گاز هاي مورد استفاده در سلاح هاي شيميايي

[shirin71]

گاز هاي مورد استفاده در سلاح هاي شيميايي


كلرين:


كلرين كه اولين بار در جنگ جهاني اول مورد استاده قرار گرفت اكنون يك گاز مطلقا جنگي است.
اين گاز بخاري متراكم است كه رنگ سبز متمايل به زرد دارد و هر گاه نسيمي بوزد به شورت ابر هاي خفه كننده در سطح زمين به حركت در مي ايند و تمام شكاف ها و حفره هايي را كه احتمال دارد سربازي در ان جا پنهان شده باشد پر مي كنند و باعث اماس ابكي ريه در سرباز شده و بافت هاي ريه به صورت اسفنجي در امده و بر اثر اين توده ي خيس و متورم شده عمل دم و بازدم به سختي انجام مي گيرد و كم كم غير ممكن مي شود و سر باز را به هلاكت مي رساند.

[shirin71]

ديفوس ژن:

گاز خفه كننده ديگري هست كه به صورت مايعي فرار و بي رنگ بدست مي ايد .
اثر اين گاز بعد از چند ساعت ظاهر مي شود . اما تاثير پذيري ان حتمي است. كربنيل كلرور كه بسيار به ديفئس ژن شبيه است گاز خفه كننده اي است كه اثر ان اني است ديفوس ژن و كربنيل كلرور بوي علف و يا يونجه ي تازه مي دهد.

[shirin71]

گاز اشك اور:

تركيبي است كه شبيه گاز خفه كننده و محرك است اما بيشتر به روي چشم ها و قسمت هاي بالايي دستگاه تنفس اثر مي گذارد . گاز هاي اشك اور پايا نيستند و اثر ان ها پس مدت كوتاهي از بين مي رود و اگر سر باز منطقه الوده را ترك كند از گزند اين گاز در امان خواهد بود در حالي كه اثر گاز هاي خفه كننده پس از ترك منطقه ي الوده نيز تامرگ سرباز ادامه خواهد داشت .بيشترين استفاده از گازهاي اشك اور در اشوب هاي داخلي است.

[shirin71]

ادام سايت(Adamsite) :

تركيب ديگري كه در جنگ هاي شيميايي مورد استفاده قرار مي گيرد ادام سايت (Adamsite) نام دارد كه در ايتداهمانند گاز هاي اشك اور عمل مي كنند اما اثرات شديد بر جاي مي گذارند.اين تركيب كه زرد مابل يه سبز است در ظرف يك دقيقه بعث تحريك چشم ها و مجراي تنفسي مي گردد و انسان را به سرفه كردن وا مي دارد و سر درد شديدي را باعث مي شود وضمن بروز تشنج هاي موضعي درد شديدي در قفس سينه احساس مي شود ونفس كشيدن به سختي صورت مي گيرد . سر انجام حالت تهوع به انسان دست داده و به استفراغ منجر مي شود.اين گاز حدود 10 دقيقه در هوا مي ماند و بنابراين مي توان انرا در طبقه بندي گاز هاي نا پايا به حساب اورد.

[shirin71]

خردل تقطير شده:


مايع زرد رنگي است.(اگر خالص باشد بي رنگ است)كه بويي شبيه به سير است.وقتي اين مايع به صورت بخار در امد بسيار پايا است و ممكن است يك روز پس از تبخير شدن نيز اثر خود را از دست نمي دهد.

[shirin71]

متيل بيس امين هيدرو كلرور:

يا نيتروژن خردل مايع تيره رنگي است كه بر روي پوست بدن توليد سوختگي و تاول مي كند.بخار اين مايع گاز پايايي است بيش از 12 ساعت در منطقه جنگ باقي مي ماند.

[shirin71]

لوي سايت:

(Lewisite) مايعي روغني است كه گاز ان بسيار زود اثر است و علاوه بر اين كه اثرات نيتروژن خردل را بر پوست مي گذارد همانند گازهاي خفه كننده نيز باعث ايجاد اماس ابكي و ذات الريه شده و انسان را مي كشد .بوي نا مي دهد كه البته ممكن است به مشام اشخاص مختلف تفاوت هايي نيز داشته باشد.

