نام و خلاصه ای از شخصیت های بزرگ تاریخ ایران زمین

[Mohamad]

به خشنودی اهورامزدا
این تاپیک را ببینید و بدانید ما نه زاده گرگان پست که زاده آزادگان هستیم
حاصل کشوري که گهواره تمدن بشري است

آذر پاد : يکي از موبدان و دانشمندان ايراني در زمان اردشير بابکان

آذربرزین : پسر فرامرز که با بهمن پسر اسفنديار جنگيد که يکي از پهلوانان
ايراني ميباشد و آتشکده ای هم به همين نام وجود دارد.

آذر کیوان:حکيمي و عالمي ايراني از سرزمين فارس که در قرن يازدهم هجري
حيات داشته است

آر تاخه: دوره هخامنشی (زمان خشایار شاه) مهندس و سازنده کانال آتوس

آرش : ملقب به کمانگير . پهلوان ايراني در عهد منوچهر شاه که در تير اندازي سر آمد
زمان خود بوده است که در جنگ ميان منوچهر و افراسياب قرار بر پرتاب کردن تيري
ميگذارند تا مرز ميان ايران و توران را تعين کند آرش از طربستان تيري پرتاب کرد که در
مرو فرود آمد و بعد از آن جانش را در راه ايران زمين فدا نمود

اسکیلاس : دوره هخامنشی (زمان حکومت داریوش از سال 486- 521 ق.م.)
دریا نورد و مکتشف و مهندس سازنده قنات

آریه : سردار معروف و بزرگ ايراني که به حمايت از پادشاهي کورش صغير برخواست

استانس : دوره هخامنشی شیمیدان و استاد دموکریتوس

آیین گشسب : سردار بزرگ ايران که در زمان هرمز چهارم فرماندهي لشگر ايران را
بر عهده داشت.

ابولولو: يا همان فيروز نهاوندي . پس از يورش تازيان به ايران به سرکردگي عمربن خطاب
فيروزنهاوندي و تعداد بيشماري از ايرانيان به غلامي اعراب در آمدند . فيروز غلام
مغيرهبن شعبه شد و با زيرکي و در جهت انتقام خون نياکانمان عمربن خطاب خليفه
دوم را باضربه هاي کارد کشت و اين جنايتکار تازي را از صحنه روزگار محو کرد.
آریو برزن : سردار بزرگ ايران که با شهامتي در خور ستايش و ماندگار لشگر ايران
را تا آخرين لحظهدر برابر ارتش اسکندر نگهداشت و مقاومت نمود و جان سپرد و
حماسه اي در تاريخ ايراناز خود بر جا گذاشت.

استاذسیس : سردار دلير ايران که در نواحي هرات و بادغيس و سيستان بر
ضد منصور خليفه ستمگرعباسي قيام کرد و عاقبت به فرمان منصور در بغداد به
دار آويخته شد و يکي از سمبلهايعرب ستيزي را در ايران به جاي گذاشت و درس
وطن پرستي در برابر يورش بيگانگان برايجوانان به جاي گذاشت
احمدبن نهاوندی : مرگ در 835 تا 845 م / 221 تا 231 ه در جندی شاپور بر آمد -
ستاره شناس م مؤلفزیج

احمد معماری لاهوری و برادرش استادحمید لاهوری : سده یازدهم هجری
معماران ایرانی سازنده تاج محل در هندوستان

انوشيروانعادل: ملقب بهانوشيروان دادگر . پادشاه معروف ساساني که با بنيانگذاشتن
قوانين حکومتي - دادگستري - اجتماعی و کشوری ایران را به مرز باشکوه ترین
کشورهای جهان مبدل نمود . او مزدکو مزدکیانرا که مدعیپیامبری شده بودندو دین
ساختگی را می خواستند رواج دهند( کهقوانین مزدکی همان قوانین زرتشت با کمی
تغییر بود ) همگی را نابود کرد ومشهورترینکاخ معماری ایرانی را درعراقپایهگذاشت
که تیسپون نام گرفت ولیبعدها توسط سپاه اسلام ویران شد.

