تمرکز، مهارتهای تحصیلی و مطالعه

[R A H A]

شنيدن و يادداشت برداري

با اين كه از دانشجويان انتظار مي‌رود با توانايي يا د داشت‌برداري خوب پا به دانشگاه گذارند اما هميشه اين طورنيست. دبيرستان اين توانايي را ايجاب نمي‌كند و بنابراين مهارتهاي خوب گوش دادن ويادداشت برداري آنها ضرورتا بايد بهتر گردد.

سعي كنيد : شنونده فعال و مثبتي باشيد.

چگونه؟در رديف‌هاي اول بنشينيد، نه چيزي بخوانيد ونه صحبت كنيد. در طي 20 دقيقه دوم (يعني معمولا زماني كه توجه خودرا از دست مي‌دهيد)و تا آخرين دقايق، تا زمان ارائه خلاصه يا نتيجه‌گيري توجه ويژه خودرا حفظ كنيد.



سعي كنيد: يادگيرنده فعال و مثبتي باشيد.

چگونه؟ با علاقه به مطالب درسي با طرح پرسش‌هايي براي دريافت پاسخ در كلاس شركت جوييد.

شما مي‌توانيد اين كار را با انديشيدن دربارة موضوع درسي، و پيش‌قدم شدن در ارائه كنفرانس و از قبل خواني مطالب درسي انجام دهيد (اگر حفظ كردن مطالب براي شما دشوار است، مورد اخير به ويژه برايتان سودمند است.)



سعي كنيد: با توجه ويژه به مطالب اصلي، يادداشتهاي دقيق برداريد.

چرا؟ممكن است نكته اصلي آن جا باشد،اگرچنين است، آن را يادداشت كنيد

افزون بر آن، در پي نكات تأكيدي برآييد؛ يعني يافتن آن نكات از لا به لاي كلام استاد، زبان بدني يا آنچه در چهره و حركات دست وبدن او مشهود است ويا زماني كه استاد مطلبي را به دقت ازروي يادداشتهايش براي شما مي‌خواند .اگر فكر مي كنيد نكته اصلي را دريافت نكرده ايد، يادداشت‌هايتان را به همكلاس‌هايتان يا استاد نشان دهيد.



سعي كنيد: به هنگام يادداشت برداري بين مطالب كمي فضاي خالي بگذاريد.

چرا؟شما بايد براي نوشتن مطالب به زبان خودتان و افزودن آن به يادداشت‌هايتان به حد كافي جا داشته باشيد. اين روش به شما كمك مي‌كند تا با يكپارچه كردن مطالب فعلي با آنچه از قبل مي‌دانستيد، در سطحي ژرفتر مطلب را بياموزيد. همچنين گذاشتن فضاي اضافي در يادداشت‌هايتان، يافتن مطالب را به هنگام مطالعه برايتان آسانتر مي‌كند.



سعي كنيد: در خلال 24 ساعت براي هر كلاس 10 دقيقه يادداشتهاي خودرا مرور كنيد.

چرا؟زيرا در غير اينصورت شما 50 تا 80 درصد از مطالب را از دست مي‌دهيد.



سعي كنيد: يادداشت‌هاي خود را طوري تنظيم كنيد تا بتوانيد به طور مؤثري مطالعه كنيد.

چگونه ؟قسمت وسيعي از حاشيه سمت راست صفحه را خالي بگذاريد، اين جا جاي نوشتن پرسش‌هايي است كه به هنگام خواندن برايتان مطرح مي‌شود پشت صفحه را خالي بگذاريد تا صفحه را به راحتي برگردانيد. يادداشت‌ها را بپوشانيد يا صفحه را به پشت برگردانيد و به پرسش‌هايي كه ضمن مطالعه طرح كرده‌ايد، پاسخ دهيد.

[R A H A]

مهارتهاي يادداشت برداري و حضور در كلاس





يادداشتهاي كافي جزء ضروري يادگيري و مطالعه كار آمد در دانشگاه به شمار مي آيد.

به پيشنهاد هاي زير فكر كنيد و سيستم يادداشت برداري خود را بهبود بخشيد.

1- فعالانه به درس گوش دهيد, اگر ممكن است قبل از نوشتن فكر كنيد ولي مراقب باشيد از يادداشت برداري عقب نمانيد.

2- ذهن خود را نسبت به مطالبي كه با آن مخالفيد باز بگذاريد, اجازه ندهيد بحث كردن در يادداشت برداري شما مداخله كند.

3- اگر پرسش مربوط به موضوع برايتان طرح شده, آن را بپرسيد.



4- از روش استاندارد يادداشت برداري _ شامل نقطه گذاريها, اختصارات, حاشيه ها و غيره استفاده كنيد و آن را در خود بپرورانيد.



5- يادداشتهاي را در دفتري بزرگ نگهداري كنيد. تنها حُسن دفترچه هاي كوچك در آساني حمل آنهاست ولي براي هدف اصلي شما مناسب نيستند, دفتر بزرگ به شما امكان مي دهد حاشيه گذاري مناسي را رعايت كنيد.



6- هر گاه از بخشي از صفحه به بخش ديگر همان صفحه مي رسيد, يك جاي خالي باقي بگذاريد تا در صورت لزوم در آينده آن را با مطالب تكميل شده پركنيد. هدف شما, يادداشت برداري مفيد است و نه صرفاً نگهداري اوراق!



7- سعي نكنيد از تمام مطالب استاد يادداشت برداريد. اين كار در وهله اول غير ممكن و در وهله دوم غير ضروري است زيرا تمام مطالب از اهميت يكساني برخوردار نيستند. بيشتر وقت خود را صرف گوش دادن و يادداشت برداري از نكات مهم و اصلي كنيد. اگر شما با حداكثر سرعتتان يادداشت برداريد, شنونده خوبي نخواهيد بود. گر چه گاهي نوشتن از انديشيدن مهم تر است.



8- در پي سر نخ هاي نكات مهم باشيد, يعني تكرار نكات تاكيدي, تغيير در آهنگ صدا, فهرست كردن نكات مهم و غيره.



9- بسياري از اساتيد مي كوشند در خلال تدريس چند نكته اصلي و چندين نكته كم اهميت تر ارائه دهند. و بقيه سخنراني را به مطالب توضيحي و مثالها اختصاص دهند. سعي كنيد نكات اصلي را يادداشت كنيد و خود را در دام نكات كم اهميت تر كه ارتباطي اندك با يكديگر دارند, اسير نكنيد. اگر خوب گوش كنيد, به ارتباط ميان آنها پي خواهيد برد. در مورد مطالب كه استاد آنها را با اهميت تر تلقي مي كند, دقت نظر به خرج دهيد.



10) يادداشتهاي اصلي خود را به صورت روشن و خوانا بنويسيد تا براي خودتان قابل خواندن باشد ولي هر كجا كه توانستيد از علايم اختصاري ابداعي خودتان استفاده كنيد. اين كار مستلزم دوباره نويسي يادداشتهايتان است تا در زمان بهتري بتوانيد آن را بخوانيد و بدان بينديشيد. همچنين پاكيزگي از جهاتي حُسن است ولي الزاماً يادگيري شما را افزايش نمي دهد.



11) بدون ملاحظه هر آنچه را روي تخته سياه مي بينيد, در دفترتان بنويسيد. آيا تاكنون فكر كرده ايدكه نوشته هاي ناخواناي روي تخته ممكن است سر نخ يك سوال امتحاني باشد. شايد شما نتوانيد تمام نوشته هاي روي تخته را با يادداشتهايتان از گفته هاي سخنراني تلفيق و يكدست سازيد. ولي اگر آنها را جداگانه بنوسيد چه بسا در آينده سرنخ مناسبي باشد. اگر هم چنين نشود, اشكالي ندارد. شما چيزي را از دست نداده ايد, در هر صورت شما در كلاس بوده ايد.

12) در كلاس در رديفهاي جلوتر بنشينيد, زيرا آنجا حواستان كمتر پرت مي شود و شنيدن, ديدن و توجه به مطالب مهم ساده تر مي باشد.

[R A H A]

ويرايش يادداشت هاي درسي





1- دلايل خوبي براي سازماندهي و بازنگري هر چه سريعتر يادداشتهايتان پس از سخنراني وجود دارد:

الف) تا زماني كه موضوع درس هنوز در ذهن شما تازه و آماده است, مي توانيد از مثالها و حقايقي كه در حافظه شما از درس به جاي مانده و فرصت نوشتن آنها را در حين سخنراني نداشته ايد, براي تكميل يادداشتهايتان استفاده كنيد.

علاوه بر اين شما مي توانيد قسمتهايي از درس را كه برايتان مبهم باقي مانده است باز يابي كرده و از استاد, يك همكاسي, از متن كتاب درسي و يا از طريق ساير منابع براي كسب اطلاع بيشتر , براي رفع ابهام كمك بگيريد.

ب) مرور بلافاصله مطالب, نتيجه بهتري نسبت به مرور پس از مدت طولاني تر به بار خواهد آورد. اگر دانشجويي در مدت 24 ساعت و يا قبل از جلسه درسي بعدي مطالب را مرور كند از ميزان محفوظات او كاسته و بر ميزان فراگيري او بيشتر از مرور مطالب افزوده مي شود.



2- روش حاشيه نويسي در كنار يادداشتهايتان, بر دوباره نويسي ارجحيت دارد.

پيشنهاد هاي زير مي تواند در زمينه حاشيه نويسي در كنار يادداشتهايتان مفيد باشد:

الف) در زير جملات كليدي و مفاهيم مهم خط بكشيد.

ب) از درج ستاره (*) و علايم راهنما براي نشان دادن مطالب مهم بهره بگيريد.

ج) از حاشيه هاي دفترتان يا از صفحات خالي براي هماهنگ كردن يادداشتها با متن كتاب درسي استفاده كنيد. براي تطبيق يادداشتها با متن كتاب درسي, شماره صفحه متن مربوط در كتاب را در كنار يادداشتهايتان بنويسيد.

ر) از كليد واژگان و خلاصه استفاده كنيد .

- يك طرف حاشيه يادداشتهايتان را براي نوشتن واژه هاي كليدي مانند اسامي مهم , فرمولها, تاريخ ها و مفاهيم اختصاص دهيد. اين كار شما را وادار به پيش بيني پرسش هاي عيني مي كند وحقايقي به دست مي دهد كه شما براي تهيه مقاله بدان نياز داريد.

- از طرف ديگر مي توانيد از حاشيه يادداشتهايتان براي نوشتن خلاصه هاي كوتاه از عناوين موجود در آن صفحه, مرتبط كردن محتويات هر صفحه با كل درس جلسه فعلي يا جلسه قبل بهره بگيريد. تهيه چنين يادداشتهايي نه تنها در يادگيري مطالب به شما كمك
مي كند, بلكه شما را براي نوعي از تفكر مورد نياز در امتحانات تشريحي و نيز امتحانات موسوم به "عيني" آماده مي سازد.

[R A H A]

چرا نمی تونم درس بخونم؟





http://img.tebyan.net/big/1387/12/97119209106901182512255681438821521116866.jpg

ما همواره از فرزندان خود انتظار داریم که خوب درس بخوانند، اتلاف وقت نکنند، و در ساعتی مقرر یادگیری خود را خاتمه دهند و نمرات بالایی هم کسب کنند اما هیچ گاه به آنان نمی آموزیم که اگر چگونه بخوانند نتایج بهتری کسب می کنند و در مدت زمان کمتری بازدهی بالاتری خواهند داشت. در این مقاله در نظر داریم تا خطاب به شما و دانش آموزان نکاتی را برای جلوگیری از افت تحصیلی و افزایش میزان یادگیری ارائه دهیم.



1) مطالبی که در آغاز و در پایان مطالعه می خوانید بهتر در حافظه می مانند و مطالبی که در میان قرار دارند ‚احتمال فراموش کردنشان بیشتر است . پس بخش های میانی مطالعه به تمرین زیادتری نیاز دارند. و مدت زمان مطالعه باید کوتاه در نظر گرفته شود. بهترین زمان مطالعه 50 دقیقه و 10 دقیقه استراحت است. مطالعه برای مدت زمان طولانی و مستمر نه تنها سبب یادگیری بیشتر نمی شود بلکه به علت خستگی از کارایی و تمرکزتان تان نیز کم می شود.
اگر علاوه بر خواندن کتاب های درسی آنها را به تحقیق و کارهای عملی و جستجو در دیگر منابع مرتبط با موضوع درسی واداریم ، علاقه بیشتری برای یادگیری خواهند داشت.


2) برای یادگیری بهتر از اصول یادگیری مثل تداعی، خلاصه نویسی،نکته برداری و ... استفاده کنید. ایجاد تداعی های ذهنی یعنی برقراری ارتباط میان آموخته ها در قدرت به خاطر سپاری مطالب بسیار موثر است. لزومی ندارد که تداعی ها طبیعی یا منطقی باشند .اگر آنها حالت مضحک و غیر عادی هم داشته باشند حتی موثر تر هم هستند. تداعی باید حتما از خود شما باشد .

3) حتما مطالب را مرور کنید. مرور دوباره مطالب تاثیر فراوانی در نتیجه نهایی و یادگیری آنها دارد.

4) از تکرار بی معنی و طوطی وار مطالب خودداری کنید.



هدف عمده در مدرسه پیش بردن یادگیری دانش آموزان است . چنانچه امتحان به جای اینکه یک وسیله باشد، یک هدف اصلی به شمار آید بر کل فرایند آموزشی اثرات سوء می گذارد و دانش آموزان فقط برای کسب نمره و قبول شدن در امتحان فعالیت می کنند .http://img.tebyan.net/big/1387/12/7414564842091692492255418644514110683133.jpg بنابراین امتحان وسیله ای نیست که تنها در پایان مراحل تحصیل و برای انتخاب افراد مستعد و شایسته تر به کار رود ‚ بلکه امتحان باید به طور مداوم و در جریان تدریس باشد و در موقعیت های مختلف انجام گیرد. تا یادگیری و تمرین را افزایش دهد.

در بسیاری از اوقات دانش آموزان از نداشتن انگیزه کافی برای مرور و تمرین شکایت دارند. انگیزه به حرکت های درونی فرد که موجب هدایت رفتار او به سوی نوعی هدف است گفته می شود. برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان باید تلاش نمود تا فرد احساس نیاز کند. شکست های پی در پی در دانش آموزان منجر به نگرشی منفی در آنها می شود که این عامل خود افت تحصیلی را به بار می آورد . لذا برای ایجاد انگیزه باید به او کمک کرد در درس تازه موفقیت کسب کند در نتیجه به تصویری مثبت تر به توانایی خود در مورد یادگیری مطلب درسی دست یابد زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود.





کاربردی کر دن و جذابیت تکالیف هم در ایجاد انگیزه موثر است . اگر علاوه بر خواندن کتاب های درسی آنها را به تحقیق و کارهای عملی و جستجو در دیگر منابع مرتبط با موضوع درسی واداریم ، علاقه بیشتری برای یادگیری خواهند داشت. داشتن هدف به دانش آموز انگیزه می دهد و به حرکت ها و تلاش های او جهت مشخصی می دهد.



برنامه ریزی تحصیلی یعنی داشتن برنامه ی روزانه، ماهیانه و سالیانه برای مطالعه و یادگیری نیز روند پیشرفت را سریع تر می کند: تعیین ساعت خواب ، وقت نظافت و انجام عبادت، اوقات صبحانه نهار و شام، ساعات حضور در مدرسه و ایام مربوطه ،تعیین ساعاتی برای انجام تکالیف درسی و مطالعاتی ، ساعات گذراندن اوقات فراغت روزانه و هفتگی باید مشخص شود.

انجام نرمش و تقویت جسم و روح و انجام حرکات شاد و مفرح برای جلوگیری از بیمار شدن و بی حوصله شدن موثر است.

آموختن راه های کاهش اضطراب به دانش آموزان باعث می شود در هنگام امتحانات، دانش آموزان دچار اضطراب نشوند.

داشتن برنامه های غیر درسی منظم برای عبادت ، تفریح، گردش ، استراحت و گذراندن مفید اوقات فراغت نیز از علل دارا بودن انرژی کافی برای یادگیری خواهد بود.

علل جسمانی

یکی از عوامل نا شناخته در افت تحصیلی افراد ضعف های جسمانی آنان است که به علت بی اطلاعی پوشیده می ماند. ضعف شنوایی و بینایی دانش آموزان همواره باعث می شود که مرتب به معلم یاد آوری کنند که مطلب تکرار کند.

دبیر می تواند از مطالعه جزوات درسی دانش آموزان ضعف شنوایی آنها را بهتر بفهمد .