[shirin71]

بدون درد و كشنده:

در بين گاز هاي سمي از همه مهلك تر منو كسيد كربن و سيانيد و سيانوژن هستند كه اثراتي كشنده دارند.
اين عناصر وقتي خالص باشند بي بو هستند.تمتم اين گاز ها به وسيله ي همو گلوبين موجود در خون با اكسيژن تركيب مي شوند و يك حالت فيزيولوژيكي پيچيده اي را به وجود مي اورند و سمي كه از اين طريق به وجود مي ايد نوعي تركيب با همو گلوبين خون ايجاد مي كند كه اتصال ناپايدا ر دارد و با مولوكول هاي خون كه حاوي اكسيژن است تركيب مي شود. در نتيجه اكسيژن نمي تواند انتقال خو را به نقاط ديگر بدن ادامه دهد . اثر اين عمل ماندني است مگر انكه بيمار را به هواي پاك و تميز منتقل كنند و اجازه دهند اكسيژن باقي مانده در خون او به جريان بيفتد در غير اين صورت بيمار خواهد مرد. اين گاز ها پايا نيستند و ميزان تراكم ان هاپايين است و اگر در منطقه اي منتشر شوند خيلي زود منطقه را ترك مي كنند.

[shirin71]

سيانور هيدروژن:

همان گازي هست كه مقامات امريكايي اجازه داده اند براي اعدام محكومين در زمان صلح از ان استفاده شود.مرگ با سيانور هيدروژن سريع و بدون درد است.

[shirin71]

گاز هاي اعصاب:

يكي از اولين گاز هايي كه به وسيله ي الماني ها كشف تابون بود . اين گاز ها يكي از نامطبوع ترين گاز هاي شيميايي هستند. ان ها انزيم هاي كلين ستريز ر ا از بين مي برندو معمولا در انتهاي رشته هاي عصبي به هنگام حمل پيغام معمولي به مغز استيل كولين ايجاد مي شود و كولين ستريز ماده اي است كه باعث مي شود تركيب استيل كولين توليد مي گردد كه خطرناك خواهد بود.
گاز هاي اعصاب با از بين بردن انزيم هاي كولين ستريز باعث مي شود كه اين ماده نتوانداستيل كوبين توليد شده را خنثي كند و در نتيجه مقدار زيادي از ان در اعصاب متراكم شده و اعصاب ديگر قادر نخواهند بود پيام ه را به صورت موثر به مغز برسانند و بنابراين اعمال بدن نا هماهنگ شده و به صورت تشنجي در مي ايد و خود اعصاب بر اثر تراكم سمي كه در ان ها توليد شده است از بين مي روند.

[shirin71]

تابون:

مايعي است كه به رنگ قهوه اي روشن كه تا حدودي پاياست و به طور كلي وقتي خالص باشد بدون بو است . با تنفس اين گاز حالت تهوع و استفراغو اسهال به انسان دست مي دهد و عضلات بدن منقبض مي شود و به سرعت حالت تشنج عارض مي گردد.
از طرفي اثرات منظمي بر سيستم گردش خون مي گذارد.

[shirin71]

كابوسي با طعم خردل


بايد يکي پيدا شود صداي ناله‌هاي شيميايي‌شدگان را به‌گوش فلک برساند. ايران در طول 8 سال دفاع مقدس350 بار مورد حملات شيميايي از سوي عراق قرار گرفت که اين امر 55 هزار جانباز شيميايي بر جاي گذاشت.

اين فقط يك خبر ساده نيست،هرچند كه سكوت مدافعان حقوق بشر در زماني كه سربازان ايراني در جبهه‌ها با گازهاي شيميايي عراق زمين گير مي‌شدند نشان مي دهد كه اينها براي آنان يك اتفاق ساده است.

دكتر گوستاواندرسون كه يكي از اعضاي گروه حقيقت ياب سازمان ملل در زمينه بمياران شيميايي عراق عليه ايران بود در مقاله آغازين كتاب،«جنگ شيميايي عراق عليه ايران به روايت اسناد سازمان ملل متحد» نوشته است: «پس از استراحت شبانه كوتاهي در هتل آزادي عازم بيمارستان لبافي‌نژاد شديم تا تعدادي از مصدومان جنگ شيميايي را معاينه و با آنان مصاحبه كنيم، در آن جا بود كه ما توانستيم آثار وحشتناك سلاح‌هاي شيميايي را ببينيم.

افرادي با علائم مشخص شبيه عوارض گاز خردل مانند تاول‌هاي بزرگ پوستي برخي مصدومان به طرز رقت آوري دچار سوختگي پوست شده بودند و بسياري از آنان صدماتي درچشم‌ها و سيستم تنفسي خود داشتند.

همچنين چندين كودك را ديديم كه جراحات شديدي داشتند و اين نشان مي‌داد كه قربانيان جنگ نه فقط سربازان بلكه غير نظاميان هم هستند بازديد از آن مركز براي همه بسيار متاثر كننده بود و مرا بسيار غمگين و مايوس كرد. »

دكتر گوستاواندرسون عضو گروه حقيقت ياب سازمان ملل در بخش ديگري از مقدمه اين كتاب كه در آن نمونه‌هاي بسيار زيادي از مكاتبات و اسناد مختلف در خصوص استفاده غير قانوني رژيم صدام از سلاح‌هاي شيميايي و غير متعارف عليه رزمندگان و نيز غيرنظاميان به ويژه زنان و كوكان بي‌دفاع ايران به چشم مي‌خورد اعتراف مي كند: در سال 1988 يك بار ديگر از من خواسته شد تا درتيم كارشناسان سازمان ملل براي بررسي ادعاي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي شركت نمايم، اما اين بار من اين درخواست را رد كردم چرا كه احساس نمودم ازتيم سازمان ملل در يك بازي سياسي استفاده شده است.