استخری –اصطخری: وی را نیزابن ندیم از محاسبان ومهندسان بشمار آورده است
از جغرافیدانان نامداری مشرق زمین

ابو سعید ابوالخیر:شاعر و عارف بزرگ پارسی قرن 4 و 5

امیر خسرو دهلوی:شاعر بزرگ پارسی قرن 6 که خاندانش از ایران ترک وطن
نمودن و هندوستان رفتند.

اوحدی مراغه ای : شاعر و عارف قرن 7 هجری

انوری ابیوردی: شاعر و استاد نامدار قرن 6 هجری - استاد علوم - ریاضیات و
نجوم و از پیروان ابنسینا

ابوریحان محود بن احمد بیرونی : 363-440هجری 1048-973 م ایرانی نژاد زاده
خوارزم، ریاضیدان، زمین شناس،جغرافیدان،جهانگرد، فیلسوف،و نظریه پرداز در علوم طبیعی ودانشمند علوم تجربی
. یکی از برجسته ترین دانشمندان ایران که به هویت ملی کشورش بسیار پایبندبود .
کتاب آثارالباقیه بیرونی یکی از برجسته ترین اسناد تاریخی ایران باستان است

[Mohamad]

ابوبکر محمدبن حسن حاسب کرجی: مرگ در 421/420 هجری 1030/1029 م
ریاضیدان ایرانی صاحب کتاب نسوی نامه

ابو معشر جعفر بن محمد بن عمربلخی : ( 272 - 172 ه ) ( 886- 786 م ) اهل
بلخ در خراسان بزرگ - ستاره شناس و نظریه پردازدر نجوم

اصفهانی - محمدحافظ: نتیجه الدوله سده دهم هجری ، مولف رساله هایی در
انواع دستگاههای مکانیکی

ابو علی حسین بن عبدلله بن سینا : شیخ الرئیس حجهَ الحق ابوعلی حسین بن عبداللّه
بن حسین بن علی بن سینا مشهور به ابنسینا (427-370 هجری)(1037-980 م)
در افشنه نزدیک بخارای ایران درخراسان بزرگمتولد شد و در آنجا به کسب علم
پرداخت.او تحصیلات مقدماتی ازجمله ادبیات-قرآن-فقه و حساب نزد پدر آموخت و برای
فرا گرفتن منطق و هندسه و نجومنزد ابو عبداللّه ناتلی رفت.او از همان اوان کودکی
بسیار خارق العاده بود و دانشزمان خود را با سرعت فرا میگرفت.او در سن ۱۶ سالگی
به طبابت پرداخت.وی پس از درمانکردن نوح بن منصور سامانی به دربار او راه یافت.
به دنبال شهرت روزافزون او کهآوازهء این شهرت به گوش سلطان محمود نیز رسیده بود
محمود را دعوت کرد تا به غزنینبرود اما ابن سینا به دلیل خشونت و تعصب دینی سلطان
محمود دعوت او را رد کرد و ازخوارزم فرار کرد.مدتی در ترکستان و خراسان بسر برد و
سپس وارد گرگان شد و در آنجامشغول به طبابت گشت.سپس به ری رفت و در آنجا
مجدالدوله دیلمی را که به بیماریمالیخولیا مبتلا شده بود او را درمان کرد.او در همدان
مقام وزارت شمس الدوله را بهدست آورد و از حمایت علاءالدوله کاکویه برخوردار
گشت.سرانجام در همدان در سال ۴۲۸ (ه.ق)درگذشت.از جمله معروف ترین آثار او
می توان به دانشنامه علائی که به زبانفارسی است و همچنین مهمترین اثر فلسفی
او به نام شفاء که شامل چهاربخش(منطق-طبیعیات-ریاضیات و مابعدالطبیعه)است را
نام برد این اثر و کتاب بعدی بهنام قانون که دایرهَ المعارف طبی می باشد هر دو به زبان
عربی است . وی درریاضییات،زمین شناسی،فیزیک،پزشکی، فلسفه تبحرخواصی داشت

