R A H A
04-14-2012, 06:52 PM
مقاله ای از کاظم ارفع با موضوع دعا در قران:
در قرآن اغلب آیاتى كه به عبارت ربّنا مزین شده بیانگر این واقعیت است كه اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتى از خداوند تبارك و تعالى طلب كنند.
http://i5.tinypic.com/11lioa0.jpgاز مسائل مهمى كه جزء نیازهاى انسان محسوب می‌شود دعا و نیایش است و درست مثل خداجویى از فطرت و ضمیر آدمى نشأت می‌گیرد.
وقتی سیر و سیاحتى به این كرة خاكى می‌كنیم و با ملتهاى مختلف و ادیان گوناگون و سنن و رسوم متفاوت آنها روبرو می‌شویم، می‌بینیم كه هر كدام براى خود اوراد و اذكار و دعاهای مخصوصى دارند و هیچ جاى دنیا را نمی‌یابیم كه مردمش از دعا جدا و بی‌نیاز باشند. حتى آنها كه بت می‌پرستند در معابدشان با تمام قد به خاك می‌افتند و دعا می‌خوانند.
بنابراین دعا جزء نكات جدى و فطرى ماست، ولى جاى این گفت وگو هست كه چگونه دعا كنیم و در برابر چه كسى دعا نماییم و بالاخره مسیر صحیح دعا كدام است؟
پاسخ به اینها در بحث‌هاى ما روشن خواهد شد. قرآن شریف كه چیزی را فرو گذار نكرده و جامعیت آن بر كسى پوشیده نیست، در تمامى مسائل مربوط به دعا، رهنمودهاى بسیار روشن و جالبی را فرموده و در این جا كه محور سخن دربارة لزوم و ضرورت دعاست به دو آیه اشاره می‌شود تا فطرتهاى خفته و آشفته در خواب بیدار شوند و بیش از پیش به این مهم بپردازند.
«قُلْ ما یعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّى لَوْ لا دُعاؤُكُمْ؛
بگو اگر دعایتان نباشد پروردگار من اعتنایى به شما ندارد.
«وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِینَ یسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِى سَیدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِینَ»؛
یعنی پروردگارتان گفته: مرا بخوانید تا اجابت‌تان كنم كسانى كه از پرستیدن من كبر می‌ورزند به خوارى به جهنم وارد خواهند شد.
امام محمد باقر علیه السّلام در تفسیر و تبیین این دو آیه چنین فرموده است:
منظور از كلام خداوند كه می‌فرماید: ان الذین یستكبرون... دعاست كه برترین عبادت دعا میباشد.
ادب در دعا
این كه انسان باید بداند چه چیزهایى از پروردگار خویش طلب كند و چه عباراتى را در این مرتبه استخدام نماید تعبیر به ادب در دعا می‌شود.
قرآن و عترت به ما آموخته‌اند كه چگونه دعا كنیم و چه چیزهایی را جهت سعادت دنیا و آخرت خویش از حضرت حق مسألت نماییم.
در قرآن اغلب آیاتى كه به عبارت ربّنا مزین شده بیانگر این واقعیت است كه اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتى از خداوند تبارك وتعالى طلب كنند.
«رَبَّنا آتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِى الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ»؛
خدایا در دنیا و آخرت بر ما نیكى عطا كن و ما را از آتش نگه دار.
«رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَینِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّیتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ»؛
خدایا ما را از مسلمین قرار ده و نسل ما را از ایمان آورندگان بر تو قرار ده.
«رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً»؛
خدایا قلب ما را بعد از هدایت آلوده نكن و برنگردان و رحمتت را بر ما هدیه كن.
و دهها آیات دیگر كه همانند آیات فوق، ادب در دعا را به ما می‌آموزند.
چند چیز نشانگر رعایت ادب در دعا محسوب می‌شود، كه اینك به مواردى از آنها می‌پردازیم:
1. بسم الله الرحمن الرحیم؛ رسول خدا صلّى الله علیه و آله می‌فرماید دعایى كه اولش با بسم الله شروع شود رد نخواهد شد.
2. ثنا و تمجید پروردگار؛ امام صادق علیه السّلام می‌فرمایند:
در نوشته‌هاى امیر المؤمنین علیه السّلام بود كه قبل از دعا، مدح و ثناء حضرت حق را بگویند.
3. صلوات بر محمد و آل محمد.
4. توسل به اهل بیت علیهم السّلام : امام رضا علیه السّلام فرمودند:
هر گاه از خداوند تبارك و تعالى تقاضایى داشتى بگو خداوندا از تو می‌خواهم كه بحق محمد و على كه نزد تو مقام والایی دارند حاجت مرا برآورده سازی.
