط حمل و نقل مسافر در شهر تهران افتادند; به همین منظور حدود سال ۱۲۹۸ ه.ش‌، در خیابان‌های ری‌، لاله زار، ناصریه (ناصرخسروی فعلی‌)، سپه (خیابان امام خمینی‌) و شاهپور (وحدت اسلامی‌) ریل کار گذاشتند و پس از نصب ریل در این خیابان‌ها، مسافران با واگن اسبی که از روی ریل عبور می‌کرد، جا به جا می‌شدند. کرایه این واگن‌ها پنج شاهی بود و از ساعت شش صبح تا نه شب کار می‌کردند. این سرویس‌ها تا سال۱۳۰۳ ،ادامه داشت‌، سپس با اختلاف نظری که بین شهرداری تهران و مدیر بلژیکی واگن به وجود آمد، شرکت کار خود را متوقف و مسئولان آن به کشور متبوع خود مراجعه کردند. چندی بعد دانمارکی‌ها با استفاده از اتوبوس‌های بنزینی بزرگ چند خط اتوبوس‌رانی در تهران و شمیران دایر کردند، ولی بعد به علت کمی درآمد آن را منحل‌کردند.
درسال ۱۳۰۵ ، و در زمان سلطنت رضا شاه‌، تعدادی اتوبوس مدل زایس از شوروی خریداری و با ورود آن‌ها، هشت خط اتوبوس‌رانی خصوصی در تهران دایر شد که مقررات و ایستگاه مشخصی نداشتند; یعنی هر جا مسافر بود، اتوبوس توقف می‌کرد و مسافر هم هر جا که می‌خواست پیاده می‌شد و گاهی به خاطر سوار شدن به اتوبوس جنگ و دعوا در می‌گرفت که کم از جنگ تن به تن نداشت‌.
بعد از شهریور سال۱۳۲۰، اتوبوس‌رانی شکل مرتب‌تری به خود گرفت و مردم برای سوار شدن به اتوبوس‌ها صف می‌بستند. تا قبل از تأسیس شرکت واحد، تعداد خطوط اتوبوس‌رانی ۳۸ خط بود.
اولین شرکت سهامی اتوبوس‌رانی عمومی کشور با ادغام شرکت‌های اتوبوس‌رانی خصوصی در شهر تهران و با نام شرکت واحد اتوبوس‌رانی تهران و حومه در فروردین ۱۳۳۵، تحت شماره (۵۱۳۷) به ثبت رسید و محل قانونی آن در شهرداری وقت تعیین گردید، که ۵۱ درصد سهام شرکت واحد به مسئولیت اداره شرکت واحد در آمد و ۴۹ درصد سهام باقی مانده از آن را به سهام‌داران بخش خصوصی سابق و چهار نفر از طرف شهرداری تهران واگذار شد که به این شرح انتخاب شدند: تیمسار سرلشکر مهدی قلی علوی مقدم (رئیس وقت شهربانی کل کشور ) با حفظ سمت‌ در مقام رئیس هیئت مدیره‌، اسدالله اکرمی‌، نصیر دادخواه و سرهنگ ناصر امیر انصاری‌.
سپس برای اجرای مرتب سرویس‌ها، هیئتی به نام هیئت عالی نظارت و مشاور اتوبوس‌رانی عمومی تهران تشکیل شد که عبارت بودند از: وزیر کشور، مدیر کل بانک ملی ایران‌، رئیس شهربانی‌، شهردار تهران‌، معاون وزارت بازرگانی‌، معاون وزارت کار، معاون وزارت صنایع و معادن و سه نفر نماینده از طرف صاحبان سهام ۴۹ درصد.
امروز تهران مرکز فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی ایران‌، با جمعیتی بیش از ۱۰ میلیون نفر، بزرگ‌ترین شهر کشور و یکی از فعال‌ترین شهرهای جهان در سطح بین‌المللی‌، و به عنوان مرکز اقتصادی‌، اجتماعی‌، سیاسی و ارتباطی‌، حایز بالاترین درصد جمعیت شهر نشین است که بیش‌ترین سرمایه گذاری صنعتی کشور را دارد. تمرکز فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی و وجود واحدهای بزرگ علمی و فرهنگی و تمرکز فعالیت‌های اداری در تهران‌، باعث شده که افراد از شهرستان‌های دیگر به این شهر مهاجرت کنند.
آغاز ب کار خطوط اتوبوس‌رانی در تهران با ۳۸ خط و ۱۲۶ اتوبوس و به طول ۳۰ کیلومتر بود. هم اینک، در حدود ۳۵۵ خط و در ۲۸۹۱ کیلومتر خطوط اتوبوس‌رانی شامل خطوط عادی‌، اکسپرس‌، سراسری‌، کرایه نقدی‌، شبانه‌، پارک سوار و سریع‌السیر و در مجموع ۲۷۰ خط سیستم اتوبوس‌رانی تهران را تشکیل می‌دهد.
با جایگزینی اتوبوس‌های جدید، بنابر آخرین آمار تا پایان سال۱۳۸۱، تعداد اتوبوس‌ها ۵۶۸۱ دستگاه بوده است که بالغ بر ۲۸۰۰۰۰۰ مسافر را در روز جا به جا می‌کردند.
بودجه شرکت واحد از طریق سازمان برنامه و بودجه شهرداری تهران‌، یک درصد افزایش بهای سوخت‌، فروش بلیت‌، واحد آگهی‌ها، واحدهای تابعه شرکت و اجاره اتوبوس‌ها و غیره تأمین می‌شود.
به منظور کاهش آلودگی هوای تهران و کمک به سرویس حمل و نقل‌، طی قراردادی‌، شهرداری تهران و شرکت اشکودا اکسپورت از کشور چک توافق کردند که سه فاز اتوبوس برقی در سه محل تهران بر پا گردد:
فاز ترمینال شرق میدان امام حسین که با دو خط و ۷/۲ کیلومتر در سال۱۳۷۱ ، افتتاح شد.
فاز میدان امام حسین، میدان خراسان ،انتهای ۱۷ شهریور با سه خط و ۶/۲ کیلومتر درسال ۱۳۷۵.
فاز میدان خراسان ،میدان شوش و انتهای ۱۷ شهریور .میدان شوش نیز با دو خط و به طول ۱/۳ کیلومتر درسال ۱۳۷۹ ، شروع به کار کرد.
تعداد کارکنان شرکت با توجه به بازنشستگان و ورود و خروجی‌های در حال تغییر تا آخر ۱۳۸۱ ،(۱۶۵۸۹کارگر) و ( ۷۲۱) کارمند و (۱۱۰۸۰) راننده بوده است.
.
شرکت واحد در حال حاضر بیش از ۱۶ تعمیر گاه فعال دارد که وظیفه تعمیر و نگه‌داری اتوبوس‌ها را به عهده دارد.
پارک سوار و شبکه اتوبوس برقی نیز در کنار خطوط اتوبوس‌رانی به جابه‌جایی مسافران اقدام می‌کند و بیش از ۲۰ ترمینال در سطح شهر خطوط مختلف را به هم ارتباط می‌دهد.
به علاوه‌، حدود ۴۵۵۹ دستگاه مینی‌بوس و اتوبوس‌های تحت پوشش واحد نظارت که جزو واحدهای تابعه شرکت‌واحد است‌، با حدود ۱۱۲ خط فعال‌، روزانه حدود ۱۴۰۰۰۰۰ نفر را جابه‌جا می‌کنند.
هم‌چنین‌، در شرکت واحد، فعالیت‌های ورزشی در رشته‌های فوتبال‌، والیبال‌، کشتی‌، دو و میدانی‌، شطرنج‌، ورزش باستانی و کوه‌نوردی رایج است و در زمینه فرهنگی با صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادها همکاری دارد.