اخوان الصفا : گروه از مهندسان و دانشمندان و فیلسوفان که در سده دهم میلادی
( سده چهارم هجری) برآمدند. بعضی از اعضای این گروه مخفی مثل ابو سلیمان
محمد بن بشیر بستی مقدسی، ابوالحسین علی بن هارون زنجانی و محمد بن احمد
نهرجوری ایرانی بوده اند آنان دایرهالمعارفی شامل کلیه شعب معرفت پدید آوردند

ابو جعفر خازن : زاده خراسان مرگ در 350/360/ه961/ 971 م ریاضی دان و ستاره شناس

ابو الفتح اصفهانی : ریاضیدان سده چهارم هجری

ابو سهلویجی بن رستم کوهی :سده چهارم هجری اهل طبرستان ، ریاضی دان،
مهندس، ستاره شناس. وی رهبر ستاره شناساندر رصد خانه ای بود که شرف
الدوله دیلمی ساخته بود

ابوبکر حسن بن خصیب : در اواخر سده نهم میلادی ( سوم هجری ) بر آمد .
ستاره شناس از نژاد ایرانی بود

ابو سعید احمد سنجری : -340ه- 1024-951م ریاضی دان

[Mohamad]

ابوبکر زکریای رازی : مرگ در 924- 923 م / 312 - 311 ه ) فیزیک دان ، شیمی دان و
پزشک و مهندس و فیلسوف - کاشف الکل.پزشک نامدار و دانشمندایرانی که در
شهر ری در نزدیک تهران به دنیا آمد.در جوانی سفری به بغداد داشت کهدر آنجا علم
کیمیا را آموخت و به واسطه آسیبی که به چشمانش وارد شد به فرا گرفتنعلم طب
پرداخت و در این علم آنچنان پیشرفت کرد که اداره بیمارستان بغداد را به اوسپردند
همچنین زمانی که به ری بازگشت از طرف منصور بن اسحق حاکم ری سرپرست
بیمارستان ری شد.از مهمترین آثار او در طب کتاب(الحاوی)است که یکی از کتاب های
اصلیدرز زمینه طب به شمار می رفته این کتاب را رازی در ابتدا بصورت پراکنده
گردآوردیکرده بود که پس از مرگ وی به دستور ابن عمید کتاب را از یادداشتها
استنساخنمودند.از آثار طبی دیگرش میتوان به کتاب (الطب الملوکی)و کتاب
(طب منصوری)نامبرد.کتاب طب منصوری به نام منصوربن اسحق تالیف شده است.
یکی دیگر از آثار او کتاب(منلا یحضره الطبیب)است که شامل دستورهای ساده در
زمینه طب میباشد.زساله های طبی دیگریکه در زمینه بعضی از امراض نوشته و
معروفترین آنها عبارتند از:کتاب الجدری و الحصبهمی باشد که کتاب الحصبه یکی
از بهترین رساله های طبی در زمان قدیم بوده کهاروپائیان همواره آن را تحسین می کرده
اند.راز ی در علم کیمیا تبحری به سزا داشتهاست از کارهای مهم او کشف جوهرگوگرد و
الکل می باشد.وی کتاب الاکسیر را در زمینهکیمیا نوشته است.رازی اولین کسی است
که تمام اشیاء عالم را به سه گروه و جامدات ونباتات و حیوانات طبقه بندی کرده است.
رازی در الاهیات و ماوراء طبیعه آثاریاز خود بر جا گذاشته است.رازی در زمینه طب
فقط به جنبه علمی آن اکتفا نمی کرد بلکهبه عمل و آزمایش نیز دست می زد وی
در سالهای آخر عمر به دلیل کار زیاد به بیماریچشم مبتلا شد. برای معالجه نزد چشم
پزشک رفت اما چشم پزشک برای درمان او پول زیادیطلب کرد و خطاب به رازی گفت:
من پیش از تو کیمیا را یافته ام و آن همان پزشک است.ویدر سال ۳۱۳(ه.ق)در حلی که
بعلت کار مداوم بینایی خود را از داده بود در شهر ری وفاتیافت .