اين كارشناس- ديپلمات سازمان ملل در كتاب،«جنگ شيميايي عراق عليه ايران به روايت اسناد سازمان ملل متحد» كه نمونه‌هاي متعددي از گزارش‌هاي بازرسان و تيم‌هاي حقيقت‌ياب سازمان ملل مبني بر به كارگيري سلاح‌هاي كشنده توسط رژيم صدام و برخي از آثار سلاح‌هاي شيميايي كه منحصرا در اختيار كشورهاي غربي و اروپايي بوده است، به چاپ رسيده است فاش مي كند: روي هم رفته پنج تيم كارشناسي سازمان ملل براي بررسي ادعاي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي در ايران اعزام شد اما عراق هيچ گاه براي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي محكوم نشد، علي رغم اينكه اين اقدام نقض پروتكل 1925 ژنو بود اين سكوت و رضايت جامعه جهاني به صدام حسين فرصت داد كه برنامه توسعه شيميايي خود را ادامه دهد.

سربازان عراقي، قربانيان سلاح‌هاي شيميايي ارتش عراق

اما اين فقط سربازان ايراني نبودند كه قرباني حملات شيميايي ارتش صدام شدند و مردم عراق نيز از هديه كشورشان بي بهره نماندند؛ به كار گيري سلاح‌هاي شيميايي يكي ديگر از جنايتهاي رژيم صدام عليه ملت عراق بود.

انتشار اسنادي مبني بر دستور صدام به بمباران شيميايي نيروهاي ارتش عراق فاش كرد كه در ژوئن سال 1985، رژيم بعث عراق با هدف از بين بردن ترس ذاتي نيروهاي خود، اقدام به استفاده از گاز خردل بر عليه اين نيروهايش کرد و آن‌طور كه در اسناد مشخص است، سعي نمود اين بمباران شيميايي را به جمهوري اسلامي ايران نسبت دهند.

اين اسناد، حاوي 4 سند مربوط به دستورهاي مقامات بلندپايه عراقي در اين‌خصوص و همچنين يك سند به صورت پيوست است كه در آن اهداف، مراحل و نتايج اين اقدام تشريح شده است و از مجموعه 4 سند اول، نامه مقامات بلندپايه عراق به صدام آورده شده كه پاراف موافقت صدام زير اين نامه مشهود است.

فهرست سلاح‌هاي غيرمجاز در اساسنامه دادگاه جنايات جنگي بسيار محدود بوده و متاسفانه سلاح‌هاي اتمي و شيميايي در آن قرار نگرفته است.

متاسفانه نوع سلاح‌هايي كه استفاده از آن‌ها در اساسنامه اين دادگاه منع شده، بسيار قديمي و بدون كاربرد امروزي است، به عنوان مثال كشورهاي داراي سلاح اتمي راضي به قرار گرفتن نام اين سلاح‌ها در فهرست سلاح‌هاي غيرمجاز نمي‌شوند، چرا كه آن را انحصار خود مي‌داند و از سوي ديگر كشورهاي جهان سوم، راضي به قرار گرفتن سلاح‌هاي شيميايي در فهرست سلاح‌هاي غيرمجاز نمي‌شوند.

تسليحات شيميايي؛ مضر ماندني

از نظر تاريخي مواد شيميايي يكي از ابزارهاي جنگي بوده است اما خواستگاه سلاح شيميايي به جنگ جهاني اول برمي‌گردد. نخستين حمله‌ي گسترده‌ي شيميايي با گاز پولور ‌٢٢ آوريل ‌١٩١٥ در ناحيه‌اي از بلژيك رخ داد.

در طول جنگ سرد، آمريكا و شوروي انبارهاي زيادي از اين سلاح‌ها در اختيار داشتند كه براي نابودسازي بشر و محيط زيست كافي بود كه در نهايت در سال ‌١٩٧٢ كنوانسيون منع كاربري سلاح‌هاي شيميايي در ژنو تصويب شد.

بر اساس آمار سازمان مبارزه با سلاح‌هاي شيميايي بيش از ‌٢٣ هزار تن عامل شيميايي و ‌٧٥/٢ ميليون مهمات در كشورهاي عضو تاكنون نابود شده است.