[mozhgan]

ترمینال جنوب

آدرس: بزرگ‌راه بعثت‌، بین خیابان بخارایی و عباسی
اولین پایانه تهران در سال۱۳۵۲، در زمینی به مساحت ۱۷ هکتار بنا شد. ساختمان ترمینال شامل چهار طبقه (دو طبقه‌، همکف و زیرزمین‌) است‌. در همکف که ۸۸۰۰ متر مربع مساحت دارد، ۱۹ غرفه مربوط به تعاونی‌های مسافربری و شرکت‌های مسافربری خصوصی‌، فروشگاه‌ ها، پست‌، بانک‌، تلفن‌، دفتر های برخی ارگان‌ها، نیروی انتظامی و سرویس‌های بهداشتی قرار دارد.
طبقه اول، با مساحت ۴۲۰۰ متر مربع‌، شامل سالن غذاخوری‌، تریا، سایت کامپیوتر ترمینال و نمازخانه است‌.
طبقه دوم نیز ، با مساحت ۶۲۰ متر مربع‌، قسمت‌های اداری را شامل می‌شود. زیر زمین نیز مساحتی حدود ۳۴۰۰ مترمربع دارد.
به علاوه‌، ترمینال شامل فضای پارکینگ اتوبوس‌های بین شهری‌، پهلوگاه خروجی‌، پهلوگاه ورودی و محل شست‌وشو و نگه‌داری اتوبوس است که تعداد آن به پنج جایگاه و هریک با پنج اتوبوس می‌رسد. ایستگاه سوخت‌گیری و ۲۵۰۰۰ متر مربع فضای سبز محوطه نیز از دیگر فضاهای ترمینال است‌.
هفت شرکت مسافربری شامل مینی‌بوس‌رانی و سواری نیز علاوه بر شرکت‌های اتوبوس‌رانی در این ترمینال فعالیت دارند.
ساختمان ضد بمب و ضد زلزله این ترمینال مدور ، به دست مهندسان اسرائیلی ساخته شده است و طوری طراحی شده‌است که ، با توجه به محوطه پر دود و آلوده‌، هیچ دودی وارد ساختمان نمی‌شود.

[mozhgan]

ترمینال شرق

آدرس: ابتدای بزرگ‌راه اسب دوانی
ترمینال شرق از شمال به خیابان دماوند، از شرق به دپوی اتوبوس برقی و از جنوب به بزرگ‌راه هجرت منتهی می شود.
ترمینال که به طور موقت در زمینی به مساحت ۳۰۰۰۰ مترمربع و در اواسط سال۱۳۶۰، احداث شده است شامل ۲۰ غرفه و ۱۰ تعاونی مسافربری و دو شرکت خصوصی مستقر در ترمینال است‌. همچنین‌، ترمینال برای رفاه حال مسافران به ایجاد نمازخانه و سالن‌های انتظار، انتظامات‌، تبلیغات اسلامی‌، مطبوعات‌، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان‌، خرازی‌، رستوران‌، لوازم بهداشتی‌، لوازم یدکی‌، بیمه ایران‌، تاکسی سرویس‌، پیک بادپا و کتاب‌فروشی اقدام کرده است‌. سالن ورزشی برای کارکنان نیز در محل ساخته شده است‌.

[mozhgan]

ترمینال غرب

آدرس: شمال غرب میدان آزادی
طرح احداث ترمینال در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار در سال۱۳۷۰ ، و در شمال غرب میدان آزادی اجرا شد. این ترمینال در سال۱۳۶۰، گاراژی موقت در شمال غرب میدان آزادی بود که به دلیل نداشتن امکانات رفاهی‌، ضرورت احداث ترمینال اساسی غرب احساس و در سال ۱۳۷۵ ، مکان جدید افتتاح شد. این ترمینال شامل سالن خروجی است که در دو طبقه ساخته شده است‌. طبقه‌ اول یا همکف ۱۴۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و از ۳۴ غرفه مربوط به تعاونی‌ها و شرکت‌های خصوصی تشکیل شده است‌. خدماتی که دراین قسمت داده می شود عبارتند از: فروشگاه شهروند، بانک‌، پست و تلفن‌، شهر کتاب‌، نمازخانه‌، چای‌خانه و سرویس‌های بهداشتی‌. طبقه بالا که وسعتی معادل ۱۰۰۰۰ متر مربع دارد، از قسمت‌های اداری و مالی‌، شرکت‌های مسافربری‌، رستوران‌، تریا، سینما و تعدادی غرفه خدماتی تشکیل شده است‌.
به جز خدمات ذکر شده‌، جایگاه سوخت‌، پارکینگ اتوبوس‌ها، شستشوی ماشین، تأسیسات و فضای سبز محوطه نیز در محدوده ترمینال واقع شده‌اند. در حال حاضر ۲۶۰۰ ماشین، اعم از اتوبوس و مینی‌بوس و سواری ،با ۲۷۰۰ سرویس روزانه بالغ بر ۶۶۰۰۰ مسافر را از طریق شرکت‌ها و تعاونی‌های این ترمینال جا به جا می‌کنند.

