king 2011
02-19-2011, 07:16 PM
http://img.tebyan.net/big/1389/09/1411566614851952382323720510196764518545.jpg
رسیدن به آرامش واقعی ، یكی از خواسته های همیشگی بشر بوده که در این راستا نیز انسان در طول تاریخ تلاش ها و رنج های بسیاری را به جان دل خریده است .
باید دانست که بدون ایمان ، آرامش روحی و روانی وجود ندارد و به عبارتی ، یكی از عوامل ایجاد آرامش دارا بودن ایمان به خداست .
بسیاری از تلاش های علمی بشر و كشف رازهای ناگشوده جهان طبیعت نیز ، به منظور دسترسی به امكاناتی بوده است كه آرامش و آسایش را برای او به ارمغان آورد .
همچنین مطالعات آكادمیك و تحقیقات روانشناسی پیرامون آرامش ، اضطراب ، عوامل و موانع ، هریك بخش قابل توجهی از پژوهش های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است .
دانشمندان و به خصوص روان شناسان کوشش های بسیاری در زمینه روان درمانی افرادی كه دچار بیماری های روانی و اضطراب های شخصیتی و عدم تعادل آن هستند ، انجام داده اند و در این زمینه نیز روش های مختلفی برای روان درمانی پدید آمده است كه هیچ كدام موفقیت مورد انتظار را در از میان بردن یا پیشگیری از بیماری های روانی به دست نیاورده است . برخی از تحقیقات بیانگر آن است كه میانگین درمان از 70 درصد تجاوز نمی كند. حال عده ای از بیماران نیز پس از روان درمانی ، گاه بدتر هم شده و یا بیماری پس از مدتی بازگشته است . از این رو روانشناسان به دنبال یافتن علت این امر برآمدند و پس از تحقیقات ، به این نتیجه رسیدند كه مهم ترین عامل در درمان بیماری های روانی «دین» است و درصد بهبودی بیمارانی كه به دین معتقدند ، بسیار بیشتر از سایرین می باشد .
نسخه ای اساسی برای کسب آرامش
قرآن ، كامل ترین نسخه برای آرامش روح است و راه هایی را برای دستیابی به آرامش بیان کرده است :
ایمان:
«هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیمانًا مَعَ إیمانِهِمْ وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ کانَ اللّهُ عَلیمًا حَکیمًا ؛ او کسی است که آرامش را در دل های مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمان ها و زمین از آن خداست و خداوند دانا و حکیم است ».1
بدون ایمان ، آرامش روحی و روانی وجود ندارد و به عبارتی، یكی از عوامل ایجاد آرامش دارا بودن ایمان به خداست . داشتن آرامش در زندگی ، نخستین چشمه خوشبختی است وكسی كه از این نعمت محروم باشد ، از نعمت خوشبختی نیز محروم است و هیچ گاه طعم خوشبختی را نخواهد چشید .
به طور طبیعی انسان بی ایمان در دنیا با اندیشه و افكار موهوم و با نگرانی های فراوان دست به گریبان است . از این رو همواره در درون خود دچار پیكاری بزرگ است و همیشه نیز در انتخاب مسیر زندگی و در تصمیم گیری هایش دچار سر در گمی می باشد .
اما انسان با ایمان، از همه این موارد آسوده بوده و افكار و اهداف و اندیشه هایش را تحت لوای یك هدف گرد آورده است ، فقط به خاطر آن تلاش می كند و به سوی آن می شتابد و آن، خشنودی خداوند است .
برای چنین انسانی اهمیتی ندارد كه مردم از او خشنود باشند یا بر او خشم گیرند . از این رو هیچ وقت سردر گم نیست و همیشه در یك آرامش روحی به سر می برد: « الَّذینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ اْلأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ ؛ (آری) آنها که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آنِ آن هاست و آن ها هدایت یافتگانند ». 2
« هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیمانًا مَعَ إیمانِهِمْ وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ کانَ اللّهُ عَلیمًا حَکیمًا؛ او کسی است که آرامش را در دل های مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمان ها و زمین از آن خداست و خداوند دانا و حکیم است»
کسب آرامش روانی در جوامع عمومی
امنیت و آرامش روحی تنها وقتی به دست می آید كه در جوامع انسانی ، دو اصل حكومت كند؛ ایمان و عدل اجتماعی .
وقتی پایه های ایمان به خدا متزلزل شود ، احساس مسئولیت در برابر پروردگار از میان برود و عدالت اجتماعی جای خود را به ظلم و ستم بسپارد ؛ در جامعه نیز امنیتی وجود نخواهد داشت و به همین دلیل ، با تمام تلاش و كوششی كه جمعی از اندیشمندان جهان برای برچیدن بساط نا امنی های مختلف در دنیا می كنند ، روز به روز فاصله مردم جهان از آرامش و امنیت واقعی بیشتر می شود .