شرایط روانی و حركتی: دانش‌آموزانی كه مبتلا به صرع هستند یا دانش‌آموزانی كه دچار لكنت زبانند نمی‌توانند افكار خود را بازگو كنند و دائماً در فشار روانی، اضطراب و تنش هستند. در مواردی صرع های کوچک که تقریبا بدون علائم و تنها با عدم هشیاری فرد در چند لحظه همراه است باعث تاخیر در یادگیری دانش آموزان می شود.
ایجاد تداعی های ذهنی یعنی برقراری ارتباط میان آموخته ها در قدرت به خاطر سپاری مطالب بسیار موثر است.
و پدران و مادران عزیز و همراه مواقعی هست که بدون وجود این عوامل متوجه افت شدید درسی در فرزندان خود می شوید و قادر به پیدا کردن عامل اصلی نیستید . سن نوجوانی دوره ایست که افراد اشتغال ذهنی فراوانی پیدا می کنند و ابهامات و مسائل زیادی تمرکز آنها را از بین می برد و در این گونه شرایط آنان نیاز به صمیمیت و همفکری شما دارند تا با انها همدلی کرده ، و بدور از سرزنش و با بردباری راهکارهای مفیدی را پیش روی آنها بگذارید.

[R A H A]

بهترین پیش‌بین برای موفقیت تحصیلی چیست؟

رشد روز افزون برنامه‌های آموزشی پیش از مدرسه، به تأکید فزاینده‌ای بر توسعه مهارت‌های تحصیلی، مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های رفتاری انجامیده است. امّا کدام عامل بهترین پیش‌بین برای موفقیت تحصیلی بعدی است؟ در مطالعات قبلی، هم آموزگاران و هم پژوهشگران اظهار کرده بودند که چند عامل از جمله مهارت‌های ضعیف تحصیلی، مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌ها، و کمبود مهارت‌های اجتماعی مانع آمادگی ورود به مدرسه و موفقیت تحصیلی بعدی است. به این دلیل، برخی از کارشناسان پیشنهاد کرده بودند که برنامه‌های آموزشی پیش از مدرسه باید بر پرورش مهارت‌های رفتاری، اجتماعی و هیجانی به اندازه پرورش مهارت‌های تحصیلی تمرکز داشته باشند.

براساس نتایج مطالعه‌ای که در مجله «روان‌شناسی رشد» به چاپ رسیده است، بهترین پیش‌بین برای موفقیت تحصیلی بعدی، مهارت‌های توجهی و تحصیلی اولیه است. در این مطالعه که زیر نظر دکتر دونکان، استاد اقتصاد دانشگاه نورث وسترن صورت گرفته است، پژوهشگران نتایج شش مطالعه طولی را مورد تحلیل قرار دادند. براساس یافته‌های این مطالعه، درک اولیه مفاهیم ریاضی، قوی‌ترین پیش‌بین برای موفقیت تحصیلی بعدی است. پیش‌بین‌های دیگر برای موفقیت تحصیلی عبارتند از مهارت‌های زبانی، خوانشی و توجهی.

با کمال تعجب، مشکلات رفتاری و اجتماعی، تأثیری بر موفقیت تحصیلی بعدی نداشته‌اند. این در حالی است که بسیاری از برنامه‌های آموزشی فعلی پیش از مدرسه، برای پیشبرد توانایی‌های فیزیکی، ذهنی و اجتماعی کودکان طراحی شده‌اند و فرضشان بر این است که هر یک از این قلمروها در رشد عمومی کودک و آمادگی ورود به مدرسه مشارکت دارند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که نمونه مورد استفاده در این مطالعه از جمعیت عمومی استخراج شده است و بنابراین، این نتایج لزوماً در مورد کودکانی که مشکلات رفتاری یا اجتماعی در آن‌ها تشخیص داده شده، کاربست ندارد. پژوهشگران همچنین خاطر نشان کرده‌اند که رفتارهای مشکل‌زا در کلاس درس، مثل اختلال و ناآرامی، ممکن است بر یادگیری سایر دانش‌آموزان بیشتر ازخود فرد آسیب برساند.
نویسنده مقاله همچنین اظهار می‌دارد که مهارت‌های تحصیلی، تنها یک جنبه از موفقیت آموزشی هستند و بهبود در مهارت‌های اجتماعی و رفتاری می‌تواند در سایر جنبه‌های موفقیت آموزشی نظیر درگیر شدن کودک در کارهای مدرسه، انگیزه برای یادگیری، رابطه با همکلاسی‌ها و آموزگاران، نقش مهمی داشته باشد.

[R A H A]

روشي براي گوش كردن و مطالعة مؤثر



شما چهار بار سريعتر از سخنان يك سخنران مي توانيد فكر كنيد.





براي گوش دادن مؤثر بايد نيرو صرف كنيد؛ براي جبران سرعت ارائه مطالب, شما بايد به طور فعال تصميم به گوش دادن بگيريد.

يادداشت برداري يك شيوه تقويت گوش دادن است و استفاده از رويكردي نظامدار در يادداشت كردن و مرور مطالب, توانايي فهم و يادآوري محتواي سخنراني ها را به طور غير قابل محاسبه اي افزايش خواهد داد.
قبل از كلاس




?از نظر ذهني خود را آماده شنيدن كنيد.

?در حالي كه منتظر شروع جلسه بعدي درس هستيد, خود را در مورد جلسه قبل ارزيابي كنيد.

?جهت حفظ آمادگي ذهني خود درباره نكات اصلي درس و اصطلاحات فني و غيره از تكاليف خواندني مناسب و مختصر استفاده كنيد.

?هر كاري كه براي بهبود هشياري جسماني و رواني خود مي توانيد انجام دهيد (خستگي, گرسنگي, زمانِ روز, محل نشستن, همگي مي توانند روي انگيزة شما تأثير داشته باشند).

?دفترچههاي يادداشتي را انتخاب بكنيد (بخريد ) كه به يادداشت برداري نظامدار شما كمك كنند؛ براي هر دوره تحصيلي يك دفترچه مستقل و داراي صفحات كامل پيشنهاد مي شود. بهتر است كه دفترچه يادداشت شما به شكل يكي از اشكال ذكر شده در قسمت پاياني اين بروشور باشد.

?آماده شنيدن باشيد.
در طي كلاس




?شنيدن خود را معطوف به ساختار و اطلاعات سخنراني كنيد.

?در مقابل حواسپرتي, واكنش هاي عاطفي يا خستگي مقاومت كنيد.

?در استفاده از شكل, علايم اختصاري و غيره ثبات قدم داشته باشيد.

?براي فهم نكات مهم درس به علايم كلامي, بدني و ديداري استاد توجه كنيد.

?به نكات مهم و كليدهاي راهنما برچسب بزنيد؛ نكات اصلي, مثالها.

?هر گاه ممكن باشد محتواي درس را به زبان خود برگردانيد, اما اگر نتوانستيد, اجازه ندهيد كه نگراني تان موجب عدم توجه تان گردد.

?اگر احساس كرديد كه نمي توانيد به قدر كافي يادداشت برداري نمائيد. صفحه خود را به 5 قسمت تقسيم كنيد و سعي كنيد كه هر قسمت را در 10 دقيقه پر نمائيد. (يا اينكه روش خود را عوض كنيد).

?اگر مسئله اي را نفهميديد, در آن باره سوال كنيد.

?بجاي بستن سريع دفترچه يادداشت و آماده رفتن شدن, به دقت به اطلاعات ذكر شده در پايان كلاس گوش دهيد: جملات خلاصه ممكن است ارزش ويژه اي در مشخص كردن نكات اصلي داشته باشند, آنها ممكن است سؤالات امتحان ميان ترم باشند و غيره.
بعد از كلاس




?هر سؤال را كه بدنبال سخنراني برايتان مطرح شده از طريق پرسيدن از استاد يا همكلاسي ها, روشن كنيد.

?نكات از قلم افتاده يا اصطلاحات بد فهميده شده را با استفاده از كتاب يا ساير منابع كامل كنيد.

?يادداشتهاي خود را ويرايش كنيد, نكات اصلي را برچسب بدهيد, كليدهاي يادآوري و سئوالاتي جهت پاسخ دادن را اضافه كنيد. نكات كليدي را با رنگهاي مختلف مشخص كنيد.

?عقايد و تعمقات خود را بنويسيد, و آنها را از سخنان استاد متمايز سازيد (با سخنان استاد قاطي نكنيد).
بطور دوره اي




?ياداشتهاي خود را مرور كنيد: به كليدهاي يادآوري خود دقت كنيد و ببينيدكه قبل از خواندن مجدد يادداشتها چقدر از آنها را مي توانيد يادآوري كنيد.

?به ظهور موضوعات, مفاهيم اصلي و روشهاي ارائه در طي كل دوره تحصيلي و در جلسات متعدد درس دقت كنيد.

?سئوالهاي تستي طرح كرده و به آنها پاسخ دهيد.








يادداشتهاي كلاس را در اين قسمت بنويسيد.

يادداشتهاي خود را

در اين قسمت

ويرايش

و

خلاصه كنيد.
افكار, عقايد و سوالات مناسب با درس را در اين قسمت بنويسيد.




افكار, عقايد و سوالات مناسب با درس را در اين قسمت بنويسيد.




يادداشتهاي كلاس را در اين قسمت ويرايش و خلاصه كنيد.
خلاصه يادداشتهاي خود را ويرايش و در اين قسمت خلاصه كنيد.




ترجمه و تنظيم:





مجيد محمود عليلو :كارشناس مركز مشاوره دانشگاه تهران


و كارشناس دفتر مركزي مشاوره وزارت علوم, تحقيقات و فناوري

[R A H A]

ايجاد عادتهاي خوب در مطالعه

استفاده موثر از وقت داني باتلز

آنچه براي پيشرفت تحصيلي داراي اهميت اساسي است, چيست؟ من فكر مي كنم اولين و مهمترين چيز, لااقل براي توفيق در كلاس درس, استفاده موثر از زمان خارج از كلاس درس است.


مي دانيم كه هر شبانه روز 24 ساعت است. دو يا سه ساعت هر روز را به مطالعه كردن اختصاص دهيد. اگر زماني كه در كلاس ها, غذاخوري, خواب شبانه و درس خواندن صرف مي شود از 24 ساعت كم كنيم باز پنج يا شش ساعت باقي مي ماند كه مي توانيم آن را به كارهايي اختصاص دهيم كه بيش از مطالعه كردن دوست داريم. من تصور مي كنم عامل ديگري كه توفيق تحصيلي به دنبال
مي آورد مرور مرتب يادداشتهاي كلاسي و فصلهاي مربوطه كتاب درسي است. مرور دوره اي و آماده سازي براي امتحانات دراز مدت, وقت بيشتري در اختيار شما مي گذارد و از با عجله براي امتحان آماده شدن جلوگيري مي كند. بدين شيوه شما مي توانيد با كمال آرامش, با انگيزه بيشتر و تشويش كمتر در روز امتحان حاضر شويد. آخرين چيزي كه شما مي توانيد جهت دستيابي به نمرات خوب انجام دهيد بهره جويي از تمامي منابع و امكاناتي است كه دانشگاه در اختيار شما مي گذارد همه اين منابع مي تواند به شما كمك كند.

[R A H A]

آمادگي جهت شركت در كلاس كيپ آلن

اگر زماني را براي آماده سازي خود اختصاص ندهم بدليل پر بودن برنامه كاري ام, نمي توانم به اهدافي كه براي خود تعيين كرده ام, دست يابم. آماده سازي بسيار به شما كمك مي كند. اگر جهت شركت در كلاس درس خودتان را آماده كنيد متوجه مي شويد كه كلاس درس تجربه بسيار لذت بخشي است. نه تنها استاد متوجه مي شود كه شما در كلاس درس آماده و فعال هستيد بلكه متوجه مي شويد كه شما مي توانيد از طريق وا داشتن همكلاسي ها به شركت در مباحث كلاسي, با آنها همكاري كنيد. اگر شما خواستار يك درجه دانشگاهي هستيد يا وقت داريد از آموزش دانشگاهي استفاده لازم را ببريد بر عهده خود شماست كه در اين زمينه تصميم بگيريد. پيشاپيش خودتان را آماده كنيد تا نزديك امتحان كامل و نهايي, خودتان را با حجم عظيمي از دروس روبرو نبينيد. من خود به عنوان يك دانشجو مي دانم درباره چه صحبت مي كنم وقتي مي گويم, آمناده سازي, امري اساسي است

[R A H A]

قدرت همكاري ميكي برآون

غالباً به آموزش به عنوان امري رقابت آميز نگاه مي شود. براي كسب منافع در دانشگاه رقابت مي كنيم. و نيز براي نمرات, و وقتي هم كه دانشگاه را ترك مي كنيم براي دستيابي به شغل مناسب رقابت مي كنيم. در چنين فضايي به آساني مي توانيم قدرت همكاري را كه از طريق گروههاي حمايتي مطالعاتي ايجاد مي شود, ناديده بگيريم. گروههاي حمايتي مطالعاتي به شما انرژي مي دهند. انسانها, حيوانهاي اجتماعي هستند و ما از گروهها, كسب قدرت مي كنيم. صرف نظر از رفاقت, دوستي و خرسندي, گروههاي حمايتي مي توانند به تعالي روحي شما ياري رسانند. گاه پيش مي آيد كه شما نمي خواهيد روي درسهاي خود كار كنيد ولي اعضاي گروه مطالعه, مي توانند از شما حمايت كنند و شما را تشويق به كار نمايند. علاوه بر كسب نيرو از گروه به هنگام كاهش تمايل و توان, شما مي توانيد خودتان هم از ديگران حمايت كنيد وقتي آنها به حمايت شما نياز دارند. يك گروه حمايتي مطالعاتي همچنين مكان خوبي براي ايجاد روابط تشويق كننده با مردم است بنابراين, به هنگام مطالعه به فكر دوستان و همكلاسي خود باشيد.

[R A H A]

در آميختن مطالعه با فعاليتهاي اجتماعي مارك كريلي

موفق ترين دانشجويان, فعاليتهاي اجتماعي را با عادات مطالعاتي خوب متوازن مي سازند.پرداختن به فعاليتهاي اجتماعي, فشار رواني را كاهش مي دهد و از خسته شدن شما پيشگيري مي كند. حتماً يك ساعت بعد از مطالعه را به ملاقات دوستان يك بازي فرح بخش, تمرين در باشگاه ورزشي, يا گپ زدن با يك دوست جديد اختصاص دهيد. وقتي چنين فعاليتهاي اجتماعي را در برنامه مي گنجانيد در مطالعه تمركز بهتري حاصل مي شود. ايجاد يك زندگي اجتماعي سالم, عادات معمول مطالعه را توسعه مي بخشد. بعد از فعاليتهاي اجتماعي فوق, كتابها و تكاليف را به كتابخانه انتقال دهيد. در يك مكان راحت و ساكت انتخاب كنيد و به مدت دو يا ساعت مطالعه كنيد. پس از هر 45 دقيقه مطالعه مداوم, ده دقيقه براي استراحت فاصله بيندازيد. دوستي را بيابيد كه با شما از لحاظ عادات مطالعه, شباهت دارد. مكان و ميز مطالعه مشتركي را با او انتخاب كنيد. به خاطر داشته باشيد كه پس از اتمام كار پيش از خواب زماني را به فعاليت اجتماعي اختصاص دهيد. شما با احساس سرزندگي و آمادگي براي يك روز ديگر از خواب بيدار شويد.

[R A H A]

تنظيم آهنگ رضايت بخش جين فرا

آيا تا به حال به دليل عملكرد پايين تر از سطح توانايي خود در دوره تحصيلي ناكام شده ايد؟ رهنمود حاضر براي كمك به حداكثر رساندن تلاشهاي تحصيلي شما ارئه مي شود. نمره خوب در درس تقريباً هيچگاه از خوش شانسي نتيجه نمي شود. نكته اساسي اين است كه به يك آهنگ رضايت بخش مطالعه دست بيابيد. آهنگ رضايت بخش شما چيست؟

چون آهنگ فعاليت را شما تعيين مي كنيد سازگار بودن آن براي شما مشخص است. جداي از زماني كه به مطالعه روزانه اختصاص مي دهيد تنظيم آهنگ فعاليت نمرات بالاتر از متوسط را نصيب شما مي كند. عقب افتادن از برنامه را به گورستان گذشته بسپاريد! براي هر درس, سطح علاقه و نوع درس را رتبه بندي كنيد. فهرستي از نيازهاي مربوط به هر درس تهيه كنيد. نمره اي كه دوست داريد به عنوان هدف, تعيين كنيد. يك برنامه درسي تنظيم كنيد. برنامه درسي نمرات بهتر را تضمين مي كند و در واقع مي تواند زمان مطالعه اي را كه هم اكنون صرف مي كنيد, كاهش دهد. حتماً زماني را براي مرور درس ها در نظر بگيريد. برنامه درسي شما بايد مناسب, و شما هم بايد به آن وفادار باشيد. افزايش زمان مطالعه توفيق براي شما به ارمغان مي آورد. من در كار با دانشجويان به اين نكته دست يافته ام.