[mozhgan]

بزرگراه ها


امروزه ، بخش در خور توجهی از بودجة برنامه‌های توسعه و عمران ،در کشورهای در حال پیشرفت جهان، به احداث راه‌ ها و بزرگراه ‌ها اختصاص یافته است. بزرگراه ‌ها تأثیری تعیین‌کننده در برقراری ارتباطات درون شهری و میان شهری دارند. با وجود این احداث بزرگراه ‌ها مستلزم صرف هزینه ‌های هنگفتی است، اما مشکلات اجرای پروژه بزرگراه ‌ها فقط به هزینه سنگین آنها محدود نمی‌شود. این مشکلات بیشتر هنگامی خودنمایی می‌کنند که مسیر بزرگراه ها از بین بافت موجود شهری و یا از کنار مناطق مسکونی می‌گذرند و به شکل‌های گوناگون عوارضی از خود بر جای می‌گذارند. خوشبختانه ، در کشور خودمان نیز این واقعیت ها از نظر برنامه‌ریزان پنهان نمانده و از، نخستین برنامه پنج ساله توسعه و عمران نظام جمهوری اسلامی، گسترش راه‌ها و بزرگراه‌ ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است. احداث و تکمیل پروژه‌های بزرگراه‌ های شهر تهران در سال های اخیر موکد این توجه می‌باشد.
چگونگی عملکرد ترافیک و قابلیت دسترسی به مسیرها در شبکه‌های بزرگراه‌ ها اهمیت بسیاری دارد.

[mozhgan]

پارکینگ‌های عمومی


بنا به محاسبات پژوهشگران سازمان حمل و نقل و ترافیک شهری، زمان توقف وسیله نقلیه، بیش از زمان تردد آنهاست. نبودن مکان‌های مناسب و کافی برای توقف خودروها در نهایت به کاهش کارآیی و کشش معابر و اخلال در ترافیک جاری می‌انجامد. یکی از کوشش‌های مؤثر در بهبود وضعیت حمل و نقل شهری، ایجاد توقفگاه‌های موقت خودروها به ویژه در مرکز شهر و نیز در جوار پایانه‌های مسافری است.
مکان‌یابی و طراحی توقفگاه‌های طبقاتی در دستور کار معاونت فنی و عمرانی شهر قرار دارد. پارکینگ طبقاتی لاله‌زارنو، با گنجایش ۲۲۰ خودرو با زیر بنای ۷۳۰۰ مترمربع و در ۷ طبقه از بتن آرمه ساخته شده است. این پارکینگ به انضمام سه پارکینگ طبقاتی دیگر، جمعاٌ با بیش از ۱۱۱۰۰۰ مترمربع زیر بنا و ظرفیت پذیرش حدود ۲۵۰۰ اتومبیل، به صورت مستقیم و غیرمستقیم در صرفه جویی وقت و ایجاد آسایش برای شهروندان و کاهش آلودگی هوا تأثیر دارند.

[mozhgan]

ترافیک


از آنجایی که معمولاٌ محدوده‌های مرکزی شهر به دلیل قرار گرفتن مراکزی با کاربری‌های اداری – تجاری، فرهنگی و بهداشتی تقاضای سفرهای زیادی دارد و به سبب هجوم وسایل نقلیه به خصوص در ساعات اداری دارای ترافیک متراکمی است. سازمان حمل و نقل ترافیک تهران که عهده‌دار سیاستگزاری و برنامه‌ریزی ترافیک است. تدابیری را به مرحله اجرا در آورده است از جمله:
اجرای محدوده طرح ترافیک،بزرگراهها،پارکینگ های عمومی.

[mozhgan]