ذکر
http://img.tebyan.net/big/1388/08/661412082332357112150132183156153176486203.jpg
«الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛ آنها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است ؛ آگاه باشید ، تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد ».3
قرآن یكی از عوامل آرامش را «ذكر»(یاد خدا) معرفی كرده است و اطمینان به معنی آرامش و قرار گرفتن است و دل مطمئن، همان نفس مطمئنّه است كه در آیه : « یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً * فَادْخُلی فی عِبادی * وَ ادْخُلی جَنَّتی »4 آمده است كه پاداش كسی كه با یاد خدا به این مقام (اطمینان) رسیده ، درآمدن در سلك بندگان خدا و ورود به بهشت می باشد .
در تزاحم زندگی ، انبوهی كارها و تنگناه های موجود و در اضطرابی كه بسیاری از مردم را نابود می كند ، دل با یاد خدا آرامش می گیرد . از این رو سزاوار است كه دشواری های درونی خود را به ذكر خداوند چاره كنیم ؛ زیرا برترین چاره ای كه می توان از آن به ویژه در زمان ما كه روزگار اضطرابات و هیجان ها و در گیری هاست و استعمار شرق و غرب به آن دامن می زند ، بهره برد.
یاد خدا تنها به ذكر زبانی نیست ؛ اگرچه یكی از مصادیق روشن آن می باشد .
آنچه مهم است به یاد خدا بودن در تمام حالات ، خصوصاً در وقت گناه است.
یاد نعمت های خدا کردن که عامل شكر است ، یاد قدرت او کردن که سبب توكّل بر اوست ، یاد الطاف او که مایه محبت است ، یاد قهر و خشم او که عامل خوف (ترس) از اوست ، یاد عظمت و بزرگی او که سبب خشیت در مقابل اوست ، یاد علم او به پنهان و آشكار که مایه حیا و پاكدامنی ماست، یاد عفو وكرم او که مایه امید و توبه است و یاد عدل او که عامل تقوی و پرهیزگاری است؛ از جمله برکات یاد خدا بودن می باشد .
« الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛ آن ها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است ؛ آگاه باشید ، تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد»
توکل (http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/Articles/QuranicArticles/2010/8/9/132995.html) http://img.tebyan.net/big/1388/06/382488621220559208239811401827414310122220.jpg
« وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَییءٍ قَدْرًا ؛ و او را از جایی که گمان ندارد ، روزی می دهد؛ و هر کس بر خدا توکل کند، کفایت امرش را می کند ؛ خداوند فرمان خود را به انجام می رساند ؛ و خدا برای هر چیزی اندازه ای قرار داده است ».5
منظور از توكل بر خدا، این است كه انسان تلاشگر كار خود را به خدا واگذارد و حل مشكلات خویش را از او بخواهد . كسی كه دارای روح توكل است ، هرگز یأس و نا امیدی را به خود راه نمی دهد و در مقابل مشكلات احساس ضعف و زبونی نمی كند و در برابر حوادث سخت مقاوم است .
این حالت موجب می شود كه او در درون خود احساس امنیت و آرامش كند . از این رو قدرت او برای رفع مشكلات چند برابر می شود و به راحتی سختی ها و مشكلات را تحمل می كند .
تقوی (http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/MuslimEthics/Articles/2008/2/19/61951.html) و پرهیزکاری
« أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللّهِ لا خَوْفٌ َلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ * الَّذینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ * لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی اْلآخِرَةِ ؛آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا ، نه رسی دارند و نه غمگین می شوند . همان ها که ایمان آوردند ، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می کردند ؛ در زندگی دنیا و در آخرت ، شاد (و مسرور) می باشند ».6
تقوی یك نیروی كنترل درونی است كه انسان را در برابر طغیان شهوات حفظ می كند و در واقع نقش ترمز نیرومندی را دارد كه ماشین وجود انسان را در پرتگاه ها ، حفظ و از تند روی های خطرناك، باز می دارد . دوستان و اولیای الهی كه خود را به دو صفت ایمان و تقوا متصف كرده باشند ، در دنیا و آخرت در امنیت و آرامش به سر می برند و این ، وعده ای از طرف خداوند است و خداوند هم خلف وعده نمی كند .
كسانی كه دو ركن اساسی ایمان و تقوا را داشته باشند، چنان آرامش را در درون جان خود احساس می كنند كه هیچ یك از طوفان های زندگی آن ها را تكان نمی دهد؛ بلكه همچون كوه در برابر تند باد حوادث استقامت به خرج می دهند .
نتیجه گیری :
تأثیر ایمان در آرامش و امنیت روحی برای هیچ كس پنهان نیست ؛ همانطور كه ناراحتی وجدان و سلب آرامش روانی به خاطر ارتكاب ظلم بر كسی پوشیده نمی باشد .
