tina
12-05-2010, 08:05 PM
سریال « مختارنامه» به همان میزان که پر مخاطب است و توجهات زیادی را به خود جلب کرده است، این روزها خبر ساز شده است. خبر نمایش چهره حضرت عباس برادر امام حسین (ع) که در حادثه کربلا رشادت و جانفشانی او در راه امام، چهره‌ای روحانی و مقدس از او در نزد شیعیان ساخته است، انتقاد مراجع عظام تقلیدی چون آیات عظام مکارم شیرازی، علوی گرگانی و مظاهری را به دنبال داشت. در جدیدترین واکنش روز گذشته آیت‌الله العظمی وحید خراسانی به مسئولان صداو سیما نسبت به نمایش چهره حضرت عباس هشدار داد و تاکید کرد: «شنیده ام می‌خواهند – لا‌اله‌الا‌الله- قمر بنی هاشم(ع) را به نقش هنرپیشه‌ها درآورند؛ خدا نکند چنین غلطی بکنند؛ آن وقت هر چه پیش آید و هر چه ما بگوییم معذوریم.» در پی انعکاس این اعتراضات، رئیس مرکز سیما فیلم گفت: صحنه‌های مربوط به چهره نورانی حضرت ابوالفضل (ع) از سریال مختار نامه حذف شده و عدم نمایش چهره ایشان از مدت‌ها قبل به تیم سازنده اعلام شده است. حسن اسلامی مهر افزود: به رغم تلاش‌های ارزشمند و هنرمندانه جناب آقای داوود میرباقری کارگردان متعهد سریال مختارنامه در خلق صحنه شهادت حضرت ابوالفضل(ع)، این تصاویر در سریال به نمایش در نمی‌آیند. وی درباره دلایل حذف این تصاویر گفت: به دلایل مختلف و از مدتی پیش بنا بر نظر مخالف معاون محترم سیما جناب آقای دارابی در خصوص نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع)، به تیم سازنده اعلام و پیشنهاد شد که در نشان دادن چهره آن حضرت همان‌گونه عمل شود که با نمایش چهره معصومین(ع) عمل می‌شود. ماجرا از آنجا آغاز شد که بعد از پخش یکی دو قسمت از سریال مختار نامه به کارگردانی داوود میرباقری که کارگردانی سریال امام علی (ع را در کارنامه خود دارد، برخی رسانه‌ها خبر از آن دادند که بازیگرانی در نقش‌های حضرت عباس(ع) و علی اکبر؛ برادر و فرزند امام حسین(ع) و همچنین حضرت زینب (س) خواهر اباعبدالله ظاهر شده‌اند و قرار است چهره این بزرگواران از تلویزیون پخش شود. امری که در تاریخ ۳۰ ساله جمهوری اسلامی سابقه نداشته و حتی در کتاب‌های درسی و غیر درسی هم چهره‌های اهل بیت امام حسین (ع) همانند سایر امامان و معصومین به صورت تصویری غیر شفاف و احاطه شده در هاله‌ای از نور تصویر می‌شده است. با این حال بعد از انتشار چنین خبرهایی و بخصوص واکنش‌های انتقادی نسبت به چنین امری، رضا استادی مدیر روابط عمومی سریال مختارنامه در توضیحاتی ضمن تکذیب نمایش چهره‌های فرزند و خواهر امام حسین (ع) تاکید کرد که چهره حضرت ابوالفضل (ع) با موافقت رئیس رسانه ملی به نمایش در می‌آید البته به‌صورت فلاش بک.
استادی در توضیحات دیگری افزوده است: این روزها برخی نگران نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع) در این سریال هستند. آنها تصور می‌کنند یک بازیگر نقش ایشان را در سریال ایفا کرده و می‌گویند قرار است در چندین قسمت به این شخصیت پرداخته شود، حالا آن که این شخصیت در مدت زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه در این سریال مقابل دوربین رفته و فرد انتخاب شده برای ایفای این نقش نه بازیگر بوده و نه حضوری در سینما و تلویزیون داشته است. بسیاری از معضلات آینده هنر مذهبی را پخش این صحنه در مختارنامه حل و فصل خواهد کرد؛ اما اگر این هجمه‌ها ادامه یابد، دیگر کسی جرات ورود به این عرصه را پیدا نمی‌کند و هنر مذهبی در همین سطح باقی می‌ماند. آن وقت شاید هنرمند با غیرتی همچون میرباقری ترجیح دهد تا به جای تاریخ اسلام، سراغ ساخت فیلم‌های طنزی برود که مخاطبش نه او را تخطئه می‌کند و نه بابت ساخت اثری جدی، زیر سوالش می‌برد. استادی همچنین در گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع رسانی اهل بیت علیهم السلام (ابنا) از مشاوره کارگردان با روحانیون و علما در قم خبر داده و گفته است: میرباقری کارگردان و نویسنده متن نهایی سریال مختارنامه، برای ساخت این سریال با کارشناسان، مورخان، روحانیون و افراد مطلع زیادی گفت‌وگو کرد و در آخر نیز به همراه «حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان» که در این پروژه به عنوان مشاور و محقق تاریخ اسلام حضور داشت، طی سفر به قم و دیدار با علما، نظر آنها را درخصوص این اثر در مرحله نگارش جویا شدند. دیدگاههای مختلفی درخصوص شخصیت مختار و این مقطع تاریخی وجود داشت که در مرحله نگارش مورد توجه واقع شد و در نهایت، متن اصلی نیز برای مطالعه و تایید در اختیار برخی از بزرگان قرار گرفت. با چنین سابقه‌ای بعید است که در سریال مختارنامه کارگردان بخواهد کاری خلاف شرع و عرف نمایش دهد.