راه آهن


کلنگ ساختمان راه آهن سراسری ایران (ایستگاه مرکزی‌) در ۲۳ مهر ماه سال۱۳۰۶، با حضور رضا شاه در اراضی جنوبی تهران‌، که تمامی آن بیرون از دروازه گمرک به همین منظور در نظر گرفته شده بود، به زمین زده شد. هم زمان نیز ریل گذاری از تهران تا خورموج در اهواز آغاز گشت‌. طرح ایجاد راه آهن سراسری برای اتصال جنوب به شمال و شرق به غرب ایران بود که به این منظور مجلس شورای ملی هزینه ساخت راه آهن را از عایدات قند و شکر در سال ۱۳۴۵ ، تصویب کرده بود.
بنای ایستگاه مرکزی راه آهن، با الهام از عظمت و شوکت معماری ایران باستان‌، توسط مهندسان آلمانی ساخته شد و با استفاده از شیوه اکسپرسیونیسم آرمان گرا و ویژگی‌هایی که آلمان زمان هیتلر در ساخت بناها و حفظ عظمت آلمان به کار می‌برد بنایی هر چند ساده‌، اما عظیم و با صلابت به وجود آمده است‌. ورودی ایستگاه مرکزی وسیع است و این ریتم از طریق پنجره‌ها، بازشوها و جرزهای سراسری دیوارها نیز کاملاً آشکار است‌.
احساس گشودگی در بدو ورود به ایستگاه مرکزی‌، حس گذر را در مسافران القا می‌کند. این نوع معماری که القا کننده نوعی خشونت و قدرت نیز هست‌، کاملاً با رمانتیسم اروپایی اوایل قرن بیستم متفاوت است‌.
عمارت ایستگاه تهران از پی تا سقف با آهن و سیمان ساخته شده است‌. پنجره‌های این عمارت همه از برنز و آهن بوده که از سال‌ها پیش تخریب شده است‌. نماد صلیب شکسته هیتلری، که داخل سقف سالن اصلی کنده‌ کاری شده‌، هنوز هم وجود دارد. نمای خارجی ایستگاه از سنگ سفید تراورتن است که از معدن سنگ پل سفید مازندران استخراج شده است‌. جایگاه سلطنتی این عمارت، که بعد از انقلاب اسلامی به مسجد تبدیل شده است‌، از سنگ‌های مرمر سفید و سیاه معادن مشهد و یزد ساخته شده است‌. در ساختمان ایستگاه تهران ۴۵ مهندس و معمار کار کرده و ۷۰ شرکت ساختمانی و صنعتی از ۱۲ کشور مختلف جهان در مناقصه ساختمان آن شرکت کرده‌اند که از این میان‌، شرکت‌های آلمانی برنده مناقصه شدند و ساختمان آن را به پایان رساندند.
ارتفاع ایستگاه تهران از سطح دریا ۱۱۱۷ متر است‌.
پس از ساخت راه آهن، در نیمه اول قرن نوزدهم‌، دولت‌های خارجی برای به دست آوردن امتیاز ساختمان راه آهن در ایران شروع به فعالیت کردند. لیکن رقابت‌های استعماری کشورهای روس و انگلیس مانع ایجاد راه آهن در ایران گردید و جز پاره‌ای فعالیت‌ها، که منجر به احداث چند کیلومتر راه آهن در نقاط مختلف کشور شد، بقیه امتیازها به نتیجه نرسید.
عمده‌ترین این امتیازات چنین است‌:
به موجب امتیاز مهندس بواتال‌، اولین راه آهن ایران در سال۱۸۸۸ م‌، بین تهران و حضرت عبدالعظیم به طول هشت کیلومتر به نتیجه رسید و ۲۷ سال بعد سال ۱۹۱۵م، ساختمان راه آهن جلفا به تبریز به طول ۱۴۶ کیلومتر، صوفیان به شرف خانه به طول ۵۳ کیلومتر احداث شد ،در نتیجه امتیاز بانک استقراض ایران از طرف دولت روسیه ایجاد شد و در سال۱۹۱۹م،انگلیسی‌ها نیز بنا بر مقاصد سیاسی خود، خط آهنی به طول ۹۴ کیلومتر از میرجاوه به زاهدان احداث کردند. از این سه مورد، اولی پس از چند سال فعالیت حتی قبل از انقضای مدت امتیاز کاملاً برچیده شد و دو راه آهن دیگر با تغییر و تحولات فراوان هر دو جزو شبکه راه آهن فعلی ایران است‌.
از انشعاب های راه آهن سراسری یکی راه آهن تهران مشهد است که در سال ۱۳۱۷ ،شروع شد و پس از مدتی توقف ناشی از مشکلات جنگ جهانی دوم‌، در ۱۷ دی ۱۳۳۵ ، خاتمه یافت‌. خط تهران به تبریز هم در سال۱۳۱۷ ، شروع و بالاخره در ۸ اسفند ۱۳۳۶ ، به پایان رسید و به شبکه راه آهن تبریز جلفا متصل شد و شعبه‌ای از این خط از شرف خانه تا مرز ترکیه در تاریخ ۵ مهر ۱۳۵۰ ، افتتاح شد و مورد بهره برداری قرار گرفت‌. راه آهن قم- یزد -زرند نیز در سال ۱۳۱۷ ، شروع شد و ریل گذاری خط بین قم و کاشان به طول ۹۸ کیلومتر در مرداد سال ۱۳۲۸ ، به پایان رسید و از شهریور سال ۱۳۳۷، عملیات ساختمانی این خط به طرف یزد شروع شد و در ۲۸ اردیبهشت سال ۱۳۵۰، این خط تا ایستگاه زرند به طول ۸۴۷ کیلومتر بهره برداری شد. برای بهره برداری از کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز راه آهنی به طول ۱۱۲ کیلومتر از ایستگاه سیستان‌، که در کیلومتر ۳۲۸ راه آهن قم یزد واقع شده‌، به آن کارخانه کشیده شد. در ادامه احداث مسیرهای جدید، راه آهن زرند - کرمان نیز به طول ۸۰ کیلومتر در ۶ آبان ماه ۱۳۵۶ ، افتتاح شد و در پی آن راه آهن بافق- بندرعباس نیز که طرح آن به صورت راه آهن دو خطه پیش‌بینی شده بود، بعد از پیروزی انقلاب به مرحله اجرا درآمد و مراحل اجرایی و بهره برداری آن به چهار فاز تقسیم شد که در پایان سال ۱۳۵۷، به صورت یک خطه از آن بهره برداری شد. در عین حال‌، خط آهن مشهد- سرخس به طول ۱۶۵ کیلومتر در پایان سال ۱۳۴۷ ، آماده و در اردیبهشت سال ۱۳۵۷ ، افتتاح شد و به شبکه سراسری راه آهن جمهوری اسلامی ایران پیوست و بهره برداری از آن آغاز گردید.
محور بافق - بندرعباس ضمن آن که در امر ترانزیت کالا با احداث راه آهن مشهد - سرخس بسیار اهمیت دارد، از نظر حمل مواد اولیه کارخانه فولاد مبارکه از راه آهن بافق- بندرعباس به طول ۶۲۶ کیلومتر؛ راه آهن دو خطه تهران - مشهد به طول ۹۶۲ کیلومتر ؛ راه آهن بادرود - میبد به طول ۲۵۴ کیلومتر؛ راه آهن چادرملو - اردکان ارژنگ به طول ۲۱۹ کیلومتر ؛ راه آهن امید آباد -رستم‌کلا به طول ۲۰ کیلومتر.
به طور کلی شبکه راه آهن جمهوری اسلامی ایران تا سال۱۳۸۰، شامل ۷۱۵۶ کیلومتر خطوط اصلی و فرعی است و ۱۱۰۸ کیلومتر را خطوط دو خطه تشکیل‌می‌دهد، که به این منظور خط دوم راه آهن تهران مشهد در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی افتتاح شد.
ایستگاه راه آهن تهران نقطه صفر محسوب می‌شود و مرکز تمام اداره ها و از جمله هیئت مدیره راه آهن است‌. همچنین، ایستگاه تهران محلی است که ‌دستگاه کنترل مرکزی شبکه سراسری راه آهن در آن جا در اتاق مخصوصی نصب شده است که نسبت به دستگاه کنترل نواحی راه آهن کامل‌تر است‌. در روی‌جعبه‌ای کلید زنگ اخبار تمام ایستگاه‌های طول خطوط نصب است‌. تمامی قطارها از ایستگاه تهران به هر سمت که حرکت کنند، یا از هر سو که به طرف تهران ‌بیایند، تحت کنترل مرکزی عمل می‌کنند که اختیار حرکت قطارها و سبقت و محل تلاقی آن‌ها را نیز تعیین می‌کند.
ساختمان هتل چهار ستاره نیز در جوار ایستگاه برای اسکان مسافران غیر بومی شروع شده و نزدیک به اتمام است‌. در ضلع شرقی ایستگاه نمازخانه برای ‌استفاده مسافران تدارک دیده شده است‌.
در حال حاضر، امور مربوط به قبول و اعزام و بارگیری و مانور قطارهای باری در ایستگاه آپرین اسلام شهر انجام می‌گیرد و امکانات خطوط داخل ایستگاه ‌تهران بیش‌تر به قطارهای مسافری اختصاص دارد که سوار و پیاده شدن آن‌ها در سکوهای مختلف و در محورهای متفاوت انجام می‌گیرد.
از مهم‌ترین حوادث مربوط به راه آهن‌، به اشغال ایران توسط متفقین در شهریور سال ۱۳۲۰ ، می توان اشاره کرد که از راه آهن سراسری ایران برای انتقال تسلیحات و منابع مورد نیاز خود استفاده می‌کردند. به این ترتیب‌، متفقین توانستند از طریق ایران قوای متحدین را شکست دهند و فاتح جنگ جهانی دوم شوند و به همین‌دلیل‌، ایران <پل پیروزی‌> لقب گرفت‌. احداث پل ورسک نیز ، به طول ۱۱۱ متر در کوهستان صعب العبور البرز و در مسیر تهران گرگان از طریق فیروز کوه در منطقه‌ای به اسم ورسک، از جمله فعالیت‌های جالب توجه راه آهن است‌.
پل ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و با تضمین ۱۰۰ ساله احداث شد.
معروف است که رضا شاه با پایان یافتن ساخت پل ورسک‌، مهندس آلمانی و خانواده‌اش را در زیر پل نگه داشت و دستور داد تا قطار از روی پل رد شود تا در صورت خرابی پل‌، مهندس آلمانی و خانواده‌اش هم از میان بروند.
به دنبال خط آهن سراسری اروپا، آسیا نیز قرار است از طریق خط آهن پاکستان ایران ارمنستان و نیز ترکیه عراق سوریه به اروپا متصل شود. این اتصال از طریق طولانی‌ترین پل راه آهنی ایران به اروپا با نام پل‌قطور صورت می‌گیرد.