[R A H A]

تغيير دادن عادات جان فيلد مه ير

حال شما چطور است؟ من دكتر فيلد مه ير از آكادميك سوروايول تيپ هستم. اول از همه تقاضا دارم مداد يا قلمي بگيريد و آنچه را كه مي گويم يادداشت كنيد. آماده ايد. لطفاً بنويسيد:

گذشته با آينده برابر نيست. يك بار ديگر تاكيد مي كنم, گذشته با آينده برابر نيست. حال از شما مي خواهم آنچه را كه نوشته ايد برداريد و جايي آن را نصب كنيد, جايي كه هر روز بتوانيد آن را ببينيد. بسيار خوب, معني جمله فوق چيست؟ معنايش اين است كه عادات غلط مطالعاتي و درسي مانند عدم تكميل تكاليف, غيبت از كلاسها, حاضر شدن دير هنگام در كلاسها و غيره الزاماً در آينده تكرار نمي شود. چه كسي وضع را تغيير خواهد داد؟ بله, درست حدس زده ايد شما و تنها شما مي توانيد براي رسيدن به توفيقات بيشتر و زايندگي روز افزون, آينده را تغيير دهيد. اجازه ندهيد گذشته آينده شما باشد اين را هميشه به خاطر داشته باشيد. براي يك زندگي بهتر به تغييرات تن دهيد.

[R A H A]

استفاده از كتابخانه پَت هيچينگ

من مي خواهم به شما خاطر نشان كنم كه كار مؤثرتر با استفاده از كتابخانه دانشگاه ممكن مي شود. منابع موجود در كتابخانه چه به صورت مقالات, يا منابع الكترونيكي, ميكروفرمها يا رسانه ها و غيره مي تواند به شما جهت دست يافتن به اطلاعات مفيد سريعاً كمك كند. شما از طريق استفاده از امكانات كتابخانه در وقت و انرژي صرفه جويي مي كنيد و به نتايج بهتري مي رسيد.آموزش انفرادي در زمينه چگونگي استفاده از كتابخانه هر سه شنبه راس ساعت 11 توسط مسئول كتابخانه ارائه مي شود به منظور كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد با مركز مشاوره دانشگاه تماس بگيريد. در نتيجه تماس با ما دانشجوي موفقتري مي شويد. كتابخانه در واقع بهترين ابزار تحصيلي دانشگاهي است.

[R A H A]

مرور بلافاصله يادداشتهاي كلاسي نينامدلون - پيرينو

پيشنهادي كه من در زمينه مطالعه دارم همان پيشنهادي است كه خود من در آخرين نيمسال دانشگاهي دوره ليسانس رعايت مي كردم يعني به خانه رفتن و سريعاً مرور هر آنچه در كلاسها شنيده يا ياد گرفته ايد زيرا در غير اينصورت 80 درصد از آنچه ياد گرفته ايد, فراموش مي كنيد. همچنين به محض خروج از كلاس, يادداشتهاي كلاسي يا فصول مربوطه از كتاب درسي را مرور كنيد. وقتي اين نوع مرور كردن را انجام مي دهيد ممكن است تجربه رضايتبخش مرتبط ساختن ايده ها، درك آنها پيوند دادن آنها و متناسب ساختن آنها با ذهنيت خودتان را داشته باشيد. گاهي اوقات ممكن است پديده جالبي را تجربه كنيد احساس كنيد نوري فضاي مغز شما را روشن مي كند و اين جنبه مفيد قضيه است. جنبه ديگر اين است كه اين كار به خود نظم بخشي و تلاش مدام نيازمند است. بله, مقصود من تدوين يك برنامه درسي برنامه ريزي شده است. اين يك تجربه يادگيري پاداش دهنده است و من آن را به شما توصيه مي كنم. اين توصيه را مي توان به نحو معكوس نيز انجام داد و ممكن است حتي آسانتر به نظر برسد: درست قبل از شروع يك كلاس, مطالب مربوط به آن درس را از كتاب درسي بخوانيد آنگاه شما يكي از معدود دانشجوياني خواهيد بودكه درس آن روز را مي فهميد و مي توانيد به سوالات پاسخ دهيد, سوال كنيد و در فعاليت كلاسي مشاركت جوييد. شما اشراف داشتن به موضوع درس را به معني حقيقي كلمه احساس مي كنيد. آماده سازي پيش از كلاس, اثر بازخورد مثبت فوري دارد و شما را قادر مي سازد اطلاعات بيشتري را ذخيره سازي كنيد. بنابراين برنامه ريزي كنيد زمان مطالعه روزانه را مشخص كنيد يا چند تا از اين فنون را در زمان مطالعه برنامه ريزي شده خود جاي دهيد.

[R A H A]

حفظ هوشياري و بيداري دناپاترسون

زمانهايي هست كه صرف نظر از جالب بودن موضوعي كه مطالعه مي شود, حفظ هوشياري و سرحالي حين مطالعه بسيار دشوار مي شود. فرض كنيد مجبوريد چند جلد كتاب را براي درس مطالعه كنيد. وقت كافي براي انجام آن داريد ولي نمي توانيد چشمهاي كوچك خود را باز نگه داريد. حال اين توصيه را به كار بنديد نخست, يك ساعت تنظيم كننده وقت از آن دسته ساعتهاي سفيد و كوچك كه ثانيه ها را هم جدا مي كند تهيه كنيد. ساعت را براي فاصله هاي ده دقيقه اي تنظيم كنيد. مطالعه را شروع كنيد تا زماني كه صداي زنگ را بشنويد از پشت ميز بلند شويد و به مدت دو دقيقه در اتاق دوري بزنيد, مي توانيد آب ميوه اي بنوشيد سپس ساعت را باز تنظيم كنيد و كل فرايند را تكرار كنيد. اگر برخاستن و دور زدن و نوشيدن كفايت نكرده است به برخي فعاليتها مانند خم شدن تا سر زانو و بعد راست شدن, عضلات خود را سفت و شل كردن بپردازيد. اين كار حركت جريان خون به مغز را حفظ مي كند. شما سر آخر متعجب مي شويد كه همين دوره هاي كوتاه مطالعاتي تا چه ميزان بر اطلاعات شما مي افزايد

[R A H A]

اولويت را به تحصيل و آموزش بدهيد. ماري لين شيرر

به عنوان رئيس دانشكده از اين فرصت برخوردار بودم كه با بسياري از دانشجويان در نيمسال دوم يا اول دانشگاه در حوزه فعاليت خودم صحبت كنم. متاسفانه برخي از دانشجويان از لحاظ تحصيلي مشروط شده بودند و به نمرات كمتر از آنچه نياز داشتند، دست يافته بودند. دليلي كه من از اكثر آنها مي شنيدم اين بود كه "خوب، اولين نيمسال را ضايع كردم و در واقع سخت مطالعه نكردم" اين گونه اظهارات مرا وا مي دارد دو نكته را به عنوان رهنمود و پند به دانشجويان ارائه دهم:

o اولويت را هميشه به تحصيلات و آموزش خود بدهيد. اين اولويت مي تواند شامل مطالعه در يك محيط ساكت و خواندن تكاليف بيش از يكبار، دقيق يادداشت برداشتن، ونوشتن مقاله ها لااقل يك هفته قبل از زمان معمول باشد.

o خوب بخوابيد و خوب غذا بخوريد. وقت خود را تا دير وقت به صحبت با دوستان ضايع نكنيد. براي صبحانه حتماً وقت بگذاريدو قبل از كلاس مطالعه كنيد. دوستان من اين توصيه ها معنايش اين است كه شما تنها آخر هفته را مي توانيد به خوش و بش كردن و گذراندن وقت با دوستان خود اختصاص دهيد. نبايد در اين برنامه تا زماني كه نمرات اولين نيمسال به دست شما نرسيده تغييري بدهيد. بخاطر داشته باشيد كه عدم شركت در مهماني ها تضمين كننده عدم مردودي در امتحانات است. شما زماني مردود مي شويد كه از كلاس ها غيبت كنيد و التزامي به تلاش بيشتر در خود ايجاد نكنيد.

[R A H A]

نكاتي درباره مديريت زمان (تنظيم و تدبير وقت) كتي استروسر

آيا حين امتحانات در به ياد آوردن اطلاعات خود دچار مشكل مي شويد؟ آيا ميزان مطالبي كه نياز است ياد بگيريد شما را به استيصال و ناتواني دچار مي كند؟ اطلاعات موجود در حافظه كوتاه مدت پس از چند لحظه زوال مي يابند مگر آنكه سعي كنيد آن اطلاعات را در حافظه بلند مدت جاي دهيد. پژوهش ما نشان مي دهد اگر طي 24 ساعت دست به مرور مطالب فرا گرفته شده نزنيد 80 درصد مطالب فراموش مي شود. از طريق مرور اطلاعات در سريع ترين زمان ممكن، شما نه تنها ميزان مطالبي را كه حفظ مي كنيد، افزايش مي دهيد بلكه همچنين ساعات مورد نياز قبل از امتحان براي مطالعه را كاهش مي دهيد. شما مي توانيد در برنامه درسي خود زمانهايي را به مرور مطالب اختصاص دهيد. اين كار با گاههاي ساده زير برداشته مي شود: اول، از برنامه ريزي كردن بعد از هر كلاس پرهيز كنيد. زماني را بين كلاس ها به مرور يادداشتهاي خود اختصاص دهيد. از مخفف نويسي استفاده نكنيد. اين كار تنها چند دقيقه وقت شما را مي گيرد ولي به ذخيره سازي مطالب كمك خواهد كرد.

دوم، دره هاي كوتاه مدت، مطالب را مرور كنيد. از تلنبار كردن وبعد به يكباره مطالعه كردن تمام مطالب (ماراتون مطالعاتي) پرهيز كنيد چون اين شيوه مطالعه فرساينده است و موجب مي شود دانشجويان از مطالعه مطالب درس هر چه بيشتر طفره بروند. سوم، زماني را كه در صف اتوبوس، كتابفروشي يا لباسشويي تلف مي كنيد مي توانيد به مرور و سازماندهي يادداشتها اختصاص دهيد. امر مهم وكليدي، اداره زمان ( تدبير وقت) است. فراگيري تنظيم و تدبير وقت، زمان بيشتري براي مرور مكرر در اختيار شما مي گذارد طوريكه زمان كمتري براي با عجله براي امتحان آماده شدن اختصاص مي يابد.

[R A H A]

هراسان نشويدپيتروان هونرت

ممكن است با توجه به تمامي تكاليفي كه بايد انجام دهيد و فرصت تا پايان ترم تحصيلي كم باشد، دچار هراس شويد. برخي افراد دست از كار مي شويند چون نمي دانند در اين ميان دست به چه كاري نمي زنند و البته بدترين نتايج از راه مي رسند. راه حل اين مشكل به نظر مي رسد اين است كه نخست نگاهي سريع به چيزهايي كه بايد انجام دهيد بيندازيد ولي اين چاره كار نيست به كل تكاليفي كه بايد انجام گيرد نظر نكنيد. توجه خود را به تنهايي روي هر گام خاص متمركز كنيد براي مثال روي تكاليف رياضي خود متمركز شويد، درباره مقاله انگليسي، پروژه ارتباط و غيره نگران نباشيد. يا ابتدا اولين پيش نويس را بنويسيد و نگران شكل نهايي مقاله نباشيد اين نگراني را به آينده محول كنيد. اگر تنها روي يك گام متمركز شويد همه چيزهايي كه مي خواهيد انجام دهيد به طور خودكارحاصل مي آيد. شما نبايد نگران شويد و هركسي تصديق مي كند كه شما به خواب هم احتياج داريد.

[R A H A]

مطالعه كردن مي تواند فرحبخش باشد كريس هازارلا

من دانشجويان بسيار را ديده ام كه مطالعه كردن را تكليفي شاق و دشوار اگر نه دردزا در نظر مي گرفتند. خوشحال مي شوم پاره اي رهنمود ها ارائه دهم كه بتواند به شما كمك كند تا به مطالعه كردن به شيوه اي موفقيت آفرين و مولد نزديك شويد. نخست، زمانهايي را كه مي خواهيد در يك روز به مطالعه اختصاص دهيد، بخش بندي كنيد. انتخاب زمان مناسب، اساسي است برخي افراد، صبحها به موثرترين شكل مطالعه مي كنند و برخي عصرها را زمان مناسب مي يابند. تنظيم زمان مطالعه برمبناي انطباق با ويژگي هاي شخصي، نكته اي بسيار اساسي و با اهميت است يعني چه وقت شما در بهترين وضعيت هستيد. اگر مشكل شما يافتن زمان مطالعه است احتمالاً شما عادت به انجام كارهايي داريد كه شما را از مطالعه باز مي دارد. دوم، محل مطالعه خود را انتخاب كنيد و كاملاً مطالعه كردن در آن محل را رعايت كنيد. محل بايد نزديك و ساكت باشد و شخص در آن به هيچ وجه دچار حواسپرتي نشود. آن محل بايد تنها با مطالعه كردن تداعي شود. بسياري از دانشجويان علي رغم نيت خوبي كه دارند ولي مرتكب اين خطا مي شوند كه محل خواب را به عنوان محل خاص مطالعه خود انتخاب مي كنند. متاسفانه اين دانشجويان خيلي زود در مي يابند كه اين محل تنها چيزي را كه نصيب آنها مي كند چرت زدن و فرو رفتن در خواب است. سوم، فضايي كه در آن درس مي خوانيد بايد فرحبخش و لذت آفرين باشد. لباس راحتي بپوشيد، چاي داغي بنوشيد، زمان خاصي به مطالعه اختصاص دهيد. ترفندي كه به شما كمك مي كند تغيير دادن احساساتي است كه نسبت به مطالعه كردن داريد. اگر اين طور، عمل كنيد زمان مطالعه مي توانيد زماني لذت بخش و مولد باشد.

[R A H A]

چرا وقتي مي توانيد به موفقيت نايل شويد، شكست مي خوريد؟ فرانك يوگيو

زماني كه من دانشجو بودم پژوهشي در زمينه علل شكست تحصيلي دانشجويان انجام دادم. آنچه بدان دست يافتم همان قدر در مورد دانشجويان دوره دانشجويي ام صادق است كه هم اكنون صادق است دانشجويان شكست مي خورند چون نمي دانند چگونه مطالعه كنند يا نمي دانند مقصود از مطالعه كردن چيست. بهترين پندي كه من مي توانم به شما ارائه دهم تا بتوانيد به پيشرفت تحصيلي در خور توجه دست يابيد ايجاد مهارتهاي مطالعاتي صحيح است. نخست ، محيط مطالعه خوب، ميز مناسب، صندلي راحت، نور خوب، دماي مناسب اتاق، و يك جو ساكت فراهم كنيد. مقصود اين است كه شما بايد تمامي چيزهاي دروني و بيروني را كه موجب حواسپرتي مي شوند، حذف كنيد. دوم، پيش از شروع به كار، مروري بر تكليف محوله انجام دهيد. ببينيد انتظار مي رود كه با چه مهارتها، واقعيتها و ايده ها در حد تسلط آشنا باشيد. زمينه اي كه انتظار مي رود به آن مسلط باشيد چيست. ابتدا به دشوارترين موضوع و مطلب بپردازيد. يعني زماني كه ذهن شما، آماده ترين وضع را دارد و به سهولت مسايل را هضم مي كند. يك برنامه درسي شكل دهيد و آن را در اتاق خود نصب كنيد. زمان مطالعه را وقتي در بهترين وضعيت روحي قرار داريد، تنظيم كنيد. دانشجويان موفق اين با نكته موافقند كه جدول بندي هفتگي بهترين كارآمدي و نتايج را به دست مي دهد. و انعاف پذيري در برنامه ريزي براي ايجاد سازگاريها بر حسب نوع تكليفي كه انجام مي دهيد، لازم است. سرانجام، هم اساتيد را بررسي كنيد و هم موضوع درسي را مطالعه كنيد. در واقع، رهنمودهاي مطالعاتي خاص را براي درسي كه ياد مي گيريد، جويا شويد.