احمد بن داوود دینوری : 210 / 200 تا 282 ه 825 - 815 تا 895 م در دینور اصفهان
بر آمد . ستاره شناس ،مورخ ، ریاضی دان ، گیاه شناس و لغت نو یس

ابو نصر محمد فارابی : 340/339- 258/257 ه51/950-71/870 م زاده فاراب ترکستان -
فیزیکدان،موسیقی شناس،فیلسوف ایرانی

احمدبن سهل بلخی : 934م/323ه زاده شاستیان بلخ ،ریاضیدان وجغرافی دان

ابوسهل فضل بن نوبخت : مرگ در 816-815 م / 201-200 ه)از خاندان نوبختی
ستاره شناس و کتابدار هارون الرشید

ابو نصر محمد بن عبدالله کلو اذانی : از دودمان اردشیر بابک کلواذانی تولدش پیش
از سال سیصد هجری از جمله ریاضی دانان
ابو حامد احمد بن محمد صاغانی : مرگ در 380ه 990 م از مردم صاغان مرو ،
ریاضیدان- ستاره شناس، مخترع و سازنده اسطرلاب و دیگر ابزارهای نجومی

ابو الرضا عباس بوزجانی : /387-329ه-998/997-940م زاده بوزجان در حوالی نیشابور ،
ریاضیدان، هندسه دان، مهندس، ستاره شناس و نظری پرداز در نجو م

ابو منصور موفق : سده چهارم هجری شیمی دان و دانشمند و علم مواد

ابو نصر اسمعیل بن حماد جوهری : مرگ در 393ه 1002م زاده فاراب و مقیم
نیشابور. لغت نویس و مبتکراندیشه های پرواز

ابوالعباس احمد بن محمد بن کثیر فرغانی : اهل فرغانه در ماوراء النهر (ورا رود ).
در زمان مامون برآمد - ستاره شناس و نظریه پرداز نجومی

بابا طاهر عریان : شاعر و صوفی نامدار مشرق زمین در قرن 5 هجری . سروده های
وی بزرگترین سند در اثبات زبان و ادبیات کوردی ایران است

بوبراندا : دوره هخامنشی (زمان خشایار شاه) مهندس

برزمهر : پهلوان و دلير مرد ايران در زمان پادشاهي بهرام گور

برزويه : طبيب و انديشمند مخصوص انوشيروان عادل که کتاب کليله و دمنه را از هند به
ايران آورد و به زبان پهلوي ترجمه کرد

بدیع اسطرلابی : مرگ در بغداد در 1140/1139 م) اهل اصفهان- ستاره شناس و
سازنده اسطرلاب

بنو موسی محمد ، احمد و حسن : سده سوم هجری - خراسانی الاصل ،
مهندس مکانیک ، هندسه دان ، و ریاضی دان

[Mohamad]

بلاش : يکي از پادشاهان اشکاني که به اشک بيست و دوم معروف بود و در
سالهاي 51 تا 77 ميلادي پادشاهي ايران را بر عهده داشت و خدمتي بزرگ به ايران زمين
نمود . زيرا کتاب ارزشمند ايرانيان ( اوستا ) که در زمان حمله اسکندر به ايران از
ميان رفته بود با تلاش و همت او دوباره گردآوري شد

برازه : دوره ساسانی زمان فرمانروائی اردشیر( 241-226 م) مهندس و احیا کننده
شهر فیروز آباد یا اردشیر خوره

بابک خرمدين : سردار دلير و پيشواي نهضت خرمدينيان يا سرخپوشان که بر ضد
حکومت عرب قيام کرد و 22 سال دست يورش گران عرب را از کشور ما کوتاه کرد و
مبدل به سمبلي از مقاومت ايرانيان در برابر حمله بيگانگان به کشور شد . وی در
تاریخ 2 صغر سال 223 هجری قمری در سامرا به دستور خلیفه تازی تکه تکه شد .
پس از وی خانواده و همسرش نیز کشته شدند