[mozhgan]

فرودگاه امام خمینی (ره)

آدرس: آزاد راه تهران قم
ضرورت احداث فرودگاه بین المللی بزرگ متناسب با استانداردهای جهانی، و با توجه به مشکلات موجود در فرودگاه بین المللی مهرآباد به سبب گسترش ساخت و سازهای شهری‌، ارتفاعات موجود در شمال تهران و نیز تداخل پروازهای نظامی‌، توجه مسئولان کشور را به خود جلب کرد. احداث فرودگاه امام خمینی (ره‌) عمدتاً به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای روز افزون مسافرتی و حمل و نقل هوایی داخلی و بین المللی و جذب پروازهای ترانزیت بین المللی در جهت دست‌یابی به جایگاه ایران به عنوان قطب اصلی در پروازهای بین المللی منطقه و کانال عبور در مسیر اروپا و آسیا و در عین حال کسب درآمد ارزی ناشی از آن و بهره برداری بیش‌تر از صنعت توریسم توجه خاصی به آن شده است.
این فرودگاه در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی تهران بین آزاد راه تهران قم - تهران - ساوه و در زمینی به وسعت ۱۳/۵ هزار هکتار ساخته شده است‌. راه‌های دسترسی به فرودگاه از طریق آزاد راه تهران قم‌، جاده تهران ساوه و آزاد راه تهران ساوه است‌. علاوه بر آن‌، راه آهن اختصاصی متصل به شبکه مترو و برای حمل و نقل مسافران و مراجعان به فرودگاه راه‌اندازی می‌شود.
این فرودگاه دارای یک باند پرواز ۲۹ با ۱ به طول ۴۲۰۰ متر و عرض ۴۵ متر و دو تاکسیوی موازی به عنوان باند اضطراری و ارتباط و دسترسی به سطوح پروازی جنوبی پایانه بار، آشیانه تعمیر هواپیما و محل آزمایش موتور هواپیما است‌. تاکسیوی موازی اضطراری، به طول ۴۲۰۰ متر و عرض ۴۵ متر ،و تاکسیوهای موازی ارتباطی، در طول ۹۷۰۰ متر و عرض ۳۰ متر ،احداث شده‌اند.
پایانه مسافری با زیربنای ۷۸۳۵۷ متر مربع از دو بخش سمت هوا و سمت زمین تشکیل شده است‌. سمت زمین یا مرکز پایانه مسافری دارای ساختمانی ۴ طبقه با سقف کمانی سبک برای تمامی فعالیت‌های مسافران ورودی و خروجی و همراهان آن‌ها و با نمای شیشه‌ای کامل است‌. سمت هوا نیز دارای بنای کشیده و ظریف برای تمامی مسافران ورودی و خروجی با سقفی ساده و مسطح با هفت دروازه ورودی و خروجی (۱۴ پل اتصال به هواپیما) پیش بینی شده که با دو نوار فضای سبز در حد فاصل دو بخش سمت هوا و سمت زمین و دالان سرپوشیده بین دو بخش که فضای پایانه را تعدیل و محیط خشک بیابانی را تلطیف می‌کند، احداث گردیده است‌.
فرودگاه امام خمینی مجهز به سیستم‌های روشنایی‌، کمک ناوبری زمینی‌، پهلوگیری هواپیما، انتقال بار مسافر، پل‌های انتقال مسافر به هواپیما و بالعکس‌، سیستم اطلاعات مدیریت (mts) فرودگاه‌، سیستم cute، سیستم مدیریت ساختمان (bms)، کنترل تردد، سیستم تلویزیون‌های مدار بسته (cctv)و سیستم اعلام حریق است‌. این فرودگاه از ساختمان‌های جانبی مختلفی نیز برخوردار است که مهم‌ترین آن‌ها برج مراقبت پرواز و ساختمان پشتیبانی است‌. برج مراقبت به ارتفاع ۵۶/۹ متر بین جاده‌های شرقی و غربی اسپاین با زیر بنای ۱۱۰۰ متر مربع با سازه بتونی احداث شده است‌. اتاق کنترل برج با مساحت ۱۷۵ متر مربع در طبقه یازدهم احداث شده و در قسمت فوقانی آن تجهیزات مربوط به مراقبت پروازها و سطوح پروازی نصب شده است‌.
ساختمان پشتیبانی که واحدهای فنی و عملیاتی مربوطه در آن مستقر است‌، در چهار طبقه با زیر بنای ۶۸۰۰ متر مربع با سازه بتونی و تمامی شیشه‌ای احداث شده است و شامل فضاهای اداری‌، آموزشی‌، اطلاعاتی‌، هواشناسی‌، خدماتی و استقرار مدیریت فرودگاه است‌.
۴۷ واحد مسکونی نیز در داخل فرودگاه با زیربنای ۵۹۰۰ متر مربع احداث گردیده و برای اسکان بقیه پرسنل فرودگاه شهرک‌هایی مسکونی اطراف فرودگاه در نظر گرفته شده است‌.
در فرودگاه امام خمینی ساختمان‌های مختلف دیگری مانند آتش نشانی‌، تعمیر خودروهای سنگین مدیریت فرودگاه‌، انبارها، پست‌های برق‌، تصفیه خانه‌ها، اماکن امنیتی‌، مخابرات و پمپ بنزین وجود دارد که مساحتی در حدود ۳۵۰۰۰ متر مربع از فضای فرودگاه را به خود اختصاص داده‌اند.
شایان ذکر است که در هنگام احداث این فرودگاه‌، شهری باستانی از دل خاک فرودگاه بیرون آورده شده که قرار است با هماهنگی مسئولان فرودگاه و سازمان میراث فرهنگی‌، از این مکان به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی فرودگاه امام‌خمینی استفاده شود.