[R A H A]

موفقیت در دانشگاه



مبانی کاربردی روش‏های مطالعه و یادگیری در دانشگاه





http://img.tebyan.net/big/1388/11/3222297232321429212322019244199157426852.jpg

آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‏اید که چرا برخی از دانشجویان با وجود اینکه در دبیرستان جزو بهترین دانش‏آموزان بوده‏اند، در دانشگاه نمرات پایین می‏گیرند و حتی در پاس کردن بعضی دروس هم مشکل دارند؟

قاعدتاً علت این افت تحصیلی را نمی‏توان مشکلات ذهنی دانست. واقعیت این است که شیوه‏ی مطالعه‏ی آنان نادرست می‏باشد. به عبارت دیگر، در برنامه‏ریزی برای یادگیری مشکل دارند که یکی از جنبه‏های اساسی این برنامه‏ریزی، مدیریت زمان یا برنامه‏ریزی زمانی برای مطالعه است.

برای شروع کار، یک تکه کاغذ بردارید و پنج مورد از بهترین راه‏هایی که وقت‏تان را از آن طریق تلف می‏کنید، بنویسید برای مثال تلفن‏زدن، تلویزیون یا فیلم دیدن، گردش، خرید بازی‏های رایانه‏ای و... حال هر کدام از سوالات زیر را روی یک کاغذ بنویسید:

1- آیا می‏توانید تخمین بزنید به طور تقریبی چند ساعت در هفته مطالعه می‏کنید و به چند ساعت مطالعه نیاز دارید؟

2- آیا در اول ترم یا اول سال، برنامه‏ی مشخصی برای خود مقرر می‏کنید؟

3- آیا لیست کارهای روزانه، هفتگی و ماهانه را می‏نویسید؟

هنگامی که برنامه‏ریزی می‏کنید، برای ارزیابی برنامه‏تان، دو وقت مختلف مانند صبح و عصر را در نظر بگیرید. قاعدتاً در ارزیابی صبحگاهی، باید کارها را اولویت‏بندی نمایید و برای هر کاری، زمان مناسبی را حدس بزنید. اگر وقت شما برای انجام تمام کارهای برنامه‏ریزی شده‏ی آن روز کفایت نمی‏کند، می‏توانید از کارهای کم‏اهمیت‏تر صرف‏نظر کنید.
هنگامی که برنامه‏ریزی می‏کنید، برای ارزیابی برنامه‏تان، دو وقت مختلف مانند صبح و عصر را در نظر بگیرید. قاعدتاً در ارزیابی صبحگاهی، باید کارها را اولویت‏بندی نمایید و برای هر کاری، زمان مناسبی را حدس بزنید


در هنگام عصر، تمام برنامه‏ریزی روزانه‏تان را وارسی می‏کنید و از خود می‏پرسید که آیا در انجام تمام موارد برنامه‏ریزی شده، موفق بوده‏اید؟ اگر جواب‏تان منفی است، از خود بپرسید چرا؟ آیا در برنامه‏ریزی مشکلی داشته‏اید؟ آیا در تخمین زمان اشتباه کرده‏اید؟ آیا تنبلی در اجرای برنامه داشته‏اید؟ آیا وقت‏تان را تلف کرده‏اید؟ اگر علت را یافتید، بهتر است در برنامه‏ی اجرایی فردا، آن را اصلاح کنید. آنچه اهمیت دارد، این است که همیشه مهم‏ترین کارتان را در نظر بگیرید.
http://img.tebyan.net/big/1388/11/20022245851091024471178691561824625259163.jpg

اگر شما جزو کسانی هستید که بارها برنامه‏ریزی کرده ولی موفق به انجام آن به طور کامل نشده‏اید و یا اگر بعضی اوقات همه‏ی کارهایتان را لیست نموده و متوجه کمبود وقت برای انجام تمام کارها شده‏اید، حتماً این قسمت را مطالعه کنید زیرا کمک شایانی به شما خواهد نمود.

برای اولین گام، به شما توصیه می‏کنم یک دفترچه یادداشت بردارید و در طول یک هفته، پایان هر روز بنویسید روزی که گذرانده‏اید، چه کارهایی را از چه ساعتی تا چه ساعتی انجام داده‏اید، حتی کارهای بی‏اهمیت را نیز یادداشت نمایید برای مثال:

شنبه: ( 7 تا30: 7صبحانه)، (25: 7 تا 45: 7 مسیر به دانشگاه)، (30: 11تا 12 کلاس) و...

به همین ترتیب، تا هنگام شب که می‏خواهید بخوابید، دقیقه‏ به دقیقه یادداشت کنید که مشغول انجام چه کارهایی بوده‏اید.

این عمل چندین فایده دارد:

- ممکن است از دیدن یادداشت‏های‏تان شرمنده شوید! اما واقعاً خواهید فهمید که چقدر از وقت گران‏بهای‏تان را تلف می‏کنید. برای مثال اتلاف وقت هنگام صحبت با دوستان یا دیدن ویترین مغازه‏ها، هنگام بازگشتن از محل کار؛ همین خود عاملی می‏شود که سعی کنید کمتر وقت‏تان را تلف کنید.

- متوجه خواهید شد به طور متوسط در شبانه‏روز، به چند ساعت استراحت و خواب احتیاج دارید.

- بهترین مواقعی که به سراغ مطالعه رفته‏اید و مطالعه‏ی کاملی کرده‏اید را پیدا خواهید کرد، پس بهترین و موثرترین زمان مطالعه را می‏یابید.

- با مقایسه‏ی یادداشت‏های روزانه و هفتگی با یکدیگر، متوجه پیشرفت یا پسرفت خود در راه رسیدن به هدف‏تان خواهید شد.
http://img.tebyan.net/big/1388/11/17371321816516112166121481272411650133138.jpg

کم‏ترین سودی که این کار دارد، این است که شما را متوجه خودتان خواهد کرد و پی خواهید برد که زمان زیادی ندارید و روزهای بعد، تلاش خواهید نمود از اوقاتی که تلف شده‏‏اند، بکاهید و این در حالی است که اگر این یادداشت‏ها را نداشته باشید، اصلاً متوجه اتلاف وقت‏تان نخواهید بود و هر روز فکر می‏کنید زمان زیادی پیش‏رو دارید که می‏توانید آن را هر طور که خواستید، تلف نمایید.

برای مرحله‏ی بعد، به شما توصیه می‏کنم به سوالات زیر، جواب کتبی بدهید:

1- به طور میانگین در طول 24 ساعت چند ساعت می‏خوابید (چند ساعت شب، چند ساعت عصر؟)

2- چند ساعت از روز را صرف لباس پوشیدن و ظاهر خود می‏کنید؟

3- چند ساعت در روز به تماشای تلویزیون یا کامپیوتر می‏پردازید؟

4- چند ساعت از روز را در راه رسیدن به محل کار یا تحصیل خود صرف می‏کنید؟

5- چند ساعت در روز تفریح کرده یا وقت‏تان را دوستان‏تان پر می‏کنید؟

6- در روز، چند ساعت به کاری می‏پردازید که مهم‏ترین کار زندگی شماست؟

حال تمام این ساعت‏ها را در عدد 7 ضرب کنید تا بدانید برای مثال در یک هفته، شاید حدود 30 تا 25 ساعت را در خیابان‏ها و تاکسی و اتوبوس‏ سپری می‏کنید یا هفته‏ای 3 روز آن را می‏خوابید!
بنابر آنچه که گفته شد بررسی کنید و ببینید که که از جمع 168 ساعت هر هفته، چند ساعت به مهم‏ترین و حیاتی‏ترین کار زندگی خود می‏پردازید.

[R A H A]

كنترل محيط مطالعه

1ـ يك مكان معين را براي مطالعه كرن تخصيص دهيد. آيا شما مكاني را در اختيار داريد، كه در آن با خودتان خلوت كنيد؟

اگر تصميم به مطالعه كردن داريد، بايد بهترين مكان ممكن را براي اين كار پيدا كنيد. البته اين مكان حتما بايد آرام و بي سرو صدا باشد و درآن شخص در اثر صداهايي مانند راديو، تلويزيون و سرو صداي اشخاص دچار گيجي نشود. اما اين مسئله كاملا هم قطعي نمي باشد. چون 80% مطالعه دانشجويان در اتاق خودشان انجام مي‌شود نه در كتابخانه.

مكانيكه شما در آن به مطالعه مي‌پردازيد و هيچ كار ديگري در آن انجام نمي‌دهيد، بهترين چيز ممكن در دنيا مي باشد. پس از مدتي، مطالعه كردن به رفتاري مناسب با آن محيط ويژه تبديل ميشود. سپس در هرجايي كه در اين دنيا قرار بگيريد، فكر مي‌كنيد بايد كار متناسب آن محل را انجام دهيد. به اين روش توجه كنيد:

هنگاميكه وارد كلاس درس مي‌شويد ومي‌نشينيد، كارتان را با توجه به حرفهاي استاد شروع مي‌كنيد،. در اين جا نگرشها و توجه و رفتارتان به طور خودكار عمل مي‌كنند. براي اينكه قبلا آن اتاق با چيزهايي مانند درس و گوش دادن وغيره مرتبط شده است چنانچه موقعيت اين مكان ( كلاس درس ) را براي جاهاي ديگر هم بوجود بياوريد،‌ در مي‌يابيد كه در آن مكانها هم آسانتر مي‌نشينيد و مطالعه مي‌كنيد.

2ـ‌ قبل از شروع يك تكليف، زماني را كه براي پايان دادن به آن انتظار داريد برروي يك صفحه بنويسيد. گزارشي از اهداف مورد نظرتان تهيه كنيد. اين مرحله در كل، زماني را تلف نمي‌كند. اما مي‌تواند بسيار مفيد باشد. اين مرحله ممكن است فشار خيلي كمي بر روي شما داشته باشد و در نتيجه رفتار مطالعه شما به صورت ثابتي بهبود مي‌يابد. صفحه‌اي كه بر روي آن اهدافتان را يادداشت كرده‌ايد، بعنوان شاخصي از كارآمدي روش مطالعه تان نگهداري كنيد. سعي كنيد هر روز هنگام عصر سطح اهدافتان را بطور جزئي افزايش دهيد، سعي نكيند كه درجه اهدافتان را به صورت رؤيايي بالا ببريد. فقط اهداف را بافاصله زماني كم افزايش دهيد.

3ـ با انتخاب نمادهاي اجتماعي كه به مطالعه مربوط است، توانايي تمركزتان را تقويت كنيد. در اين رابطه شکل خاصي از لباس مثلا يك كلاه، روسري ، يك مجسمه جديد و يا يك تو‌تم را انتخاب كنيد. قبل از اينكه مطالعه را شروع كنيد، كلاه را بپوشيد يا مجسمه كوچكتان را بر روي ميز قرار دهيد. اين اعمال از دو راه به تمركز شما كمك مي كنند. اول از همه، علامتي براي اشخاص ديگر است مبني بر اينكه در حال كاركردن هستيد و
محترمانه از آنها مي‌خواهيد كه مزاحم شما نشوند ( تمركزتان را به هم نزنند ). دوم، برگزار كردن اين مراسم كوتاه و منظم به شما در انجام دادن كارتان كمك ميكند اما به هنگام نامه نوشتن، تخيل كردن و يا پرسه زدن در اطراف،از مجسمه يا كلاهتان استفاده نكنيد. استفاده از اين روش را فقط به زمان مطالعه اختصاص دهيد. اگر جادويتان علاوه بر كتاب با چيزهايي ديگر نيز مرتبط شده بدنبال يك نماد ديگر باشيد. بايد مواظب باشيد كه
نمادهايتان به نشانه‌اي براي برانگيختن رؤيا ها تبديل نشوند .

4ـ اگر حواستان پرت شده است، بايستيد و رويتان را از كتابهايتان برگردانيد: در حالي كه به كتاب خيره شده ودر مورد قوي‌تر شدن ضعف تان با خود نجوا مي كنيد. پشت ميزتان ننشينيد، اگر اين كار را بكنيد بعد از مدتي مطالعه با رؤيا پردازي و احساس گناه مرتبط خواهد شد و اگر مجبور به تخيل هستيد كه همه ما گاهي انجام مي دهيم بلند شده و در اتاق قدم بزنيد. اتاق را ترك نكنيد. فقط بايستد و در حالي كه به تكاليف درسي تان نگاه نمي كنيد به تخيل بپردازيد. عمل فيزيكي ايستادن، فكر شما را بر روي كارتان متمركز مي‌سازد. در اين مورد سعي كنيد. بزودي متوجه مي‌شويد گفتن اين جمله به خود كه " من باي بايستم"به شما در متمركز كردن حواستا كمك مي‌كند.

5ـ در آخر هر صفحه مكث كنيد. و وقتيكه مشغول خواندن هستيد، آهسته تا 10 بشماريد. اين ايده‌اي است كه زمان مطالعه شما را ممكن است افزايش دهد. اگر هنگام خواندن افكارتان آشفته است و نمي‌توانيد تمركز داشته باشيد، اين كار براي شما سودمند است. اگر در حين مطالعه كسي از شما سؤال كند كه " چقدر خوانده ايد " شما تنها به او جواب دهيد: " در حدود سي دقيقه ". اين روش را به كار ببريد اما به خاطر داشته باشيد اين راه فقط به عنوان يك راه حل اضطراري براي نداشتن تمركز به كار مي‌رود.

6ـ براي شروع مطالعه، زمان معيني را اختصاص دهيد. رفتار و عادات معين هميشه در طي روز در زمان مربوط به خودشان رخ مي دهند . اگر يك روز خود را مورد بررسي قرار دهيد ، در مي يابيد كه هميشه كارهاي معيني را در زمانهاي پيش بيني شده اي انجام مي دهيد . ممكن است كه اين مسئله درروزهاي مختلف، تغييراتي داشته باشد اما عموما بعضي از رفتارهاي شما به صورت عادي داراي وقت بخصوصي مي‌باشند. اگر با خودتان رو راست وصادق باشيد، در‌‌‌ مي يابيد كه شروع كردن رفتارهاي كنترل شده توسط زمان، كاري نسبتا ساده است. مسئله مورد توجه اين است كه اگر بتوانيد بطور عادتي مطالعه كنيد يا حداقل قسمتي از مطالعه روزانه خود را انجام دهيد ،بعدها شروع آن آسانتر خواهد بود . سعي كنيد زمان مطالعه را به صورت عادتي در آوريد و به آنچه كه قبل از شروع مطالعه انجام مي دهيد، دقت كنيد. اين يك روش براي بهتر كردن تمركزتان است .

7ـ درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هيچ كار ناتمامي را شروع نكنيد. بسياري از مردم در مورد كارهايي كه نسبت به انجامشان تعهد دارند و نيمه تمام مانده اند ، فكر مي كنند . آنها مجبور هستند كه اين كار ها را انجام دهند تا از تعهدي كه دارند، رهائي يابند . فعاليتهاي نيمه تمام معمولا بيشتر از كارهاي تكميل شده ، ذهن را مشغول مي‌كنند. اگر عقيده مذكور را درباره عادت تخيل كرد بكار ببريد، متوجه خواهيد شد كه فعاليت ها و تكاليف ناتمام در مقايسه با آنهايي تمام شده‌اند، بيشتر موجب تخيل ورؤيا پرد ازي مي‌گردند. بنابراين وقتيكه مي‌دانيد به زمان مطالعه كه خودتان آن را انتخاب كرده‌ايد، نزديك مي‌شويد ذهنتان را درگير مسائل پيچيده و بحث‌هاي طولاني نكنيد.

سعي كنيد كه به زمان مخصوص مطالعه عادت كنيد وبه اعمالي كه قبل از شروع مطالعه انجام مي دهيد ، توجه كنيد . اين راهي براي بالا بردن توانايي تمركز شماست.

8ـ اهداف كوتاه مدت ومنظمي را براي خود در نظر بگيريد. اين زمان را به زير مجموعه‌هايي تقسيم كنيد وقتيكه اولين صفحه را تمام كرديد، زمان خاصي را براي اين كار اختصاص دهيد. اگر رياضي مي‌خوانيد ، زماني را براي حل هر مسئله در نظر بگيريد. به عبارت ديگر تكاليف تان را به واحدهاي كوچكي تقسيم كنيد . براي همه اهداف معين شده زماني را تعيين كنيد . اين شيوه توانايي شما را براي مطالعه كردن ، افزايش مي دهد بدون اينكه تمركزتان را از دست بدهيد.

9 ـ از يك دفترچه يادداشت به عنوان ياد يار استفاده كنيد. ترفند ديگري كه به شما در با لا بردن تمر كز كمك مي كند ، قرار دادن يك مداد و كاغذ در كنار دفتر يادداشت شما است . اگر در هنگام مطالعه ، ذهنتان مشغول مسائلي مي شود كه بايد آن را انجام دهيد آن را در دفترچه ياد داشت كنيد در اين صورت مطمئن مي شويد كه در صورت نگاه كردن به دفترچه متوجه كارهايي كه بايد انجام دهيد خواهيد شد. نگراني در مورد فراموش كردن كارهايي كه بايد انجام دهيد، ممكن است موجب اختلال در مطالعه شود.