روجيليو پي‌فيتر، مدير كل سازمان منع سلاح‌هاي شيميايي يك ماه پيش در كنفرانسي كه با نظارت اين سازمان در خصوص خلع سلاح شيميايي در ژنو برگزار شد اعلام كرد: بازرسان بين‌المللي در سراسر جهان تاكيد كرده‌اند كه حدود 24 هزار تن از مواد شيميايي يا 33 درصد ذخاير اعلام شده، نابود شده است.

وي گفت: مقادير زيادي از ذخيره‌ي سلا‌ح‌هاي شيميايي در آمريكا و روسيه به رغم اينكه هر كدام به ترتيب 46 درصد و 22 درصد از ذخيره‌هاي خود را نابود كرده‌اند، هنوز باقي مانده است.

وي خاطر نشان كرد: آمريكا و روسيه تا آوريل 2012 فرصت دارد تا ذخيره‌ي باقي مانده‌شان را نابود سازند.

كابوس سلاح‌هاي شيميايي هنوز تهديدي براي بشريت به حساب مي آيد،هرچند ايرانيان تجربه سختي از اين سلاح ويرانگر در حافظه دارند و يادگارهاي،گازهاي خردل،عامل اعصاب و... ارتش بعث عراق در دوران جنگ هنوز جان جانبازان ايراني را مي گيرد، مرگ تدريجي اين جانبازان را رقم مي زند.

حملات شيميايي كه با هدف قرار دادن نظاميان و غيرنظاميان تعداد قابل توجهي از اهالي شهرهاي خرمشهر، اشنويه، سردشت و... را به گاز خردل و گازهاي عصبي آلوده كرد؛يادگارهايي كه آثارش در نسل‌هاي دوم متولد شده از آنها نيز قابل مشاهده است
و اكنون بعد از گذشت18سال از پايان جنگ تحميلي عراق عليه ايران، مرگ تدريجي آناني كه دستگاه تنفسي يشان سرشار از تحفه‌هاي اروپايي شده هر از چندي يادمان مي آورد هداياي قاره سبز را كه ارتش صدام بر سر انسانها مي ريخت.

[shirin71]

سارين:

ماده اي شبيه تابون است اما از ان كمتر پاياست.

[shirin71]

سومان:
مهلك ترين گاز اعصاب است . بوي مطبوع همانند بوي ميوه دارد . سارين و سومان هر دو شبيه هم عمل مي كنند اما سومان اثر شديد تري بر جاي مي گذارد. اغلب پس از دو بار تنفس كشيدن در محيطي كه الوده به اين گاز باشد سرباز به حالت تشنج دچار شده كه با خطر مرگ همراه است.
اثرات گاز هاي مزبور به وسيله ي متخصصين استراتژيكي امريكا طبقه بندي شده است و بسياري از اين گاز ها براي استفاده هاي احتمالي در جنگ هاي امروزي در انبارهاي ارتش هاي بعضي از كشورها نگهداري مي شوند. ايين نامه تكنيكي ارتش امريكا تي ام 215-3 اثرات گاز هاي اعصاب را به شرح زير طبقه بندي كرده است:
- راهيابي گاز به بيني
- انقباض قفس سينه كه بر اثر تنفس گاز حاصل مي شود.
- انقباض شديد مردمك جشم كه باعث اختلال در ديد مي گردد.
- ايجاد اشكال تنفس
- ترشح زياد بزاق و عرق كردن زياد
- برزو قي و استفراغ
- گرفتگي شديد عضلات توام با درد و ادرار كردن و تخليه مدفوع به صورت غير ارادي
- انقباض عضلاني و ناهماهنگي حركات دست و پا و راه رفتن به صورت تلو تلو خوردن.
- بيهوشي
- تشنج و متوقف شدن عمل تنفس و سر انجام مرگ.
وقتي گاز اعصاب از راه پوست جذب شود اثرات ان سريعا ظاهر شده و در ظرف 1 يا 2 دقيقه مرگ اتفاق مي افتد. مقدار كمي از اين گاز باعث بهوشي مي شود و ممكن است مرگ حدود يك ساعتي به تاخير بيفتد. اگر گاز به روي غشا خارجي چشم اثر بگذارد و يا تنفس شود احتمال دارد در ظرف 10 تا 15 دقيقه به مرگ منجر گردد.
قبل از جنگ جهاني دوم فسژن هميشه به عنوان مهلك ترين گاز جنگي به شمار مي رفت . در حالي كه معادل يك دانه بزرگ شني است كه در كنار دريا ديده مي شود كافي است كه يك بچه را بكشد و سه چهارم ميلي گرم ان مي تواند يك انسان بالغ را از پاي در اورد . تخمين زده مي شود كه 250 تن از اين گاز اگر به روي شهري به وسعت پاريس پخش شود لايه اي به قطر 15 متر بر فراز شهر پوشيده مي شود.

منبع:دانش نامه