بوذرجمهر : بزرگمهر معروف ترين و انديشمند ترين وزير دربار انوشيروان دادگر که
گفتگوي هاي خرد ورزانه او در تاريخ ايران ثبت گشته است

بهرام چوبين : سردار دلير ايران که در زمان پادشاهي هرمز چهارم ايران را از
حمله وحشيانه ترک های مغول نجات داد و با لشگر کشي و حمله به آنان ارتش آنان را
شکست داد . که بعدها در جنگ با روميان شکست خورد

برانوش : دوره ساسانی- سازنده شادروان شوشتر


پيروزان : يکي از سرداران ايراني در زمان يزدگرد سوم . که در جنگهاي ايرانيان
با اعراب رشادتهاي از خود بر جاي گذاشت

تنسر : پيشواي بزرگ ديني (زرتشتي) ايرانيان در زمان پادشاهي اردشير بابکان
عنوان هيربدان هيربد را داشته است که گامهاي بزرگ در راه دين بهي برداشته است

جمشيد : پسر طهمورث - چهارمين پادشاه پيشدادي . که جشن نوروز را بنيان نهاد و
رسوم و آيين هايي شادي براي ايرانيان بر جا گذاشت که او را جم يا جمشاسب
هم گفته اند
ابو موسی جابرین حیان : در 160 هجری قمری در کوفه بر آمد - اهل توس ، شیمیدان
و کانی شناس و ستاره شناس بزرگ ایرانی . او با تحقیقات خود پیشرفتهای در علوم به
وجود آورد.دوره زندگی جابربن حیان همزمان با اوج عظمت و شکوه و قدرت مسلمانان
بوده زمانی که هارون الرشید خلیفه مسلمانان بود و از علم و دانش حمایت می کرد
ه است جابر با امام صادق رابطه داشته و از اصحاب امام جعفرصادق بوده است.وی از
حمایت برمکیان برخوردار بود امّا هنگامیکه جعفربرمکی به دستور خلیفه کشته شد
ماندن در بغداد را صلاح ندانست و فراری شد و به زادگاهش بازگشت.در آنجا در تنهایی
و انزوا به کارهای علمی و تحقیقی پرداخت تا سرانجام از جانب مامون عباسی مورد
احترام و حمایت قرار گرفت.در دایرهَ المعارف بریتانیکا ذکر شده که جابربن حیان علوم
پنهانی را از امام صادق یاد گرفت.وی راجع به اسطرلاب مطالبی را نوشته است.از
کارهای مهمی که جابر در زمینه علم کیمیا انجام داده آن است که اصل عناصر یونانی
را تغییر داده و اظهار کرده است که از آن عناصر تنها دو جوهر به نام گوگرد و زیبق به وجود
می آید.آزمایشگاه شیمی جابر تا دو قرن از دید مردم پنهان بود تا اینکه زمانی که
می خواستند در شهر کوفه در نزدیکی دروازه دمشق بنایی بسازند آزمایشگاه وی
را کشف کردند.جابر بیشتر عمر خود را در آزمایشگاه بسر برد وی در آنجا به تجزیه و
ترکیب مواد گونان می پرداخت با توجه به به همین مسئله می توان او را از اولین
دانشمندان اسلامی که علم شیمی را بر پایه آزمایش و تحقیق بنا کردند نام برد.
وی در زمینه رنگها تحقیقات و کشفیات جالبی ارائه نموده است.حدس زده اند که وی به
خاصیت رادیواکتیو هم پی برده است.وی روشهایی را برای استخراج و تصفیه فلزات
مطرح کرده است.جابر اعتقاد داشت که تبدیل عنصری به عنصرس دیگر از راه وساطت
جوهری اسرار آمیز صورت می گیرد او و شاگردانش این جوهر اسرارآمیز را اکسیر نام
نهادند.جابر به خوبی از تهیه و ساختن سفیداب سرب آگاه بوده است.ابن الندیم در کتاب
الفهرست به بیش ۳۵ کتاب او اشاره می کند که از مشهورترین آنها میتوان به این
کتابها اشاره کرد:*کتاب الزیبق*کتاب الرکن*کتاب الاحجار*کتاب القمر*کتاب واحدالاول