رسیدن به آرامش واقعی ، یكی از خواسته های همیشگی بشر بوده که در این راستا نیز انسان در طول تاریخ تلاش ها و رنج های بسیاری را به جان دل خریده است .
باید دانست که بدون ایمان ، آرامش روحی و روانی وجود ندارد و به عبارتی ، یكی از عوامل ایجاد آرامش دارا بودن ایمان به خداست .
بسیاری از تلاش های علمی بشر و كشف رازهای ناگشوده جهان طبیعت نیز ، به منظور دسترسی به امكاناتی بوده است كه آرامش و آسایش را برای او به ارمغان آورد .
همچنین مطالعات آكادمیك و تحقیقات روانشناسی پیرامون آرامش ، اضطراب ، عوامل و موانع ، هریك بخش قابل توجهی از پژوهش های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است .
دانشمندان و به خصوص روان شناسان کوشش های بسیاری در زمینه روان درمانی افرادی كه دچار بیماری های روانی و اضطراب های شخصیتی و عدم تعادل آن هستند ، انجام داده اند و در این زمینه نیز روش های مختلفی برای روان درمانی پدید آمده است كه هیچ كدام موفقیت مورد انتظار را در از میان بردن یا پیشگیری از بیماری های روانی به دست نیاورده است . برخی از تحقیقات بیانگر آن است كه میانگین درمان از 70 درصد تجاوز نمی كند. حال عده ای از بیماران نیز پس از روان درمانی ، گاه بدتر هم شده و یا بیماری پس از مدتی بازگشته است . از این رو روانشناسان به دنبال یافتن علت این امر برآمدند و پس از تحقیقات ، به این نتیجه رسیدند كه مهم ترین عامل در درمان بیماری های روانی «دین» است و درصد بهبودی بیمارانی كه به دین معتقدند ، بسیار بیشتر از سایرین می باشد .
نسخه ای اساسی برای کسب آرامش
قرآن ، كامل ترین نسخه برای آرامش روح است و راه هایی را برای دستیابی به آرامش بیان کرده است :
ایمان:
«هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیمانًا مَعَ إیمانِهِمْ وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ کانَ اللّهُ عَلیمًا حَکیمًا ؛ او کسی است که آرامش را در دل های مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمان ها و زمین از آن خداست و خداوند دانا و حکیم است ».1
بدون ایمان ، آرامش روحی و روانی وجود ندارد و به عبارتی، یكی از عوامل ایجاد آرامش دارا بودن ایمان به خداست . داشتن آرامش در زندگی ، نخستین چشمه خوشبختی است وكسی كه از این نعمت محروم باشد ، از نعمت خوشبختی نیز محروم است و هیچ گاه طعم خوشبختی را نخواهد چشید .
به طور طبیعی انسان بی ایمان در دنیا با اندیشه و افكار موهوم و با نگرانی های فراوان دست به گریبان است . از این رو همواره در درون خود دچار پیكاری بزرگ است و همیشه نیز در انتخاب مسیر زندگی و در تصمیم گیری هایش دچار سر در گمی می باشد .
اما انسان با ایمان، از همه این موارد آسوده بوده و افكار و اهداف و اندیشه هایش را تحت لوای یك هدف گرد آورده است ، فقط به خاطر آن تلاش می كند و به سوی آن می شتابد و آن، خشنودی خداوند است .
برای چنین انسانی اهمیتی ندارد كه مردم از او خشنود باشند یا بر او خشم گیرند . از این رو هیچ وقت سردر گم نیست و همیشه در یك آرامش روحی به سر می برد: « الَّذینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ اْلأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ ؛ (آری) آنها که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آنِ آن هاست و آن ها هدایت یافتگانند ». 2
« هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیمانًا مَعَ إیمانِهِمْ وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ کانَ اللّهُ عَلیمًا حَکیمًا؛ او کسی است که آرامش را در دل های مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمان ها و زمین از آن خداست و خداوند دانا و حکیم است»
کسب آرامش روانی در جوامع عمومی
امنیت و آرامش روحی تنها وقتی به دست می آید كه در جوامع انسانی ، دو اصل حكومت كند؛ ایمان و عدل اجتماعی .
وقتی پایه های ایمان به خدا متزلزل شود ، احساس مسئولیت در برابر پروردگار از میان برود و عدالت اجتماعی جای خود را به ظلم و ستم بسپارد ؛ در جامعه نیز امنیتی وجود نخواهد داشت و به همین دلیل ، با تمام تلاش و كوششی كه جمعی از اندیشمندان جهان برای برچیدن بساط نا امنی های مختلف در دنیا می كنند ، روز به روز فاصله مردم جهان از آرامش و امنیت واقعی بیشتر می شود .