5. دعا در حق دیگران
در قرآن اغلب آیاتى كه به عبارت ربّنا مزین شده بیانگر این واقعیت است كه اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتى از خداوند تبارك و تعالى طلب كنند.
http://i5.tinypic.com/11lioa0.jpgاز مسائل مهمى كه جزء نیازهاى انسان محسوب می‌شود دعا و نیایش است و درست مثل خداجویى از فطرت و ضمیر آدمى نشأت می‌گیرد.
وقتی سیر و سیاحتى به این كرة خاكى می‌كنیم و با ملتهاى مختلف و ادیان گوناگون و سنن و رسوم متفاوت آنها روبرو می‌شویم، می‌بینیم كه هر كدام براى خود اوراد و اذكار و دعاهای مخصوصى دارند و هیچ جاى دنیا را نمی‌یابیم كه مردمش از دعا جدا و بی‌نیاز باشند. حتى آنها كه بت می‌پرستند در معابدشان با تمام قد به خاك می‌افتند و دعا می‌خوانند.
بنابراین دعا جزء نكات جدى و فطرى ماست، ولى جاى این گفت وگو هست كه چگونه دعا كنیم و در برابر چه كسى دعا نماییم و بالاخره مسیر صحیح دعا كدام است؟
پاسخ به اینها در بحث‌هاى ما روشن خواهد شد. قرآن شریف كه چیزی را فرو گذار نكرده و جامعیت آن بر كسى پوشیده نیست، در تمامى مسائل مربوط به دعا، رهنمودهاى بسیار روشن و جالبی را فرموده و در این جا كه محور سخن دربارة لزوم و ضرورت دعاست به دو آیه اشاره می‌شود تا فطرتهاى خفته و آشفته در خواب بیدار شوند و بیش از پیش به این مهم بپردازند.
«قُلْ ما یعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّى لَوْ لا دُعاؤُكُمْ؛
بگو اگر دعایتان نباشد پروردگار من اعتنایى به شما ندارد.
«وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِینَ یسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِى سَیدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِینَ»؛
یعنی پروردگارتان گفته: مرا بخوانید تا اجابت‌تان كنم كسانى كه از پرستیدن من كبر می‌ورزند به خوارى به جهنم وارد خواهند شد.
امام محمد باقر علیه السّلام در تفسیر و تبیین این دو آیه چنین فرموده است:
منظور از كلام خداوند كه می‌فرماید: ان الذین یستكبرون... دعاست كه برترین عبادت دعا میباشد.
ادب در دعا
این كه انسان باید بداند چه چیزهایى از پروردگار خویش طلب كند و چه عباراتى را در این مرتبه استخدام نماید تعبیر به ادب در دعا می‌شود.
قرآن و عترت به ما آموخته‌اند كه چگونه دعا كنیم و چه چیزهایی را جهت سعادت دنیا و آخرت خویش از حضرت حق مسألت نماییم.
در قرآن اغلب آیاتى كه به عبارت ربّنا مزین شده بیانگر این واقعیت است كه اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتى از خداوند تبارك وتعالى طلب كنند.
«رَبَّنا آتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِى الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ»؛
خدایا در دنیا و آخرت بر ما نیكى عطا كن و ما را از آتش نگه دار.
«رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَینِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّیتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ»؛
خدایا ما را از مسلمین قرار ده و نسل ما را از ایمان آورندگان بر تو قرار ده.
«رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً»؛
خدایا قلب ما را بعد از هدایت آلوده نكن و برنگردان و رحمتت را بر ما هدیه كن.
و دهها آیات دیگر كه همانند آیات فوق، ادب در دعا را به ما می‌آموزند.
چند چیز نشانگر رعایت ادب در دعا محسوب می‌شود، كه اینك به مواردى از آنها می‌پردازیم:
1. بسم الله الرحمن الرحیم؛ رسول خدا صلّى الله علیه و آله می‌فرماید دعایى كه اولش با بسم الله شروع شود رد نخواهد شد.
2. ثنا و تمجید پروردگار؛ امام صادق علیه السّلام می‌فرمایند:
در نوشته‌هاى امیر المؤمنین علیه السّلام بود كه قبل از دعا، مدح و ثناء حضرت حق را بگویند.
3. صلوات بر محمد و آل محمد.
4. توسل به اهل بیت علیهم السّلام : امام رضا علیه السّلام فرمودند:
هر گاه از خداوند تبارك و تعالى تقاضایى داشتى بگو خداوندا از تو می‌خواهم كه بحق محمد و على كه نزد تو مقام والایی دارند حاجت مرا برآورده سازی.
5. دعا در حق دیگران