10ـ قبل از اينكه مطالعه را شروع كنيد، استراحت كنيد. براي تمركز داشتن از خودتان بپرسيد: آيا مطالعه وكار كردن بر روي كتاب، چيزي است كه مرا بترساند؟

اگر مجبور باشيد كه موارد ناخوشايندي را مطالعه كنيد و شما مي‌دانيد كه از خواندن آن مطالب احساس بدي به شما دست مي‌دهد، چه عكس العملي نشان مي‌دهيد ؟ احتمالا مطالعه را متوقف كرده و مشغول خيالبافي مي‌شويد ودلايل خوبي براي متوقف كردن مطالعه پيدا مي‌كنيد. اگر اينگونه عمل كنيد مي‌توان گفت كه اضطراب يادگيري داريد،تنها راه از بين بردن اضطراب يادگيري، يادگرفتن اين مطلب است كه چگونه استراحت كنيم. اگر از لحاظ حسمي و روحي كاملا استراحت كرده باشيد، تقريبا غير ممكن است كه هيچ نگراني از خواندن به خود راه دهيد. كتاب را با آرامش مطالعه كنيد نه با هيجان و اضطراب. وقت مطالعه، مطالعه كنيد ونگراني رابراي زمان خودش بگذاريد. هردو را در يك زمان انجام ندهيد.

[R A H A]

یکى از ویژگى هاى قرن حاضر، کثرت، پیچیدگى و تنوع روز افزون عوامل و پدیده هاى زندگى است. این امر، به طور مستقیم و غیر مستقیم، بر شرایط روانى انسان اثر مى گذارد. محرک هاى تأثیرگذار روى ذهن و روان انسان، او را به پاسخ دادن و عکس العمل نشان دادن وادار مى کند. طبیعى است که هر چه محرک ها بیشتر باشد، میزان پاسخ ها و عکس العمل هاى بیشترى را طلب مى کند و براى ارائه پاسخ بیشتر و عکس العمل نشان دادن، ذهن فرد، به فعالیت بیشترى نیازمند است.

در نتیجه، انسان مجبور مى شود قواى ذهنى و فکرى خود را به مسائل گوناگون و متنوع تر و گسترده ترى اختصاص دهد و بیشتر از گذشته، تلاش ذهنى داشته باشد. در واقع، این ویژگى، انسان را از جنبه ذهنى و فکرى، بیشتر درگیر کرده است و ذهن او را به تفرقه و آشفتگى فکرى سوق مى دهد و مى توان گفت که ارمغان قرن حاضر، آن است که انسان به مرور زمان، تمرکز فکر و اندیشه خود را از دست مى دهد و به سوى تفرقه فکر روى مى آورد.

زندگى جدید و صنعتى، تنوع گراست و تنوع گرایى از جنبه فکرى و ذهنى، با «تمرکز گرایى» در تقابل قرار مى گیرد.

به عبارت ساده تر، بشر عصر جدید، براى تنوع زندگى اش، بهاى زیادى پرداخت کرده است که یکى از آنها، تمرکز فکر و اندیشه اوست.1

بدون شک، تمرکز فکر، از لوازم قطعى و ضرورى هر کارى، به خصوص دانش افزایى، رشد و کمال علمى است. با تمرکز است که مى توان قدرت فوق العاده اى را که در جهات مختلف، پراکنده و متفرق است و ناچیز به نظر مى رسد، در یک کانون جمع کرد و به هدف مورد نظر که بدون این تمرکز، دست نایافتنى تلقى مى شود، دست یافت. به این مثال توجه کنید:

زمانى که برگ درخت یا ورق کاغذى را در آفتاب گرم تابستان قرار مى دهیم؛ پس از اندکى، سطح و رویه آن اندکى گرم مى شود؛ به گونه اى که گرماى آن، براى ما قابل لمس است و بیش از این، چیزى اتفاق نمى افتد؛ اما چنانچه یک عدسى یا ذره بینى را وارد صحنه نموده، نور خورشید را پس از عبور از آن، بر سطح برگ یا کاغذ بتابانیم، لکه نیرومند و درخشنده اى بر آن ایجاد مى شود و پس از لحظاتى، شاهد سوختن آن خواهیم بود. در این دو حالت، تنها تفاوت موجود، عامل عدسى یا ذره بین است که توانست اشعه پراکنده خورشید را با ایجاد همگرایى، تمرکز نموده، لکه اى نورانى، کوچک، ولى سوزاننده ایجاد کند که موجب سوختن برگ یا ورق کاغذ مى گردد.

از شدت و میزان اهمیت مسئله و اهتمام زیادى که فرد به موضوع دارد، مى توان به عنوان نشانه هایى نام برد که در بحث تمرکز فکر، مطرح مى باشند. ارشمیدس به همین دلیل بود که به کشف خود درباره، یکى از قوانین طبیعت رسید و حتى گفته اند که چنان غرق در افکار خود بود که متوجه تسلط رومیان بر منطقه «سیراکوز» نگردید. شاید براى ما نیز باور کردنى نباشد که فردى به خاطر شدت و توجه عمیق و تمرکز زیاد بر مسئله اى، تحمل فشار جسمانى او چنان بالا رود که نتواند در زمانى دیگر و در شرایط عادى، آن درد و رنج را تحمل کند. حتماً جریان بیرون آوردن تیر از پاى مبارک امیرمؤمنان علیه السلام را شنیده اید یا خوانده اید که در اوج ارتباط با معبود خود و در حالت شدت توجه به خداى متعال، این عمل ممکن شد. این حالت، حکایت از شدت تمرکز فکر و حضور قلب در نماز مى کند.
لازمه تمرکز فکر، یکى انتخاب یک فکر از میان افکار گوناگون و دیگرى تداوم و استمرار همان فکر، براى مدت دل خواه و مطلوب است. براى چنین امرى، هم نیازمند عوامل درونى هستیم و هم عوامل بیرونى ضرورت دارد؛ یعنى هم از درون باید خود انگیختگى وجود داشته باشد و هم از بیرون، محرک هاى محیطى، زمینه ساز تمرکز فکر شود.

[R A H A]

تمرکز فکر، یک امر و پدیده اکتسابى است که با اختیار و تلاش فرد حاصل مى شود و نه امرى غیر اختیارى و خود به خودى. بنابراین، باید به دنبال شناخت دقیق تر آن و روش هاى پیدایش و تقویت آن بود تا به نتایج ارزشمند آن، در هر زمینه اى که مطلوب فرد است، دست یافت. بر همین اساس، مناسب است که ابتدا تعریفى از آن ارائه شود و بعد به روش ها و شیوه هاى تقویت تمرکز فکر پرداخته مى شود.
تمرکز فکر



برخى تمرکز فکر را این گونه تعریف کرده اند: متوجه ساختن و ثابت نگاه داشتن فکر، بر یک تصویر و یا مجموعه اى از اندیشه ها و افکار، برخى دیگر مى گویند که تمرکز داشتن، یعنى به طور کامل، در زمان حاضر، در این جا و اکنون زیستن؛ نه این که ضمن انجام دادن کارى، به کار بعدى فکر کردن. شاید بتوان گفت که تمرکز فکر، یعنى مستقل از افکار دیگر و مستقل از انسان هاى دیگر و مستقل از زمان بودن

[R A H A]

راهکارهاى عملى تقویت تمرکز فکر



1. کاهش و کنترل اشتعالات فکرى و عملى




همان طور که در مقدمه بحث گذشت، روز به روز بر گستردگى و کثرت محدوده اشتغالات ذهنى و عملى ما در عصر حاضر افزوده مى شود و به تدریج و با گذشت زمان، محرک هاى ذهنى، فکر و اندیشه انسان را به خود معطوف کرده، افزایش مى یابند. از آن جا که توانایى پاسخ گویى فکرى نامحدود است و از طرف دیگر بین محرک هاى ذهنى و اشتغالات ذهنى و عکس العمل هاى ما باید تناسب کافى وجود داشته باشد، انسان دچار فقدان تمرکز فکر شده، توان پاسخ گویى فکرى و ذهنى متناسب با محرک هاى فراوان رو در روى وى کاهش مى یابد و به پراکندگى فکرى مى انجامد.
یکى از راه هاى مقابله با این مسئله، تقسیم کردن اشتغالات به دو مقوله ضرورى و غیر ضرورى یا داراى اولویت اول و دوم است تا انسان با یک برنامه ریزى حساب شده و دقیق، به آن چه اولویت بیشترى دارد، توجه نموده، دایره مشغولیات را فقط به همان مقوله اختصاص دهد و محدود کند و از صرف فکر و اندیشه خود در مسائل تفننى و روزمره دیگر که جنبه ثانوى دارد، خوددارى کند. با این روش، مى توان پراکندگى ذهنى را کاهش داد؛ زیرا هر اندازه تنوع و تعدد افکار بیشتر باشد، از تعمق، دقت و تمرکز فکر در آن باره کاسته مى شود و هر قدر تعداد موضوع ها و مسائلى که به آنها مى اندیشیم، کمتر و محدودتر باشد، بر عمق و غناى فکر در آن زمینه افزوده خواهد شد.

[R A H A]

2. تمرین و تداوم



همان طور که بیان شد، تمرکز فکر، یک توانایى ذهنى و روحى است که جنبه اکتسابى دارد و در هر امر اکتسابى، تمرین و تکرار و استمرار بخشیدن به آن، شرط اساسى دست یابى به هدف است. براى تمرکز فکر نیز تمرین و ممارست، ضرورى است. تمرین در این زمینه، این گونه است که باید در ابتدا کلمه دل خواهى مثلاً «دوستى» را در نظر گرفته و آن را روى یک برگه یادداشت بنویسید و با قرار دادن ساعتى در مقابل خود، به مدت یک دقیقه، سعى کنید فقط و فقط به این واژه بیندیشید و از نفوذ افکار نامربوط و مزاحم در حوزه فعالیت ذهن خود پرهیز کنید. با این حال، ممکن است ملاحظه کنید که تعدادى از این افکار مزاحم غیر مربوط - که اصطلاحاً به آنها پرش هاى فکرى مى گویند - به نحوى وارد فضاى ذهنتان شود. همین عمل را دو بار دیگر و هر بار، به مدت یک دقیقه، تکرار کنید. طبیعى است که ملاحظه خواهید کرد که در بار سوم، پرش هاى فکرى کمتر شده، «تمرکز فکرى» شما بیشتر مى شود. در صورتى که به مدت چند هفته و هر روز فقط سه دقیقه، به این تمرین بپردازید، خواهید دید که پیشرفت قابل ملاحظه اى در تمرین فکرتان ایجاد شده است.

[R A H A]

3. رهاسازى عضلانى

یکى از شیوه هاى مؤثر و عملى در تمرکز فکر، استفاده از فن رهاسازى عضلانى است. در این روش، فرد در محلى آرام و در صورت امکان، بر روى صندلى راحتى مى نشیند و سعى مى کند به تدریج عضلات بدن را از حالت انقباض به انبساط برساند؛ به این ترتیب که ابتدا از عضلات دست و انگشتان شروع کرده، آنها را ابتدا منقبض نموده، سپس شل و آزاد مى کند و آن چنان در انبساط بخشیدن به آنها تلاش مى کند که گویى آنها جزء بدن او نیستند و سنگینى ندارند. همین عمل را براى دست دیگر و پاها و قسمت هاى میانى بدن نیز انجام مى دهد تا جایى که تمام عضلات بدن، به رهاسازى کامل برسد. در این صورت، متوجه روح و روان خود مى شود. بهترین لحظات براى ایجاد تمرکز و تقویت آن، زمانى است که فعالیت هاى قواى جسمى به حداقل برسند. در این صورت، فکر و اندیشه، مجال زیادى براى حداکثر فعالیت مى یابد و به عبارت دیگر، با فراهم شدن زمینه آرمیدگى کامل به وسیله آرمیدگى جسمانى، «تمرکز فکر» نیز حاصل مى شود.

[R A H A]

4. تنها بودن با خویشتن




هر از چند گاهى فرد باید بتواند با فراموش کردن مشکلات و دشوارى هاى ناشى از زندگى اجتماعى، به خلوت با خویشتن بپردازد و رنج و درد برخاسته از ازدحام جمعیت هاى متراکم و هیاهوى زندگى ماشینى و صنعتى را در کنج خلوت انس با خویشتن، از یاد ببرد. برخى گفته اند که هر شب پس از اتمام فعالیت هاى روزانه و ارتباط با جهان اطراف و اشتغالات مختلف و متعدد در طول روز، دقایقى را به این امر اختصاص دهید و تنهایى و خلوت با خویشتن را تجربه کنید. این کار، علاوه بر تأثیر اخلاقى، تمرینى براى تمرکز فکر است.
لازم به ذکر است که در ابتدا، خلوت با خویشتن، با مقاومت درونى فرد مواجه مى شود و براى رسیدن به مرحله اى که وى با اراده نیرومندى بتواند بر موانع غلبه کند، نیازمند تلاش بیشترى است؛ ولى اگر مقاومت کند، به مرور زمان، قادر به دست یابى به هدف مورد نظر خواهد شد.

[R A H A]

5. تمرین تصویر ذهنى




نگه داشتن تصاویر ذهنى دل خواه، توانایى تمرکز را به نحو چشم گیرى افزایش مى دهد. امتیاز این روش، آن است که فرد در همه احوال مى تواند به آن بپردازد و بدون هیچ گونه زمینه یا مقدماتى و در هر شرایط و موقعیتى، از این روش استفاده کند. کافى است فرد هر روز چند نوبت و به مدت چند دقیقه، به تصاویر دل خواه خود، تمرکز نماید تا اثرات آن را مشاهده و تجربه کند و به این صورت، تمرین تصویر ذهنى را به اجرا گذارد.
چشمان خود را ببندید و در ذهن خود کاملاً احیا و بازسازى کنید. ابتدا آن را کلى تر ببینید و سپس وارد جزئیات شوید؛ تمام اجزاى آن را ببینید و به تدریج و با تمرینات مکرر، تصویر را واضح تر نمایید. وضوح را به درجه اى برسانید که تصویر ذهن، همچون منظره اى طبیعى زنده، به نظر برسد

[R A H A]

6. خوب شنیدن




اریک فروم، رابطه خوب شنیدن و تمرکز فکر را این گونه بیان مى دارد: «اساس تمرکز حواس، در مناسبات افراد، این است که شخص بتواند به سخنان دیگران گوش بدهد. بیشتر مردم به دیگران گوش مى دهند؛ حتى آنها را نصیحت مى کنند؛ بدون این که واقعاً به آنها گوش داده باشند. آنان نه سخنان دیگران را جدى مى انگارند و نه جواب خود را. به طور کلى، گفت وگو، آنها را خسته مى کند. آنان گرفتار این پندارند که اگر با تمرکز کامل گوش دهند، به مراتب بیشتر خسته مى شوند و حال آن که عکس این درست است. هر نوع فعالیتى که با تمرکز انجام شود، انسان را بیدارتر مى کند».
خوب شنیدن و خوب گوش دادن به سخنان دیگران، توانایى تمرکز بر سخنان و گفته هاى دیگران را فراهم مى کند و زمینه تمرکز بر امور دیگر را نیز فراهم مى کند. در واقع، تمرکز در شنیدن، تمرین و ممارستى است در یکى از حواس چندگانه انسان که با سرایت دادن به دیگر حواس و کنترل آنها و متمرکز شدن بر موضوع و مسئله اى خاص، به تقویت تمرکز فکر مى انجامد. به عبارت دیگر، تمرین و تمرکز در حواس ظاهرى، زمینه ساز تمرکز در فکر و اندیشه است. برخى، تمرینات شنیدارى مختلفى را پیشنهاد مى کنند؛ مثلاً مى گویند: چشمان خود را ببندید و به صداى تیک تاک ساعت گوش دهید و به مدت سه دقیقه، تمام توجه خود را فقط به صداى تیک تاک ساعت معطوف کرده، به هیچ چیز دیگر توجه نکنید و گوش خود را به صداى آن متمرکز کنید.