جعفریان: مراجع باید نظر بدهند
اما بر خلاف اظهار نظر مدیر روابط عمومی مختارنامه، حجت الاسلام جعفریان در گفت‌وگو با تهران‌امروز، تاکید کرد که هیچ دیداری با علما و روحانیون قم درباره سریال مختار نامه نداشته است. جعفریان در پاسخ به این سوال که شما هیچ دیداری با علمای قم در خصوص سریال مختارنامه داشته اید، تصریح کرد: به هیچ وجه. من دیداری با علمای قم درباره مختارنامه نداشته ام. چند سال پیش شاید شش، هفت سال پیش مراسم و برنامه‌ای بود در قم درباره سینما و تاریخ اسلام که آقای میرباقری هم در این نشست شرکت داشتند و اصلا ربطی هم به سریال مختار نامه نداشت. وی که مشاور تاریخی میرباقری در سریال مختارنامه است، درپاسخ به این سوال که در طول ساخت این اثر صحبتی درباره نمایش چهره حضرت عباس(ع) مطرح شده است؟ گفت: به هیچ وجه. چون این امور ربطی به من به عنوان مشاور تاریخی ندارد. اصلا این بحث‌ها مطرح نبود. من مشاور تاریخی بودم و درباره مسائل تاریخی، صحت احادیث و روایات مختلف یا آیات و کلمات مشاوره می‌دادم. این پژوهشگر مسائل تاریخ اسلام درپاسخ به این سوال که نظر خودتان درباره نمایش چهره حضرت عباس در این سریال چیست، افزود: درباره این موضوع مراجع باید نظر بدهند.
موافقت مشروط یک مرجع تقلید
توضیحات مدیر روابط عمومی مختارنامه و تایید نمایش چهره ابوالفضل العباس واکنش‌های انتقادی را به سطح روحانیون و علما و مراجع عظام تقلید کشاند. آیات عظام مکارم شیرازی، سید صادق روحانی، علوی گرگانی، مظاهری، دفتر فاضل لنکرانی و وحید خراسانی از جمله مراجع تقلیدی هستند که مخالفت خود را با این اقدام اعلام کرده اند. در این میان آیت‌الله سید عزالدین حسینی زنجانی از مراجع تقلید در مشهد این موضوع را بلااشکال دانسته و گفته است:
« نشان دادن چهره حضرت ابوالفضل العباس (سلام‌الله علیه) در فیلم اشکال شرعی ندارد اما باید دقت شود که فردی برای این نقش انتخاب گردد که سابقه نقش منفی در اذهان مخاطبان نداشته باشد و بعدا نیز مراقب نقش‌های خود در فیلم‌های بعدی باشد و
هر چند که نشان دادن عظمت و شخصیت والای حضرت ابوالفضل العباس (سلام الله علیه) کما هو حقه در قالب فیلم و دیگر هنرها ممکن نیست اما دست اندرکاران فیلم سعی کنند که با استفاده از روایات اهل بیت علیهم السلام و تاریخ‌های معتبر، سیمایی نزدیک به شخصیت حقیقی آن بزرگوار عرضه کنند، خلاصه کار عظیم و دشواری است و دقت بسیار می‌طلبد. الله اعلم».