[mozhgan]

فرودگاه مهرآباد


فرودگاه بین‌المللی مهرآباد در شمال بزرگ‌راه ۶۵ متری فتح‌، غرب بزرگ‌راه آیت‌الله سعیدی و جنوب جاده مخصوص کرج قرار دارد.
فرودگاه بین‌المللی تهران در زمین و روستایی به نام مهرآباد ساخته شد که در گذشته جزو اراضی دارالخلافه تهران محسوب می‌شد. مرحوم دوست‌علی معیرالممالک درباره سابقه تاریخی این محل یادداشت‌هایی دارد، از این قرار: «مهرآباد از املاکی بود که حاج میرزا آقاسی به ناصرالدین شاه هبه کرد. ولی در ۱۲۷۱ ه.ق‌، نظام الدوله معیرالممالک آن را از دولت به ۲۸۰۰ تومان خریداری کرد و به احداث قنات و باغ و قلعه روستایی همت گماشت‌. در ابتدا نام آن حسین آباد بود، ولی پس از آن که جزء مهریه عصمت الدوله درآمد، نام مهرآباد را بر آن گذاشتند. اما بعدها به مناسبت خرج‌های بی‌رویه دوست محمدخان معیرالممالک‌، مهرآباد به گرو رفت و از تملک خانواده او خارج شد. مرحوم دوست‌علی خان معیرالممالک بنا به خصلت حفظ حرمت بستگان از شرح کامل قضیه خودداری کرد و تنها به دادخواهی از رضا شاه در مورد باز گرداندن مهرآباد پرداخت‌، اما در نهایت به خاطر بی‌مهری خویشاوندان‌، چنان آزرده شد که دست از مهرآباد کشید و شکوه به شاه نیز نبرد.»
چندی بعد، در یکی از روزهای سال ۱۲۹۶ ه.ش ، و در اواخر جنگ جهانی اول‌، مردم تهران برای اولین بار شاهد پرواز هواپیما بر فراز آسمان کشور بودند. این هواپیما به صورت قطعات مجزا از روسیه و از طریق بندر انزلی به وسیله اتومبیل به تهران حمل شد و پس از سوار کردن قطعات‌، توسط خلبان روس بر فراز تهران و در ارتفاع پایین پرواز کرد. با توجه به این‌که در آن موقع محلی به عنوان فرودگاه در تهران وجود نداشت خلبان در محل وزارت امور خارجه و شهربانی کنونی تهران (میدان مشق‌) به زمین نشست‌.
به دنبال پیشرفت سریع صنعت نوپا و پر شتاب هواپیمایی و تمایل کشورها به استفاده از این تکنولوژی‌، حق انحصاری هواپیمایی در ایران به موجب قانونی‌، در بهمن‌ماه سال۱۳۰۴ ، به شرکت هواپیمایی آلمانی یونکرس واگذار گردید. شعبه این شرکت درسال ۱۳۰۵ ، در ایران افتتاح و ارتباط هوایی بین تهران و شهرهای مشهد، شیراز، بندر انزلی و بوشهر برقرار شد و به حمل و نقل مسافر و محموله‌های پستی در آسمان کشور پرداخت‌.
در سال ۱۳۱۷، باشگاه خلبانی با ۲۰ فروند هواپیما تأسیس گردید و در مردادماه سال ۱۳۲۵ ، اداره‌ای تحت عنوان اداره کل هواپیمایی کشوری تشکیل و یک سال بعد این اداره به فرودگاه مهرآباد منتقل شد. با تصویب قانون هواپیمایی کشوری در تاریخ ۲۸ تیرماه سال ۱۳۲۸ ، در مجلس وقت‌، اداره کل هواپیمایی کشوری زیرنظر وزارت راه قرار گرفت‌. درسال ۱۳۵۳، اداره مذکور تحت عنوان سازمان هواپیمایی کشوری زیر پوشش وزارت جنگ قرار گرفت و مجدداً در تاریخ ۶/۱۲/۱۳۵۷و با تصویب شورای انقلاب به وزارت راه و ترابری ملحق شد.
از سال‌های ابتدایی پیدایش حمل و نقل هوایی در کشور و تأسیس سازمان هواپیمایی کشوری‌ فعالیت‌های هوانوردی، از جمله اعمال حاکمیت بر مجموعه صنعت حمل و نقل هوایی‌، تدوین استانداردهای هوانوردی و نظارت بر ایمنی پروازها و عملکرد فرودگاه‌ها به عهده سازمان هواپیمایی کشوری بود و از طرف دیگر، فعالیت‌های مربوط به حمل ونقل هوایی بار و مسافر در اختیار شرکت‌های هواپیمایی قرار داشته است‌. با گذشت زمان و هم‌گام با تحولات سیاسی‌، اجتماعی و تکنولوژیکی که در جهان به وجود آمده‌، صنعت هوانوردی کشور نیز متحول شد. با توجه به تقاضای روز افزون توسعه حمل و نقل هوایی کشور، علاوه بر وجود شرکت‌های هواپیمایی دولتی‌، از جمله شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی و شرکت آسمان‌، اجازه فعالیت به شرکت‌های حمل و نقل غیردولتی نیز داده شده است‌. این شرکت‌ها مسئولیت تدارک هواپیما از طریق خرید یا اجاره و حمل و نقل مسافر و بار در مسیرهای پروازی داخلی و بین‌المللی را به عهده دارند.
به منظور اقتصادی‌تر کردن فعالیت‌ها در شبکه فرودگاهی کشور، وظایف مربوط به ساخت و توسعه و اداره و نگه‌داری فرودگاه‌ها در اختیار شرکت فرودگاه‌های کشور قرار گرفته و سازمان هواپیمایی کشوری انجام وظایف اصلی حاکمیتی و تنظیم برنامه‌ریزی هوانوردی و تدوین مقررات و استانداردهای ملی نظارت بر اجرای امور و ایمنی پروازها را برعهده دارد. همچنین در سطح بین‌المللی با تصویب قانون اجازه الحاق به معاهده شیکاگو در تاریخ ۱۳۲۸/۴/۳۰، جمهوری اسلامی ایران عضو سازمان بین‌المللی کشوری ایکائو (i.c.a.o) شد و سازمان هواپیمایی کشوری نماینده رسمی ایران در این سازمان است‌.
در حال حاضر این فرودگاه شش ترمینال مسافربری دارد که عبارتند از: ترمینال یک و دو که مربوط به پروازهای خارجی است‌، ترمینال سه که متعلق به حجاج می‌شود، و ترمینال‌های چهار و پنج و شش که به ترتیب برای خروج و ورود پروازهای داخلی از آن استفاده می شود.
در محوطه این فرودگاه حدود ۱۰۰ شرکت هوایی و غیرهوایی و اشخاص حقیقی و حقوقی فعالیت‌های تجاری دارند.
شرکت‌های هوایی ایران ایر، ایران نفت‌، ایران ایرتور، ایروفلوت‌، آسمان‌، ماهان‌، سفیران‌، ساها، کاسپین‌، کیش ایر، فراز قشم‌، آریا، کراس ایر، لوفت هانزا، اتریش‌، گلف ایر، کی‌.ال‌.ام هلندی‌، آلیتالیا، سوریه‌، عربستان سعودی‌، امارات و کویت هستند. شرکت‌های غیر هوایی عبارتند از: Dhl خدمات پستی‌، دفتر مخابرات بین‌المللی‌، صدا و سیما، دفتر ایران‌گردی و جهان‌گردی‌، سازمان حج و زیارت‌، دفتر وزارت دفاع‌، شرکت سپهران‌، گمرگ مهرآباد، پارکینگ طبقاتی بامپاد، شرکت‌های تبلیغاتی‌، اتومبیل کرایه‌ای بهارانه‌، رستوران سنتی‌، بانک ملی‌، نمایشگاه سنتی و صنایع دستی و خدمات بار ترمینال حجاج‌.
برج مراقبت این فرودگاه دارای ۱۵۰ مترمربع فضای مراقبت پرواز، ۲۲۵ مترمربع فضای رادار تقرب پرواز، ۲۲۵ مترمربع فضای تجهیزات ناوبری‌، هر طبقه با ۱۲۰ مترمربع فضاهای اداری و عملیاتی (یکم تا هفتم‌)، ۳۰۰ مترمربع ساختمان سایت رادار، ۱۲۰۰ مترمربع در چهار طبقه و ساختمان تسهیلات است‌.
این ساختمان در ۱۰ طبقه و ۴۰ متر ارتفاع ساخته و نمای خارجی آن از سنگ گرانیت و شیشه است‌.
سیستم رادار فرودگاه مهرآباد که در انتهای محوطه فرودگاه نصب و اطلاعات آن به وسیله کابل نوری به سیستم اتوماسیون منتقل می‌شود، شامل سیستم rtplefdp است که ارسال تمام اطلاعات پروازی از جمله مسیر، سرعت‌، ارتفاع و کد مشخصه بر روی صفحه نشان‌دهنده آن ظاهر می‌گردد.
فرودگاه مهرآباد با ظرفیت فنی تکنیکی خود کنترل بیش از ۷۰۰۰۰ پرواز عبوری‌، ۱۰۰۰۰ پرواز داخلی و ۳۰۰۰۰ نشست و برخاست بین‌المللی را برعهده دارد.

[mozhgan]

حمل و نقل جاده‌ای


حمل و نقل جاده‌ای از مواردی است که در موضوعاتی چون اقتصاد، جذب توریسم و ... مطرح می‌باشد.
چون ایران از دیرباز یکی از مسیرهای مهم ارتباطی آسیا و اروپا بوده و از طرف دیگر به دلیل وجود جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی و نیز آثار تاریخی و باستانی در کشور باعث شده است که فکر مکانیزه کردن نحوه اجرایی حمل و نقل مطرح شود. حمل و نقل جاده‌ای، رایج‌ ترین و آسان ترین روش جابجایی کالا و مسافر در جمهوری اسلامی ایران است. به طوری که ،۸۰ درصد حمل و نقل به وسیله حمل و نقل جاده‌ای انجام می شود و پایانه‌ها دروازه‌های اصلی ورود به شبکه حمل و نقل جاده‌ای کشور به شمار می روند.
براساس برآوردهای کارشناسان، ناوگان حمل و نقل جاده‌ای بار ظرفیت جابجایی بالغ بر ۶۰۰ میلیون تن کالا در هر سال را دارد. حمل و نقل جاده‌ای ظرفیت جابجایی ۳۵۰ میلیون نفر مسافر در هر سال را دارد. لازم ذکر است که سازمان حمل و نقل جاده‌ای کشور هم اکنون، توانایی ساخت پایانه بار در خارج از کشور را دارد. نمود این توانایی احداث پایانه بار در عشق آباد ترکمنستان و ایروان ارمنستان می‌باشد.