ذکر
http://img.tebyan.net/big/1388/08/661412082332357112150132183156153176486203.jpg
«الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛ آنها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است ؛ آگاه باشید ، تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد ».3
قرآن یكی از عوامل آرامش را «ذكر»(یاد خدا) معرفی كرده است و اطمینان به معنی آرامش و قرار گرفتن است و دل مطمئن، همان نفس مطمئنّه است كه در آیه : « یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً * فَادْخُلی فی عِبادی * وَ ادْخُلی جَنَّتی »4 آمده است كه پاداش كسی كه با یاد خدا به این مقام (اطمینان) رسیده ، درآمدن در سلك بندگان خدا و ورود به بهشت می باشد .
در تزاحم زندگی ، انبوهی كارها و تنگناه های موجود و در اضطرابی كه بسیاری از مردم را نابود می كند ، دل با یاد خدا آرامش می گیرد . از این رو سزاوار است كه دشواری های درونی خود را به ذكر خداوند چاره كنیم ؛ زیرا برترین چاره ای كه می توان از آن به ویژه در زمان ما كه روزگار اضطرابات و هیجان ها و در گیری هاست و استعمار شرق و غرب به آن دامن می زند ، بهره برد.
یاد خدا تنها به ذكر زبانی نیست ؛ اگرچه یكی از مصادیق روشن آن می باشد .
آنچه مهم است به یاد خدا بودن در تمام حالات ، خصوصاً در وقت گناه است.
یاد نعمت های خدا کردن که عامل شكر است ، یاد قدرت او کردن که سبب توكّل بر اوست ، یاد الطاف او که مایه محبت است ، یاد قهر و خشم او که عامل خوف (ترس) از اوست ، یاد عظمت و بزرگی او که سبب خشیت در مقابل اوست ، یاد علم او به پنهان و آشكار که مایه حیا و پاكدامنی ماست، یاد عفو وكرم او که مایه امید و توبه است و یاد عدل او که عامل تقوی و پرهیزگاری است؛ از جمله برکات یاد خدا بودن می باشد .
« الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ؛ آن ها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است ؛ آگاه باشید ، تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد»
توکل (http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/Articles/QuranicArticles/2010/8/9/132995.html) http://img.tebyan.net/big/1388/06/382488621220559208239811401827414310122220.jpg
« وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَییءٍ قَدْرًا ؛ و او را از جایی که گمان ندارد ، روزی می دهد؛ و هر کس بر خدا توکل کند، کفایت امرش را می کند ؛ خداوند فرمان خود را به انجام می رساند ؛ و خدا برای هر چیزی اندازه ای قرار داده است ».5
منظور از توكل بر خدا، این است كه انسان تلاشگر كار خود را به خدا واگذارد و حل مشكلات خویش را از او بخواهد . كسی كه دارای روح توكل است ، هرگز یأس و نا امیدی را به خود راه نمی دهد و در مقابل مشكلات احساس ضعف و زبونی نمی كند و در برابر حوادث سخت مقاوم است .
این حالت موجب می شود كه او در درون خود احساس امنیت و آرامش كند . از این رو قدرت او برای رفع مشكلات چند برابر می شود و به راحتی سختی ها و مشكلات را تحمل می كند .
تقوی (http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/MuslimEthics/Articles/2008/2/19/61951.html) و پرهیزکاری
« أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللّهِ لا خَوْفٌ َلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ * الَّذینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ * لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی اْلآخِرَةِ ؛آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا ، نه رسی دارند و نه غمگین می شوند . همان ها که ایمان آوردند ، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می کردند ؛ در زندگی دنیا و در آخرت ، شاد (و مسرور) می باشند ».6
تقوی یك نیروی كنترل درونی است كه انسان را در برابر طغیان شهوات حفظ می كند و در واقع نقش ترمز نیرومندی را دارد كه ماشین وجود انسان را در پرتگاه ها ، حفظ و از تند روی های خطرناك، باز می دارد . دوستان و اولیای الهی كه خود را به دو صفت ایمان و تقوا متصف كرده باشند ، در دنیا و آخرت در امنیت و آرامش به سر می برند و این ، وعده ای از طرف خداوند است و خداوند هم خلف وعده نمی كند .
كسانی كه دو ركن اساسی ایمان و تقوا را داشته باشند، چنان آرامش را در درون جان خود احساس می كنند كه هیچ یك از طوفان های زندگی آن ها را تكان نمی دهد؛ بلكه همچون كوه در برابر تند باد حوادث استقامت به خرج می دهند .
نتیجه گیری :
تأثیر ایمان در آرامش و امنیت روحی برای هیچ كس پنهان نیست ؛ همانطور كه ناراحتی وجدان و سلب آرامش روانی به خاطر ارتكاب ظلم بر كسی پوشیده نمی باشد .