[R A H A]

7. نماز و عبادت تجلى تمرکز




نماز، موقعیتى را فراهم مى کند که فرد مى تواند در پرتو آن، ذرات پراکنده فکر را پیرامون محور یاد خدا، وحدت و تمرکز بخشد؛ زیرا در نماز، پیوسته اندیشه انسان متوجه خداست. وقتى آدمى براى دست یابى به تمرکز فکر در نماز، به محل سجده اش چشم بدوزد، از نگاه به اطراف باز مى ماند و در نتیجه، افکارش در فضاى مشخص و محدود عبادى نماز، به حرکت در مى آید و در صورتى که مقدمات و اجزاى نماز را با آمادگى به جاى آورد، دوام بر تمرکز فکر در نماز خواهد داشت. اگر لحظاتى قبل از شروع نماز، بنشیند و بیندیشد که مى خواهد در محضر چه بزرگى حاضر شود، بر کیفیت تمرکزش خواهد افزود و اینها همه زمانى حاصل مى آید که نماز، نزد انسان، بزرگ و عظیم تلقى شود و در این صورت، تمرکزى که به کمک و برکت نماز حاصل مى آید، همچون نیرویى فراگیر و گسترده، به همه جوانب و زوایاى زندگى رسوخ نموده، آدمى، برکات را در خویشتن و زندگى اش مشاهده مى کند. بدون شک، نماز و عبادت، آشفتگى و پراکندگى فکرى را به کلى مى شوید و آرامش فکرى و روحى شگفت انگیزى به انسان مى بخشد. اگر افراد عابد را مورد توجه قرار دهید، همه داراى تمرکز فکر فوق العاده و آرامش روحى شگرفى هستند. کمتر کسى است که با تأثیر تسبیح گفتن، ناآشنا باشد. از زمان هاى قدیم تا کنون و در بین افراد قدیمى معروف است که تسبیح، راه اساسى مبارزه با تشتت و پراکندگى فکر و اندیشه است.
اگر هر روز صبح، در هواى آزاد و خلوت صبحگاهى، تسبیحى به دست گرفته، ذکر تسبیحات اربعه - سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله الله اکبر - را تکرار کنید و با حضور ذهن و حضور قلب و با آرامش مناسب، هر روز به این کار بپردازید، مطمئناً به مرور زمان و به تدریج به تمرکز و نظم فکرى دست خواهید یافت.

[R A H A]

دوستداران تمرکز بخوانند





http://img.tebyan.net/big/1388/09/13636381741635412014179227541551705019846.jpg

نقش زمان

پیش از هر موضوعی باید بدانید که آرامش، خواب و استراحت کافی به خصوص در شب، چقدر در پرورش تواناییهای ذهنی و تمرکز حواس و حافظه شما مؤثر است. در هیچ شرایطی، نیمه شب مطالعه نکنید. با این توجیهات که: “من به مطالعه شبانه عادت دارم”، “سکوت منزل شب هنگام بیشتر است” و . . . خود را متقاعد نکنید که شب مطالعه کنید. چرا که شارژ عصبی و مغناطیسی بدن، شب هنگام انجام می گیرد و شما با بی خوابی در شب، خود را از این شارژ عصبی مغز محروم می کنید. بنابراین: هرچقدر هم که به مطالعه نیمه شب عادت دارید، از این پس دیگر نیمه های شب مطالعه نکنید. خودتان را عادت دهید که روز یا اول شب مطالعه کنید. ضمن آن که توجه داشته باشید در هنگام خواب یا استراحت عمیق شب آن که را که در طول روز خوانده اید، پردازش ذهنی می شود و در مغز، عمل جایگزینی صورت می گیرد. شما به هیچ وجه در هنگام خواب، وقت تلف نمی کنید بلکه ذهن شما ناخودآگاه به تثبیت آموخته های روز می پردازد.

همین طور مطالعه بلافاصله بعد از غذا خوردن، خود باعث عدم تمرکز می شود. مغز شما برای فعالیتهای ذهنی بیش از همه به اکسیژن نیاز دارد و این اکسیژن را از خون می گیرد و جریان خون شما پس از غذا خوردن تا حدود یک ساعت و نیم بیشتر متوجه اندامهای گوارشی است تا مغز. به همین علت است که شما پس از غذا خوردن بیشتر تمایل دارید که استراحت کنید تا این که فعالیتهای فکری انجام دهید. دست کم تا یک ساعت بعد از صرف غذا از مطالعه کردن اجتناب کنید.
ذهن شما می تواند پس از مطالعه مدام در یک ساعت خاص از شبانه روز بعد از مدتی خود به خود در آن ساعت ویژه، جذب و فراگیری پیدا کند.


مسأله مهم دیگر در زمان مطالعه، مطالعه مرتب در زمانهای خاص است. ضمن آن که شما از فرصتهای خود برای مطالعه بیشترین استفاده را می کنید، خودتان را به مطالعه در ساعتهای خاص هم شرطی کنید. مثلاً صبحها به محض بیدار شدن، بعدازظهرها در ساعتی مشخص و یا ساعات اولیه شب. زمان خاصی را برای مطالعه در نظر بگیرید. ذهن شما می تواند پس از مطالعه مدام در یک ساعت خاص از شبانه روز بعد از مدتی خود به خود در آن ساعت ویژه، جذب و فراگیری پیدا کند.

[R A H A]

http://img.tebyan.net/big/1388/09/2617416161331831031143516318017119419620360.jpg

نقش حالتها در تمرکز حواس


برای هر رفتاری از لحاظ ذهنی و جسمی باید حالتهای خاص داشته باشید که با رفتارتان هماهنگ باشد. روان شناسی حالتها و رفتارها این موضوع را به تفصیل شرح می دهد.اگر می خواهید بجنگید، ابتدا باید حالت جنگیدن را به خود بگیرید. اگر می خواهید شاد باشید، ابتدا باید حالت شاد بودن را به خود بگیرید. اگر می خواهید انسانی مصمم و با اعتماد به نفس باشید، باید حالتهای اعتماد به نفس را در خود ایجاد کنید. حالتها و رفتارها از همدیگر به وجود می آیند. یعنی همان طور که وقتی شما شاد باشید ناخودآگاه حالتهای شاد بودن در شما پدیدار می شود، اگر هم حالتهای شادی را در خود ایجاد کنید یعنی به خودتان بگویید، ناخودآگاه احساس شادمانی به شما دست خواهد داد. برای مطالعه نیز شما باید حالت جذب و یادگیری داشته باشید. با حالت خمیده و خواب آلوده انتظار تمرکز و دقت فراوان از خود نداشته باشید. در وضعیتهایی که برای مطالعه کردن مناسب نیست تمرکز حواس پیدا کردن دشوار و انتظار آن کاملاً غیر معقول است.

هنگام هیجانهای عصبی، ترس، خشم، اضطراب و کینه و ناراحتی نمی توان انتظار داشت که تمرکز بالایی داشته باشیم. چون در این حالتها ذهن ما پیشاپیش متوجه و متمرکز برآن مسأله است که این هیجانها را در ما ایجاد کرده است. همین طور در حالت شور و شوق و اشتیاق فراوان هم نمی توانید تمرکز حواس داشته باشید و علت همان است. بچه هایی که زنگ تفریح در حیاط مدرسه به بازیهای مهیج می پردازند و با همان شور و هیجان به کلاس درس می آیند، گاهی تا نیم ساعت بعد از حضور در کلاس به حالت مناسب خود برای فراگیری دست نمی یابند و در این مدت توجه و تمرکزشان هنوز به هیجان حیاط مدرسه معطوف است. در حالت خستگی و بی خوابی هم نمی توانید تمرکز حواس داشته باشید. این حالتها همه با حالت تمرکز حواس برای مطالعه، منافات دارند. بنابراین شما باید ابتدا مسایل خود را تا حدی حل کنید، استراحت کنید، آرام شوید و پس از ایجاد حالت یادگیری، مطالعه را شروع کنید.انتظار بیجا از خود نداشته باشید. مسلم است که با حالتهای منفی مانند خستگی، گرسنگی، بی خوابی و هیجان فراوان نمی توانید تمرکزی عالی داشته باشید و این عدم تمرکز کاملاً طبیعی است.
بعضیها پس از یک ورزش سنگین، با همان خستگی و بدن عرق کرده، شروع می کنند به کتاب خواندن و مطالعه و انتظار دارند که با این هیجان تمرکز حواس هم داشته باشند و چون چنین چیزی امکان پذیر نیست، می گویند: حافظه ام ضعیف است. حواسم پرت است و . . .باز هم تأکید می کنیم ابتدا وضعیت جسمی و روحی خود را متعادل کنید و سپس شروع به مطالعه کنید

[R A H A]

http://img.tebyan.net/big/1388/09/22386823819921823860970755712235167207.jpg

اولویت بالاتر، مانع تمرکز

در مقالات مکرر گفتیم عوامل حواس پرتی خود را که در هنگام مطالعه به ذهنتان خطور می کنند در جایی یادداشت کنید که بلافاصله پس از مطالعه به آنها بپردازید. اما گاهی اوقات یک موضوع مهم، ضروری و بسیار “دراولویت” به ذهنتان خطور می کند که حتی با نوشتن آن وسواس ذهنی کاهش پیدا نمی کند. در چنین مواردی، ما توصیه می کنیم به جای آن که تقلا کنید که با همان وضعیت بد درس بخوانید، به انجام همان کار با اولویت بالا بپردازید. چون مطالعه با آن وضعیت بد، هم اضطراب شما را به دنبال دارد و هم بازده فکری شما را کاهش می دهد.

اضطراب

یکی از عمده ترین مسائلی که باعث اضطراب می شود، انباشته کردن دروس در شب امتحان است. مسلماً وقتی شما در طول سال تحصیلی مطالعه نمی کنید و همه را برای شب امتحان انبار می کنید، با یک ضرب الاجل و فشار عصبی و اضطرابی مواجه می شوید که بیش از هر عامل دیگری، میزان تمرکز فکری و یادگیری شما را کاهش می دهد.

متخصصان مطالعه و یادگیری به شدت اعتقاد دارند که مهمترین عامل تخریب حافظه و عدم دستیابی به یک تمرکز عالی، اضطراب است. برنامه ریزی درسی، مطالعه در طول سال تحصیلی و استفاده بهتر از زمان و البته آسودگی شب امتحان از تمام اضطرابهای کاذب جلوگیری می کند.
شما به هیچ وجه در هنگام خواب، وقت تلف نمی کنید بلکه ذهن شما ناخودآگاه به تثبیت آموخته های روز می پردازد.

تصویر ذهنی مثبت

اضطراب، بسیاری از اوقات هم از تصور نگران کننده شخص درباره خودش نشأت می گیرد. یعنی با این که شما درس خود را می خوانید و اهل مطالعه هستید، مدام تصور نگران کننده ای از خودتان در ذهن دارید که بازده فعالیت ذهنی شما را کاهش می دهد و به حافظه و تمرکز شما لطمه وارد می کند. بهترین و آسان ترین شیوه برای مقابله با این اضطراب کاذب انجام تمرینات تلقین تجسمی است که بی جهت ساده گرفته می شود. صبحها پس از بیدار شدن، ظهرها پس از یک آرامش چند دقیقه ای و قبل از صرف ناهار و به ویژه شبها قبل از خواب به آسودگی دراز بکشید، بدن را شل کنید. چند نفس عمیق بکشید و با صدای بلند یا در ذهن خود چندین بار این جملات را تکرار کنید:

“من با تمرینات عالی ام، تمرکزم روز به روز بیشتر می شود”

“من سرشار از قدرت تمرکز فوق العاده ای هستم”

“من سرشار از آرامشم و در این آرامش، تمرکز جاری است”

“حافظه ام بسیار عالی است و روزبروز بهتر می شود”

“در کلیه امتحاناتم موفق هستم و هم اکنون نمرات عالی ام را می بینم”



در این لحظات، خود را در ذهن خود ببینید. خود را در جلسه امتحان ببینید که در نهایت آرامش نشسته اید. برگه امتحان در دست شماست. همه جوابها را می دانید و به همه سؤالات با آرامش کامل و شادی فراوان جواب می دهید.


بعد از مدتی هم اعتماد به نفس و روحیه تان عالی می شود و هم میزان تمرکز، حافظه و یادگیری تان بهبود می یابد.

یک هشدار مهم

وقتی شما درباره خودتان با عبارات منفی حرف می زنید، همه چیز را خراب می کنید. هرگز نگویید حافظه ام خراب است. اصلاً هیچ چیز نمی فهمم. تمرکزم افتضاح است و.. با عبارات منفی به خود تلقین منفی نکردن اهمیت بسیار بیشتری از تلقین مثبت دارد، یعنی اگر از یک طرف تلقینات مثبت را به خود القا کنید و از طرف دیگر در طول روز این حرفهای منفی را درباره خودتان بزنید، عملاً تلقینات مثبت خود را بی نتیجه و بی اثر ساخته اید. پس به هیچ عنوان حرف منفی نزنید و تمرینات تلقین مثبت را هم انجام دهید تا از تمرکز عالی برخوردار گردید.

[R A H A]

ديدن رنگ قرمز قبل از شركت در آزمون‌ها، بر نتايج امتحان تاثير منفي دارد

دانشمندان آلماني و امريكايي در پژوهشي مشترك دريافته‌اند كه رنگ قرمز برروي عملكرد افراد به ويژه بر روي بازده افراد به هنگام ارائه آزمون تاثير قابل توجهي مي‌گذارد.
محققان دانشگاه مونيخ و روچستر در اين پژوهش در زمينه تاثير رنگ قرمز بر روي بازده هوشي افراد مطالعه كرده و دريافته‌اند كه وجود حتي يك نقطه قرمز مي‌تواند برر وي نتيجه آزمون افراد تاثير قابل توجهي داشته باشد.


اندرو اليوت، استاد روانشناسي در دانشگاه روچستر و سرپرست اين تحقيقات در اين باره اظهار داشت: محققان دريافته‌اند وقتي افراد حتي يك نور قرمز قبل از آغاز امتحان مي‌بينند، در ذهن آنها اشتباه و خطا تداعي مي‌شود و در نتيجه در آزمون ضعيف عمل مي‌كنند.


وي گفت: ‌بديهي است كه رنگ قرمز ارزش زيبايي شناسي دارد اما مي‌تواند در عين حال يادآور اطلاعات خاصي در ذهن افراد باشد.

[R A H A]

مطالعه گروهي براي افزايش سطح يادگيري

برخي از دانشجويان پي برده اند كه مطالعه گروهي در يادگيري بهتر و سريعتر بعضي دروس, سودمند است. با اين حال, مطالعه گروهي بايد با روشي ويژه انجام گيرد؛ در غير اين صورت جز اتلاف وقت و ناكامي نتيجه اي به بار نخواهد آورد.

رهنمود هاي زير به شما در برنامه ريزي و اجراي روش درست مطالعه گروهي كمك مي كند.

1. اندازه گروه مهم است. گروه مي تواند شامل دو نفر باشد ولي اگر تعداد اعضا بين سه تا شش نفر باشد, مطلوب تر است, به طوري كه اگر يك نفر نتوانست در جلسه شركت كند, گروه مي تواند به كار خود ادامه دهد. همه اعضا بايد درس واحدي را اختيار كنند و بتوانند به طور منظم با هم باشند.

2. يك نفر از اعضا بايد در نقش رئيس عمل كند, او بايد مراقب باشد كه جلسه به نحو درستي اجرا مي شود, كسي بيش از حد بيهوده سخن نگويد يا خيلي وقت جلسه به هدر نرود.

3. براي هر جلسه مطالعه بايد دستور جلسه اي تنظيم شود. اين دستور جلسه مشخص
مي كند هر يك از اعضا بايد چه بخشي از درس را توضيح دهد يا به پرسش هاي درس پاسخ گويد.

4. همه اعضا بايد تكاليف منزل را براي آمادگي حضور در جلسه انجام دهند. گر چه, هر يك از اعضا از آن بخشي كه مطالعه اش به او واگذار شده است به خوبي اگاه مي باشد.

5. جلسه گروهي بايد دستور جلسه را به طور كامل پوشش دهد و هيچ موضوعي از قلم نيفتد. جلسه, بنا بر دستور جلسه, يك الي دو ساعت به طول مي انجامد. هر عضو بايد به گونه اي در جلسه مطالعه عمل كند, گويي او معلم ديگر اعضاست. پس از اين كه هر يك از اعضا مباحث مربوط به خود را طرح كرد, بايد همه آزادانه در بحث و طرح سوال و جواب شركت جويند. سرانجام, هر عضو بايد از ايده هاي مهم مطرح شده در جلسه يادداشت كوتاهي بردارد.

6. گام بعدي اين است كه حدود پنج دقيقه درباره ارزش جلسه گفتگو كنيد و به ويژه درباره بهتر كردن روش بحث و تدريس در آينده به گفتگو بنشينيد.

7. گام نهايي تنظيم دستور جلسه بعدي است, اين اقدام پس از آن كه هر عضو پاداش خود را از اين معاشرت و نشست گرفت, انجام مي گيرد.