[mozhgan]

مترو(قطار شهری)


تاریخ احداث راه آهن شهری در تهران به ۱۲۰ سال قبل، بر می‌گردد. تأسیس تراموای شهری، از جمله نکات پیش بینی شده در امتیاز نامه‌ای بود، که به نام بارون‌جولیوس دو رویتر ثبت شده بود. امتیاز دهنده قرار داد مشیرالدوله‌، صدر اعظم ناصرالدین شاه‌، بود.
بر این اساس‌، رویتر امتیاز استخراج و بهره‌برداری از تمام معادن و منابع طبیعی را در سراسر خاک ایران به دست ‌گرفت و اجازه داشت برای احداث راه آهن‌سراسری ایران اقدام کند. تأسیس تراموای شهری نیز از جمله این امتیازات بود. امتیاز نامه فوق بر اثر مخالفت‌هایی پس از یک سال لغو شد و با جایگزینی ‌بلژیکی‌ها، به جای رویتر انگلیسی‌، خط آهن تهران- ری احداث شد. در همان سال‌ها، یک خط آهن روی زمین‌، بین دروازه حضرت عبدالعظیم و میدان باغ شاه‌، به وجود آمد که به واگن اسبی معروف شد. این قطار از وسط خیابان‌های ری‌، چراغ گاز و سپه‌، روی ریل حرکت می‌کرد و به وسیله چند اسب کشیده می‌شد. این اولین و آخرین تراموای دایر شده در تهران تاسال ۱۳۲۰ه. ش، بود.
از دهه سال۱۳۲۰ ، به این سو همواره اندیشه احداث مترو و قطار شهری، در مقاطع مختلف زمانی، در میان مسئولان دولت و شهر تهران مطرح شده است‌.
درسال ۱۳۳۴، پیشنهاد شخصی به نام وفادار، درباره احداث تراموای برقی بین تهران تا شمیران‌، در هیئت دولت تصویب و تصمیم گرفته شد تا مطالعات و تحقیقات بیش‌تری انجام شود.
درسال ۱۳۳۷، مهندس کورس طرح متروی تهران را تجزیه و تحلیل کرد و یکی از شرکت‌های آلمانی نیز آمادگی خود را برای احداث مترو اعلام کرد.
درسال ۱۳۴۵، دولت شوروی سابق، در مقابل خرید گاز، پیشنهاد احداث متروی تهران را داد که بر طبق طرحی که از سوی کارشناسان روس تهیه شد، متروی تهران ‌از میدان راه آهن تا میدان تجریش امتداد می یافت و از جاده قدیم شمیران به خیابان شوش می‌رسید. طرح اولیه این پروژه در حدود ۷۰ کیلومتر برآورد شده ‌بود.
درسال ۱۳۴۸، شهرداری تهران از گروه مهندسان و طراحان ژاپنی برای بررسی وضعیت حمل و نقل شهری دعوت کرد تا در زمینه‌های لازم طرح‌های خود را عرضه‌کنند. در آن هنگام‌، براساس آخرین سرشماری ملی درسال ۱۳۴۵، جمعیت تهران حدود ۳۰۰۰۰۰۰ نفر و تعداد اتومبیل‌های شخصی و عمومی ۱۴۵۰۰۰ دستگاه بود.
گروه ژاپنی پس از مطالعات خود درسال ۱۳۴۹، در مورد طرح‌های دراز مدت و نیاز های شهر تهران‌، ایجاد شبکه راه‌های سریع را همچون بزرگ‌راه و آزاد راه‌، به‌طور نهایی ۲۰۰ کیلومتر و شبکه راه آهن سریع (مترو) به طول حدود ۱۱۲ کیلومتر ضروری دانست‌. در این طرح‌، شبکه راه آهن شهری از چهار خط‌تشکیل می‌شد که اولویت به خط شماره یک داده شده بود که شمیران را به ایستگاه راه آهن متصل می‌کرد و حدود ۲۱ کیلومتر بود.
درسال ۱۳۴۹، شرکت فرانسوی سوفرتو مطالعات مقدماتی خود را درباره احداث متروی تهران شروع کرد که تا سال ۱۳۵۱،ادامه یافت‌. سپس در سال۱۳۵۴، قرارداد طرح آن ‌با شرکت سوفرتو امضا شد. براساس مطالعه مؤسسه فوق‌، اجرای سیستم مختلط (خیابان مترو) بهترین طرح بود که شامل شبکه‌ای مرکب از هفت خط‌مترو به طول ۱۴۶ کیلومتر بود.
سپس در اردیبهشت همان سال‌، مجلس وقت طرح را تصویب و به دولت ابلاغ کرد. در اواسط همان سال، شرکت سوفرتو با امضای قراردادی کارهای اجرایی ‌متروی تهران را آغاز کرد و با این که طراحی خطوط ایستگاه‌ها و سایر موارد از سوی شرکت مزبور انجام شده بود، این شرکت تا سال۱۳۵۷، تنها توانست ۲/۳ کیلومتر تونل در تپه‌های عباس آباد را به صورت ترانسه باز احداث کند. با وقوع انقلاب اسلامی‌، کار احداث نیز متوقف شد.
در ۱۵ تیر ماه سال ۱۳۵۹، لایحه قانون تأسیس شرکت راه آهن شهری، که به تصویب شورای انقلاب رسیده بود، به شهرداری تهران ابلاغ شد، اما به سبب جنگ‌، در تاریخ ۱۲ اسفند سال۱۳۶۰ ، عملیات اجرایی مترو کامل متوقف شد. سرانجام، فعالیت مجدد مترو در اول تیر ماه سال ۱۳۶۵، آغاز و نخستین مرحله از چهار خط پیشنهادی احداث خط یک و خط دو اجرا شد.
متروی تهران پس از یک دوره طولانی‌، درسال ۱۳۷۸، از مبدأ میدان امام‌خمینی تا میدان صادقیه‌، جهت مرکز به غرب‌، افتتاح شد. در حال حاضر سه خط مترو به‌این ترتیب‌، خط یک از میدان امام خمینی تا صادقیه‌، خط دو از شهرری تا میرداماد و خط پنج از صادقیه تا کرج فعال است‌.
شبکه مترومی تواند به هفت خط افزایش یابد که در مجموع بالغ بر ۱۴۶ کیلومتر خواهد بود.