استادی در توضیحات دیگری افزوده است: این روزها برخی نگران نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع) در این سریال هستند. آنها تصور می‌کنند یک بازیگر نقش ایشان را در سریال ایفا کرده و می‌گویند قرار است در چندین قسمت به این شخصیت پرداخته شود، حالا آن که این شخصیت در مدت زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه در این سریال مقابل دوربین رفته و فرد انتخاب شده برای ایفای این نقش نه بازیگر بوده و نه حضوری در سینما و تلویزیون داشته است. بسیاری از معضلات آینده هنر مذهبی را پخش این صحنه در مختارنامه حل و فصل خواهد کرد؛ اما اگر این هجمه‌ها ادامه یابد، دیگر کسی جرات ورود به این عرصه را پیدا نمی‌کند و هنر مذهبی در همین سطح باقی می‌ماند. آن وقت شاید هنرمند با غیرتی همچون میرباقری ترجیح دهد تا به جای تاریخ اسلام، سراغ ساخت فیلم‌های طنزی برود که مخاطبش نه او را تخطئه می‌کند و نه بابت ساخت اثری جدی، زیر سوالش می‌برد. استادی همچنین در گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع رسانی اهل بیت علیهم السلام (ابنا) از مشاوره کارگردان با روحانیون و علما در قم خبر داده و گفته است: میرباقری کارگردان و نویسنده متن نهایی سریال مختارنامه، برای ساخت این سریال با کارشناسان، مورخان، روحانیون و افراد مطلع زیادی گفت‌وگو کرد و در آخر نیز به همراه «حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان» که در این پروژه به عنوان مشاور و محقق تاریخ اسلام حضور داشت، طی سفر به قم و دیدار با علما، نظر آنها را درخصوص این اثر در مرحله نگارش جویا شدند. دیدگاههای مختلفی درخصوص شخصیت مختار و این مقطع تاریخی وجود داشت که در مرحله نگارش مورد توجه واقع شد و در نهایت، متن اصلی نیز برای مطالعه و تایید در اختیار برخی از بزرگان قرار گرفت. با چنین سابقه‌ای بعید است که در سریال مختارنامه کارگردان بخواهد کاری خلاف شرع و عرف نمایش دهد.
جعفریان: مراجع باید نظر بدهند
اما بر خلاف اظهار نظر مدیر روابط عمومی مختارنامه، حجت الاسلام جعفریان در گفت‌وگو با تهران‌امروز، تاکید کرد که هیچ دیداری با علما و روحانیون قم درباره سریال مختار نامه نداشته است. جعفریان در پاسخ به این سوال که شما هیچ دیداری با علمای قم در خصوص سریال مختارنامه داشته اید، تصریح کرد: به هیچ وجه. من دیداری با علمای قم درباره مختارنامه نداشته ام. چند سال پیش شاید شش، هفت سال پیش مراسم و برنامه‌ای بود در قم درباره سینما و تاریخ اسلام که آقای میرباقری هم در این نشست شرکت داشتند و اصلا ربطی هم به سریال مختار نامه نداشت. وی که مشاور تاریخی میرباقری در سریال مختارنامه است، درپاسخ به این سوال که در طول ساخت این اثر صحبتی درباره نمایش چهره حضرت عباس(ع) مطرح شده است؟ گفت: به هیچ وجه. چون این امور ربطی به من به عنوان مشاور تاریخی ندارد. اصلا این بحث‌ها مطرح نبود. من مشاور تاریخی بودم و درباره مسائل تاریخی، صحت احادیث و روایات مختلف یا آیات و کلمات مشاوره می‌دادم. این پژوهشگر مسائل تاریخ اسلام درپاسخ به این سوال که نظر خودتان درباره نمایش چهره حضرت عباس در این سریال چیست، افزود: درباره این موضوع مراجع باید نظر بدهند.
موافقت مشروط یک مرجع تقلید
توضیحات مدیر روابط عمومی مختارنامه و تایید نمایش چهره ابوالفضل العباس واکنش‌های انتقادی را به سطح روحانیون و علما و مراجع عظام تقلید کشاند. آیات عظام مکارم شیرازی، سید صادق روحانی، علوی گرگانی، مظاهری، دفتر فاضل لنکرانی و وحید خراسانی از جمله مراجع تقلیدی هستند که مخالفت خود را با این اقدام اعلام کرده اند. در این میان آیت‌الله سید عزالدین حسینی زنجانی از مراجع تقلید در مشهد این موضوع را بلااشکال دانسته و گفته است:
« نشان دادن چهره حضرت ابوالفضل العباس (سلام‌الله علیه) در فیلم اشکال شرعی ندارد اما باید دقت شود که فردی برای این نقش انتخاب گردد که سابقه نقش منفی در اذهان مخاطبان نداشته باشد و بعدا نیز مراقب نقش‌های خود در فیلم‌های بعدی باشد و
هر چند که نشان دادن عظمت و شخصیت والای حضرت ابوالفضل العباس (سلام الله علیه) کما هو حقه در قالب فیلم و دیگر هنرها ممکن نیست اما دست اندرکاران فیلم سعی کنند که با استفاده از روایات اهل بیت علیهم السلام و تاریخ‌های معتبر، سیمایی نزدیک به شخصیت حقیقی آن بزرگوار عرضه کنند، خلاصه کار عظیم و دشواری است و دقت بسیار می‌طلبد. الله اعلم».