پس از دو يا سه جلسه, اين روش جا مي افتد, اگر شما اين نحوه مطالعه را به دقت پي گيري كنيد, معمولاً سطح يادگيري شما ارتقاء مي يابد و اين نحوه مطالعه برايتان گيراتر مي شود. اگر اين روش مطالعه براي سبك يادگيري شما و واحد درسي تان مناسب است, يك بار جلسه مطالعه گروهي را راه بيندازيد و منصفانه آن را محك بزنيد. اگر شما از اين روش استفاده كرديد و جواب نداد, آن را تعديل كنيد. اگر باز هم جواب نداد, از آن دست برداريد. همواره فقط كاري را انجام دهيد كه جواب مي دهد.

[R A H A]

چگونه يك كتاب مشكل را بخوانيم؟


هنگام سفر به نقاط مختلف كشور ،افراد بسياري را ديدم كه اشتياق سرشاري براي درك موضوعات دشواري مانند علم ،فلسفه ،مذهب ،اقتصاد و نظريه‌هاي سياسي داشتند . اما گاه شعله‌هاي اين اشتياق به خاموشي مي گراييد .افراد در مي يابند كتاب هايي كه آنها مشتاقانه و به اميد فراگيري مي گشايند ،به چيزي فراي فهم آنها مبدل مي شود. به واقع ،هركتابي قصد دارد مطلب را به خواننده عادي برساندو اين ممكن نيست ؛مگر آن كه اگر شما به درستي به آن نزديك شويد ، راه درست نزديكشدن به آن چيست ؟پاسخ در يكي از قواعد مهم خواندن نهفته است .شما بايد كتاب را قبل از تسلط بر آن ، سطحي بخوانيد . ابتدا در پي چيزهايي باشيد كه مي‌توانيد آن ها را بفهميد و خودتان را در مطالب دشوار گرفتار نكنيد.پاراگراف‌هاي پيشين،پانويس،مباحث ومراجعي را كه از آنها گريزانيد درست بخوانيد. كتاب حاوي مطالبي است كه شما بي درنگ آن را درك مي كنيد ..حتي اگر 50 درصد مطالب يا كمتر را درك كرديد،شما مي‌توانيد كتاب مورد مطالعه را تا حدودي بفهميد .يكي از روش‌هاي كتابخواني سطحي به خواندن اجمالي موسوم است .شما هرگز از طريق سطحي خواني نمي‌توانيد به آن چيزي كه با خواندن و مطالعه فرا چنگتان مي‌آيد ،دست يازيد .در عين حال خواندن اجمالي روش كاربردي است در مواقعي كه شما با انبوهي از كتاب سروكارداريد.با سطحي خواني و اغلب با دقت شگفت آوري،مي توانيد دركي كلي از محتواي كتاب به دست آوريد.براي سطحي خواني يا خواندن ،گام هاي زير روشي مناسب براي شروع و پرداختن به كتاب به صورت اجمالي است .



1- به عنوان صفحه و مقدمه نگاه كنيد و به ويژه به عناوين فرعي يا ديگر نشانه‌هايي توجه كنيد كه به هدف و چشم انداز كتاب يا مقصود نويسنده اشاره دارند.

2- فهرست مطالب را براي كسب دريافتي كلي از ساختار كتاب ، بخوانيد از فهرست همچون نقشه جاده قبل از شروع سفر بهره بگيريد

3- فهرست اعلام يا موضوعي را بازبيني كنيد تا با دامنه موضوعات تحت پوشش يا منابع مورد استفاده ازمؤلفان آشنا شويد . هرگاه فهرست اصطلاحات در پايان هر فصل ،مهم و حساس به نظر رسيد،براي درك بهتر ،آن ها را در متن جستجو كنيد ،بدين ترتيب شما كليد نزديك شدن به مؤلف را پيدا مي‌كنيد



حالا شما براي خواندن كتاب يا سطحي خواني ،هركدام راكه انتخاب كنيد، آماده هستيد ،اگر به سطحي خواني رأي مي دهيد به فصلهايي نگاه كنيد كه حاوي بندهاي اصلي يا به عبارات خلاصه شده در شروع يا پايان صفحه يا فصل هستند ،سپس صفحاتي را ورق بزنيد،يك يا دو پاراگراف وگاهي هم چند صفحه متوالي را بخوانيد بدين نحو كتاب را ورق زده ،همواره در جستجوي ضربان اصلي مطلب باشيد.



هشدار: اگر شما از اين روش براي شروع به سطحي خواني كتاب استفاده كنيد چه بسا در پايان پي ببريد كه به هيچ وجه در حال سطحي خواندن نيستيد ،بلكه آن را مي خوانيد ،آن را مي فهميد و از آن لذت مي بريد. وقتي كتاب را بر زمين مي گذاريد،در خواهيد يافت كه بعد از اين هيچ موضوعي برايتان دشوار نخواهد بود.

[R A H A]

سبک یادگیری برون‌گرا چیست؟
این بعد نشانگر این است که یادگیرنده چگونه با دنیای خارج تعامل برقرار می‌کند. یادگیرنده‌های برون‌گرا از ایده گرفتن از دیگران لذت می‌برند. آن‌ها کار اجتماعی و گروهی را ترجیح می‌دهند. اگر شما از درس دادن به دیگران، مشارکت در کار گروهی و یادگیری از طریق تجربه کردن خوشتان می‌آید، احتمالاً جزء این دسته هستید.
▪ تعداد یادگیرنده‌های برون‌گرا
ـ تقریباً ۶۰٪ یادگیرنده‌ها، یادگیرنده‌های برون‌گرا هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های برون‌گرا
ـ یادگیری از طریق تجربه مستقیم
ـ لذت بردن از کار گروهی
ـ ایده گرفتن از منابع خارجی
ـ اشتیاق به رهبری، مشارکت و ابراز عقیده

[R A H A]

● سبک‌ یادگیری درون‌گرا چیست؟
با وجودی که یادگیرنده‌های درون‌گرا نیز آدم‌های اجتماعی هستند امّا ترجیح می‌دهند مسائل را خودشان حل کنند. یادگیرنده‌های درون‌گرا از منابع درونی خودشان ایده می‌گیرند. آن‌ها ترجیح می‌دهند قبل از آزمودن یک مهارت جدید درباره آن فکر کنند. اگر شما از مطالعه تنها، کار فردی و ایده‌های انتزاعی خوشتان می‌آید احتمالاً جزء این دسته هستید.
▪ تعداد یادگیرنده‌های درون‌گرا
ـ تقریباً ۴۰٪ یادگیرنده‌ها، یادگیرنده‌های درون‌گرا هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های درون‌گرا
ـ کار تنهایی را ترجیح می‌دهند.
ـ از کارهای ساکت و بدون سر و صدا لذت می‌برند.
ـ معمولاً از منابع درونی خودشان ایده می‌گیرند.
ـ گوش دادن و تماشا کردن را ترجیح می‌دهند.

[R A H A]

● سبک‌ یادگیری منطقی چیست؟
یادگیرنده‌های منطقی بر روی جنبه‌های محیط فیزیکی تمرکز می‌کنند. یونگ این افراد را کسانی که علاقه‌مند به دنیای خارج هستند توصیف می‌کند. آن‌ها واقع‌بین و عملی هستند و ترجیح می‌دهند که بر اطلاعات به دست آمده از طریق تجربه تکیه کنند. با وجودی که افرادی با این سبک یادگیری از نظم و ترتیب و کارهای یکنواخت و روال‌مند لذت می‌برند امّا با محیط‌ها و شرایط متغیر نیز به سرعت وفق می‌یابند.
▪ تعداد یادگیرنده‌های منطقی
ـ تقریباً ۶۵٪ یادگیرنده‌ها دارای سبک یادگیری منطقی هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های منطقی
ـ تمرکز بر حال
ـ عملی و منطقی
ـ استفاده از تجربه و عقل سلیم برای حل مسائل
ـ علاقه‌مند به مشاهده دنیای پیرامون

[R A H A]

● سبک یادگیری شهودی چیست؟
یادگیرنده‌های شهودی بیشتر بر دنیای احتمالات تمرکز می‌کنند. بر خلاف یادگیرنده‌‌های منطقی که به اینجا و اکنون علاقه‌مندند، یادگیرنده‌های شهودی از در نظر گرفتن ایده‌ها، احتمالات و نتایج بالقوه لذت می‌برند. آن‌ها از افکار انتزاعی، رویاپردازی‌های روزانه و خیالپردازی درباره آینده خوششان می‌آید.
▪ تعداد یادگیرنده‌های شهودی
ـ تقریباً ۳۵٪ یادگیرنده‌ها، یادگیرنده‌های شهودی هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های شهودی
ـ به جای آن که یک کار را یکباره تمام کنند، ترجیح می‌دهند در جلسات کوتاه مدت و در چند مرحله آن را انجام دهند.
ـ از چالش‌ها، تجربیات و شرایط جدید لذت می‌برند.
ـ بیشتر تصویر کلّی را در نظر می‌گیرند تا جزئیات.
ـ از نظریه‌ها و ایده‌های انتزاعی لذت می‌برند.

[R A H A]

● سبک‌ یادگیری متفکرانه چیست؟
افرادی که این سبک یادگیری را دارند بیشتر بر روی ساختار و کارکرد اطلاعات و اشیاء تمرکز می‌کنند. آن‌ها به هنگام تصمیم‌گیری و حل مساله از عقل و منطق استفاده می‌کنند. این نوع یادگیرنده‌ها غالباً بر پایه معیارهای شخصی تصمیم‌گیری می‌کنند.
▪ تعداد یادگیرنده‌های متفکر
ـ تقریباً ۵۵٪ مردان و ۳۵٪ زنان دارای سبک یادگیری متفکرانه هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های متفکر
ـ علاقه به عقل و منطق.
ـ تصمیم‌گیری بر اساس احساسات و هیجانات را دوست ندارند.
ـ تصمیم‌گیری بر پایه دلیل و منطق.

[R A H A]

● سبک یادگیری احساسی چیست؟
کسانی که این سبک یادگیری را دارند اطلاعات را بر اساس احساسات و هیجانات (http://www.mohsenazizi.blogfa.com/post-91.aspx)اولیه‌ای که ایجاد می‌کند تنظیم می‌کنند. افرادی که سبک یادگیری احساسی دارند به روابط فردی و هماهنگی اجتماعی علاقه‌مندند. آن‌ها معمولاً بر اساس احساساتشان تصمیم‌گیری می‌کنند و از تعارض خوششان نمی‌آید.
▪ تعداد یادگیرنده‌های احساسی
ـ تقریباً ۴۵٪ مردان و ۶۵٪ زنان یادگیرنده‌های احساسی هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های احساسی
ـ علاقه‌مند به مردم و احساسات آن‌ها.
ـ هماهنگ با احساسات خود و دیگران.
ـ تصمیم‌گیری بر اساس احساسات فوری.

[R A H A]

● سبک یادگیری قضاوتی چیست؟
کسانی که این سبک یادگیری را دارند بسیار قاطع هستند. در برخی موارد، این افراد قبل از آن که تمام اطلاعات مورد نیاز درباره یک وضعیت را به دست آورند تصمیم‌گیری می‌کنند. آن‌ها از نظم و ساختار خوششان می‌آید و به همین دلیل است که فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را به دقت برنامه‌ریزی می‌کنند.
▪ تعداد یادگیرنده‌های قضاوتی
ـ تقریباً ۴۵٪ افراد دارای این سبک یادگیری هستند.
▪ مشخصات یادگیرنده‌های قضاوتی
ـ از ابهام و رمز و راز خوششان نمی‌آید.
ـ تصمیم‌گیری قاطع.
ـ بسیار سازمان‌یافته و منظم.
ـ عقاید قوی.
▪ دنباله‌روی از مقررات و قوانین.

[R A H A]

سبک یادگیری ادراکی چیست؟
یادگیرنده‌های ادراکی در واکنش به اطلاعات جدید و شرایط متغیر، بی‌مقدمه تصمیم‌گیری می‌کنند. بر خلاف یادگیرنده‌های قضاوتی که تمایلی به تغییر عقیده ندارند، یادگیرنده‌های ادراکی ترجیح می‌دهند گزینه‌هایشان را باز نگاه دارند. آن‌ها معمولاً پروژه‌های زیادی را یکباره شروع می‌کنند (غالباً بدون آن که هیچیک از آن‌ها را به پایان رسانند.)، از زمانبندی دقیق اجتناب می‌کنند و بدون برنامه‌ریزی قبلی پروژه‌ای را در دست می‌گیرند.
▪ تعداد یادگیرنده‌های ادراکی
ـ تقریباً ۵۵٪ مردم دارای این سبک یادگیری هستند.

[R A H A]

▪ مشخصات یادگیرنده‌های ادراکی
ـ تصمیم گیری بی‌مقدمه.
ـ تغییر در تصمیمات بر اساس اطلاعات جدید.
ـ از سازماندهی و نظم خوششان نمی‌آید.
ـ بسیار انعطاف‌پذیر.
ـ گاهی اوقات در تصمیم‌گیری دچار مشکل می‌شوند.
ترجمه: کلینیک الکترونیکی روان‌یار

[R A H A]

اغلب دانش آموزان، دانشجويان و علاقه مندان آموزشي از مربيان و استادان خود بارها پرسش مي کنند که چگونه مطالعه کنيم تا مطالب را بهتر در ذهن سازماندهي کنيم؟ صبح زود مطالعه کنيم يا شب هنگام؟ با صداي بلند مطالعه کنيم يا به آهستگي مطالب را مرور کنيم؟ پيشکسوتان فرهنگي نيز با توجه به تجربيات و روش هاي علمي شيوه هايي را توصيه مي کنند. مطلب زير از کتاب زمينه روانشناسي "هيلگارد" تهيه شده که مي تواند پاسخگوي برخي از پرسش هاي مربوط به شيوه هاي مطالعاتي باشد. با هم اين مطلب را مرور مي کنيم:اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشي، يادگيري و حافظه است. در اين جا با تکنيک " PQRST" که مخفف آن در زبان لاتين، " Preview " مرور اجمالي، " Question " سوال، " Read " خواندن، "Self-recitation" تلقين و تکرار " Test" آزمون است آشنا مي شويد.


در زبان فارسی به این روش و شیوه های مشابه آن پس خبا یا پس ختام می گویند

[R A H A]

مرحله p (مرور اجمالي): در اولين گام مطالعه، مروري اجمالي بر کل مطالب مورد مطالعه کنيد تااز موضوعهاي اصلي آن تصوري پيدا کنيد. اين کار را مي توان با خواندن رئوس مطالب وسپس گفتارهاي اصلي و تصاوير و عکس هاي آن انجام داد. مهمترين جنبه مرحله مروراجمالي اين است که مي توان خلاصه مطالب را در پايان هر فصل به دقت خواند و در موردهر يک از نکاتي که در اين خلاصه آمده است تامل کرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور ميکند که بايد پس از خواندن مطالب جواب را پيدا کرده باشيد و دستاورد اين مرحله، بهدست آوردن ديد کلي نسبت به عناوين فصل ها و نحوه سازماندهي آنهاست.



مرحله q (پرسشکردن): عناوين اصلي مطالب را به يک يا چند پرسش تبديل کنيد؛ پرسش هايي که با خواندنآن گفتارها، به پاسخ آنها دست مي يابيد. بايد از خود بپرسيد: " مطالب عمده اي کهمولف مي خواهد در اين گفتار بيان کند، چيست؟


مرحله r (خواندن): در اين مرحله،گفتار مورد نظر رابا دقت به معناي آن بخوانيد و بکوشيد جواب پرسش هايي را که درمرحله q مطرح کرده بوديد بيابيد، لذا بايد در مورد آنچه که در دست مطالعه داريدتامل کنيد و آن را به مطالب ديگري که مي دانيد ارتباط دهيد. پس مي توان واژه ها ياعبارات کليدي را در متن علامت زد. اصولا مي بايست 10 الي 15 درصد متن را علامت زدزيرا در اين مرحله، هدف اين است که واژه ها يا مطالب اصلي متن مشخص شود تا بعدبتوانيد آنها را مرور کنيد. تا وقتي تمام گفتار و مطالب کليدي آن را نخوانده ايديادداشت برنداريد اين کار کمک مي کند اهميت نسبي هر نکته را دريابيد.


مرحله s (تلقين و تکرار): پس از به پايان رساندن مطالعه مطالب بکوشيد تا نکات عمده آن را بهياد آوريد و اطلاعاتي را که در آن مطرح شده است از حفظ بيان کنيد، درس پس دادن بهخود، روش بسيار موثري براي تثبيت مطالب در حافظه است. مطالب را به زبان خودتان بيانکنيد و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگوييد. در نبود افراد بهتر است با صداي بلنداين کار را انجام دهيد اما اگر افراد ديگري هم حضور دارند مي توانيد اين کار را درذهنتان انجام دهيد. مطلب را با متن مقابله کنيد تا مطمئن شويد که آنها را درست وکامل به ياد آورده ايد. با تکرار يا از برکردن مطالب، متوجه مي شويد که چه چيزهاييرا به خاطر نسپرده ايد. اين کار به شما کمک مي کند تا اطلاعات را در ذهن خودسازماندهي کنيد. پس از آنکه گفتار اولي به پايان رسيد مي توانيد به گفتار بعديبپردازيد و باز هم مراحل s.r.q را در مورد آن به کار بنديد. همين روش را تا پايانگفتارهاي يک فصل اعمال کنيد.


مرحله t (آزمون): پس از پايان مطالعه يک فصل، بايد ازخودتان امتحان بگيريد و کل مطالب فصل را مرور کنيد. بنابراين يادداشت هاي خود رادوره کنيد و ببينيد که آيا نکات اصلي را به ياد مي آوريد يا نه؟ بکوشيد تا دريابيدکه مطالب مختلف فصلها چه ارتباطي با هم دارند؟ در مرحله t ، ممکن است براي يافتنمطالب و نکات کليدي به کل فصل مراجعه کنيد و در اين مرحله بايد خلاصه فصل ها رابخوانيد، همچنين به هر مدخلي جزئيات بيشتري بيفزائيد. مرحله t را نبايد به شبامتحان موکول کرد، بهترين زمان براي اولين مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آناست. پژوهشهاي انجام شده نشان مي دهد که روش (pqrst) بسيار مفيد بوده است، به گونهاي که بر روخواني ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحيت دارد، مرحله تلقين وتکرار در اين روش بسيار مهم است. به جاي چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعهرا براي حفظ کردن فعالانه مطالب صرف کنيد. بر اساس پژوهشهاي انجام شده، خواندن دقيقخلاصه مطالب هر فصل، پيش از خواندن آن، بهره وري مطالعه را بسيار بيشتر مي کند. خواندن خلاصه هر فصل سبب مي شود که کل مطالب آن در ذهن سازماندهي شود. حتي اگرنخواهيد از تمام مراحل روش (pqrst) پيروي کنيد خوب است به اهميت تلقين و تکرار وخواندن خلاصه مطلب فصل براي ورود به مطلب توجه خاصي مبذول کنيد.

[R A H A]

● تمرکز حواس:
یعنی عوامل حواس پرتی را به حد اقل رساندن… تمرکز هر شخص به نسبت کاهش عوامل حواس پرتی او افزایش می یابد و بنا به تغییرات موقعیت ذهنی و محیطی او تغییر می کند . بیشتر افراد گمان می کنند که تمرکز یک امر ذاتی و تغییر آن ناممکن است ، در حالی که تمرکز یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود و هر کس با هوش (http://mohsenazizi.blogfa.com/post-2049.aspx) عادی خود می تواند به آن دست یابد. پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد . یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشند توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و بر عکس. لذا حواس پرتی ؛ یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کا ری و فرو رفتن در افکار و تخیلات و یا انجام کار دیگر.
● منشاء حواس پراگندگی:
حواس پرتی یا منشاء ذهنی و درونی دارد و یا منشاء بیرونی و محیطی
▪ حواس پرتی درونی و ذهنی:
عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشه هایی که موانعی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند. این موقع شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم وغصه ، نگرانی، گرسنگی و تشنگی ، سردی و گرمی ، ترس و خشم و شادی ، سردرد و … می باشد

[R A H A]

▪ حواس پرتی بیرونی و محیطی:
آنچه که به محیط پیرامون فرد ارتباط پیدا می کند و یا تحریکات غیر عادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شوند مانند نور شدید و نور ضعیف ، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و نظایر اینها ممکن است فرایند تمرکز حواس را با اشکال مواجه کنند. رهایی از حواس پرتی و ایجاد تمرکز حواس در افراد مختلف ، متفاوت است و به حالت درونی ، تجربه ها مکان و موقعیت آنها بستگی دارد. . برخی از افراد اظهار می دارند که من آدم کاملا حواس پرتی هستم و برخی دیگر می گویند نمی توانم تمرکز حواسم را به روی کاری حفظ کنم . در حالی که این تفکر غلط است و هیچ کس نباید خود را فردی کاملا حواس پرت یا فاقد تمرکز حواس بداند بلکه بهتر است وقتی که تمرکز حواس فردی دچار اختلال شد ، بگوید در این لحظه و در محیط فعلی حواس پرتی من بیشتر و میزان تمرکزمن کمتر است. لذا حواس پرتی بیشتر علل درونی دارد و به طبیعت خود فرد، ویژگیها، حالات روحی و روانی، و عادات فردی بستگی دارد.بی شک حواس پرتی بیرونی آسانتر از عوامل حواس پرتی درونی بر طرف می شود .پس می توان بدون توجه به عوامل محیطی مانند : سرو صدای زیاد، شلوغ بودن محیط و حتا داخل موترسرویس و هنگام مسافرت تمرکز حواس خود را حفظ کرد . اما نمی توان در حال گرسنگی و یا تشنگی شدید نگرانی و ناراحتی دگرگونی فکر و اندیشه با تمرکز مطالعه کرد و یا کار دیگری را با تمرکز انجام داد و مطالعات و یا تجربیات زیادی این موضوع را تائید کرده است که یک انسان می تواند در محل پر سرو صدا و نا آرامی با تمرکز و توجه کافی مطالعه کند.

[R A H A]

● روشهای تقویت تمرکز حواس:
تمرکز حواس هنگام مطالعه کلید اصلی و اساسی درک و فهم مطالب است. و کلید اساسی تمرکز حواس استفاده از روشهایی است که باعث تقویت و پرورش ومهارت در برقراری تمرکز حواس هنگام مطالعه می شوند. بنا براین بدون تمرکز حواس ممکن است درک و فهم مطلبی که فقط یک ساعت وقت لازم داشته باشد ، ساعتها وقت بگیرد اما به خوبی فهمیده نشود و امر مطالعه بی فایده است و اثر مثبتی نخواهد داشت. لذا کاربرد روشها و فنونی که به خواننده کمک می کند تا هنگام مطالعه فعال باشد ، تمرکز حواس را تقویت و مهارت فرد را در ایجاد تمرکز حواس هنگام مطالعه افزایش می دهد این روشها عبارتند از:

▪ آمادگی برای مطالعه:
برای شروع مطالعه ، ابتدا بایستی خود را از جهات گوناگون آماده کرد، زیرا حداکثر آمادگی ، مقدمه ای برای علاقمندی به مطالعه، ایجاد تمرکز حواس و یادگیری بهتر می باشد. منظور از آمادگی پیدایش تمام شرایطی است که شخصی را قادر می سازد تا با اطمینان به موفقیت و اعتماد به نفس، به تجربه خاصی بپردازد .

[R A H A]

داشتن علاقه به مطالعه:
مطالعه ثمر بخش از دو عامل متاثراست: یکی علاقه نسبت به مطالب خواندنی ، دیگر کاربرد ماهرانه فنون مطالعه نسبت به مطلب خواندنی سبب می شود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد ، مطالعه بیشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه می شود ، کاربرد فنون بهتر ، مطالعه را آسانتر ، سریعتر و لذت بخش تر می سازد؛ در نتیجه علاقه خواننده نسبت به مطالعه افزایش می یابد. پس تا زمانی که فرد تمایل یا علاقه به انجام کاری نداشته باشد نمی تواند برانگیخته شود. لذا وقتی خواننده به موضوعی علاقه مند می شود، خود به خود بر آن تمرکز می کند، بیشتر دقت می کند و به راحتی مطالب را به حافظه می سپارد و بعدا هم خیلی راحت به خاطر می آورد .پس ازعلاقه پیدا کردن نسبت به مطالب، گام بعدی تعیین هدف مطالعه است زیرا هدف زیر بنای انجام کاری است و به فعالیت انسان جهت و نیرو می دهد . هدف ارزشمند، فرد را به خواستن و طلب کردن وادار می کند و نیروی لازم را برای فعالیت در وی بوجود می آورد وسبب پیدایش تمرکز در او می شود . لذا هر فرد برای مطالعه باید هدف مشخصی داشته باشد.« زیرا تعلیم و تربیت علم اهداف است و همه بر این باورند که بدون داشتن هدف، یادگیری کاری بس دشوار و غیر ممکن است» همانطور که فرانکین معتقد است انسان بدون هدف مانند گلوله ای است که بدون هدف شلیک می شود . علاوه بر آن مطالعه بدون هدف یکی از عادات غلط مطالعه بشمار می رود

[R A H A]

تعیین زمان و مکان مطالعه:
یکی از راه های برقراری تمرکز حواس این است که مطالعه در آن ساعت از روز انجام گیرد که برای فرد مناسبتر است. اما تعیین مناسبترین زمان برای مطالعه کاری دشوار است و به عادات فردی بستگی دارد. برخی افراد عادت دارند تا نیمه های شب بیدار بمانند و با استفاده از سکوت و آرامش شبانه با خیالی راحت و آسوده مطالعه کنند برخی دیگر عادت دارند شب زود بخوابند و صبح زود از خواب بیدار شوند وبه مطالعه بپردازند. با این توصیف تعیین زمان و مقدار مطالعه باعث آگاهی از تمام زمینه مطالعه ، برقراری تمرکز حواس، عدم سردرگمی، جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی و فهم بهتر مطالب می شود.
والتر پارک در کتاب خود به نام « چگونه درس بخوانیم؟» چنین می نویسد: « موفقیت یا عدم موفقیت شما در تحصیلات دانشگاهی ، مستقیما به این امر بستگی دارد که چگونه از وقت خود استفاده می کنید ؟ موفقیت در دانشگاه و البته در مقاطع تحصیلی پایین تر نیز بستگی به استفاده اشتباه از زمان دارد .» «محیط آشنای یک اتاق مشخص، در حین مطالعه موجب انصراف کمتر و تمرکز بیشتر حواس می شود ،زیرا لوزم آن اتاق هر روز پیش چشم شما است و کمتر توجهتان را به خود جلب می کند . به علاوه اگر هر روز به وقت مطالعه در اتاق معینی بودید کم کم ذهنتان عادت می کند که به محض رسیدن به آن اتاق آماده تمرکز حواس و فراگیری شود. » بنا براین ثابت بودن مکان مطالعه و مشخص بودن آن به علت دسترسی به آن و فراهم بودن وسایل مورد نیاز از قبیل کتب درسی ، دفاتر، کتاب لغت، خط کش، قلم و نظایر آن جهت مطالعه موجب تمرکز حواس بیشتر و آمادگی ذهنی هنگام مطالعه می شود. پس یکی از بهترین راه های برقراری تمرکز اختصاص دادن یک اتاق مجهز به آنچه لازم دارید ، در موقع مطالعه است. این اتاق خیلی زود مناسب تمرکز و یادگیریتان شده و کار شما را به طور خودکار راحت تر می کند و بعد برایتان یک عادت مفید می شود. « برای داشتن تمرکز به هنگام مطالعه ابتدا باید خود را از دنیای خارج جدا کنید و محیط مناسبی برای مطالعه بر گزینید . چنین محیطی باید آرام، روشن و دارای هوای مناسب باشد. هیچ چیز به اندازه سر و صدا ، خسته کننده و مانع تمرکز حواس نیست. ایجاد محیط کار مناسب، به دلیل ایجاد آرامش و شرایط مناسب اهمیت دارد و زمینه ای است برای تمرکز و دقت» یادبگیر که بگویی «نه»:
« زمانیکه تصمیم گرفتید باید مطالعه کنید اما دوستان یا هم اتاقی های شما در خواست می کنند که دور هم جمع شوید ؛ هنر گفتن «نه» را در خود تقویت کنید . اگر این اراده در شما ضعیف است ، می توانید روی در اتاق مطالعه خود بنویسید « مزاحم نشوید» اگر موفق نشدید می توانید کارهای دیگری انجام دهید که نشان دهد شما دوست ندارید که کسی باعث از هم گسیختن افکار شما شود».

[R A H A]

ترک افکار منفی و داشتن افکار مثبت:
مطالعه عمیق و یادگیری ثمر بخش وقتی حاصل می شود که فرد تصور مثبتی از خود داشته باشد و به خود اعتماد کند . زیرا اعتماد به خود در موفقیت مؤثر است و مهارت را بیشتر و نیرو را افزایش داده و مغز را سالمتر می کند . وقتی می خواهید کاری انجام دهید از گفتن کلماتی همانند : نمی خواهم ، نمی دانم، نمی توانم بپرهیزید. جمله« این کار محال» است را از دفتر زندگی خود خط بزنید ، ترس و بدگمانی و بی ارادگی را از ذهن خود دور کنید . هرگز به خویشتن اجازه ندهید که هیجانات و افکار منفی شما را در خود غرق سازد و تمرکز حواس شما را مختل کند. اعتماد به نفس داشته باشید و پیوسته به نزد خود تکرار کنید که قادر به انجام کار هستم ، می توانم انجام دهم و باید انجام دهم . بدین طریق تفکر مثبت را در خود پرورش دهید. قوی بودن اعتماد به نفس احساس شعف و شادی را در شما بوجود می آورد و در حالت شادمانی از تمرکز حواس خوبی برخوردارید. بهتر فکر می کنید، بهتر مطالعه می کنید و نتیجه کارتان بهتر می شود.
مارگریت کوربت می نویسد « انسان در بحر اندیشه های خوشایند حافظه بهتری پیدا می کند و ذهن در حالت آرامی قرار می گیرد و میل به یادگیری را در خود بوجود می آورد» لذا خود پنداری مثبت مهمترین کمک برای تمرکز و یادگیری است اگر بتوانیم تصورات غلط ومنفی را از ذهن خود دور نموده و تصورات مثبت را جایگزین کنیم ، می توانیم علاقه به مطالعه و یادگیری را در خود ایجاد کنیم چرا که علاقه به مطالعه شرایط اصلی و اساسی ایجاد تمرکز حواس به هنگام مطالعه است .آلفردآدلر روانشناس مشهور ، در دوره جوانی در درس ریاضی بسیار ضعیف بود
. معلمش این موضوع را با والدینش در میان گذاشت آنها باور کردند که
آدلر در درس ریاضی ضعیف است ، آدلر هم این موضوع را پذیرفته بود . یکی از روزها که معلم مسئله ای را روی تخته نوشته بود و شاگردان کلاس از حل مسئله عاجز مانده بودند ، آدلر جواب مسئله را پیدا کرد ، پای تخته رفت و در میان حیرت همگان مسئله را حل کرد . فهمید که توانایی درک و فهم مطالب درس ریاضی را دارد ، استعدادش را باور کرد، تصورات مثبت را جایگزین تصورات منفی کرد و از آن به بعد یکی از دانش آموزان ممتاز درس ریاضی شد

[R A H A]

طرح سئوال:
طرح سئوال یکی از شیوه های مطالعه دقیق و فعالانه است که در تمام اوقات مطالعه، مفید است. طرح سئوال پیش از مطالعه دقیق، فرد را وادار می کند تا به طور فعالانه و با تمرکز و دقت کافی و با انگیزه و علاقه به مطالعه بپردازد . طرح سئوال هنگام مطالعه یکی از روشهایی است که خواننده را فعال و به طور عمقی او را در گیر مطالعه می کند وسبب برانگیختن جدیت و تلاش وی به هنگام مطالعه می شود و فرد برای یافتن پاسخ به سئوالات بایستی تمرکز حواس خود را حفظ نماید ، زیرا در هنگام مطالعه ، نمی توان بدون تمرکز پاسخ سئوالات را پیدا کرد. بعد از خواندن مطالب با طرح سئوال می توان میزا ن فراگیری خود را ارزش یابی نموده و به نقاط قوت و ضعف خود پی برد و سبب ایجاد نظر انتقادی نسبت به مطالب در فرد می شود. خواننده در مطالعات بعدی برای از بین بردن نقاط ضعف خود با دقت و تمرکز بیشتری مطالعه می کند.

[R A H A]

● آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه و یادگیری:
« برخی از والدین به طور مدام به فرزندان خود می گویند درس بخوانید، مطالعه کنید، ولی هرگز نمی گویند چگونه مطالعه کنید و روشهای صحیح مطالعه را نمی دانند» بنابر این آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه و یادگیری چون:
▪ تند خوانی
▪ عبارت خوانی
▪ خواندن اجمالی
▪ خواندن تجسمی و … به خواننده کمک می کند تا تمرکز حواس خود را هنگام مطالعه حفظ نمایند