جاماسب : مردي دانا - خردمند و فیلسوفی بزرگ که گفته اند داماد زرتشت اسپيتمان
بوده و نيز وزير گشتاسب شاه . وی در آذربایجان زاده شد و خدمات بسیاری به ایران و
ایرانی نمود

حافظ شیرازی : حضرت لسان الغیب حافظ شیرازی شاعر - عارف و ادیب پارسی
گوی قرن 7 هجری

[Mohamad]

حلاج : حسن ابن منصور حلاج . از عرفاي مشهور ایرانی - اسلامی قرن سوم هجري
که با گفتن عقايد مخالف خود عليه اعراب افراطی به شهرت رسيد . او را صاحب
کشف و کرامت دانسته اند و چون در زمان المقتدر خليفه عباسي خلاف موازين و
عقايد اسلاميان افراطي آن زمان سخن گفته بود به اصرار فقهاي بغداد او را دستگير
و مدت هشت سال در زندان سر کرد و سپس وي را از زندان در آوردند و بعد از زدن
هزار ضربه شلاق به وي هر دو دست وي را قطع کردند و سپس هر دو پاي وي را
بريدند و بعد جسدش را سوزاند واين وحشيگريهاي اعراب که به نام اسلام کردند هزاران
بار در تاريخ ما به ثبت رسيده است

خاقانی شروانی : بزرگ قصیده گوی پارسی و شاعر نامدار قرن 5 هجری ایران زمین

ابو جعفر محمد بن موسی خوارزمی : یکی از دانشمندان بزرگ ایرانی که *منجم
*ریاضیدان*و جغرافیدان*که در سال ۱۸۵(ه.ق)در نزدیکی بغداد به دنیا آمد.او بزرگترین
عالم زمان و عصر خویش بود.اجدادش اهل خوارزم بودند امّا به احتمال زیاد خودش از
اهالی قطربولی منطقه ای نزدیک بغداد بود.او در زمینه ریاضیات و نجوم مهارت بسزایی
داشت.او اولین ریاضیدان دوره اسلامی است که آثارش به دست ما رسیده.وی در زمان
خلافت ماُمون عضو"دارالحکمه"که گروهی از دانشمندان در بغدا به سرپرستی مامون
قرار داشتند شد و مورد توجه خلیفه وقت بود.او کتاب جبر و مقابله خود را که درباره
ریاضیات مقدماتی است و اولین کتاب جبر است که به عربی نوشته شده است.آن را
به مامون تقدیم کرد.کتابهای او در زمینه*جبر*حساب*نجوم*که به زبان عربی نوشته
شد هم در کشورهای اسلامی و هم در کشورهای اروپائی تاثیر بسزایی داشت.کتابهای
دیگر او که درباره ارقام هندی است بعد از آنکه در قرن ۱۲ به زبان لاتینی منتشر شد تاثیر
خاصی بر روی اروپائیان گذارد و نام خوارزمی مرادف با هر کتابی که درباره حساب جدید
بود قرار گرفت و از همین جا اصطلاح الگوریتم به معنای قاعده محاسبه رواج یافت.از
جمله کتابهای دیگر او در زمینه ریاضی می توان مختصر من حساب الجبر و المقابله
*و کتاب الجمع و التفریق*و زیج را نام برد.وی در سال ۲۳۳(ه.ق)درگذشت.

خواجوی کرمانی : شاعر و عارف قرن 7 هجری ایران زمین

خسرو پرويز : خسرو پرويز سازنده حماسه بزرگ خسرو و شيرين نيز بود که
عشق جاودانه اش به شيرين براي هميشه در تاريخ به ثبت رسيد . که با اندوه بعدها
از فره ايزدي دور ميگردد و از آن مقام و ابهت خود ميکاهد . فردوسی نیز از آخرین
سالهای شاهنشاهی خسرو شکایت می کند ولی وی از شاهنشاهان مقتدر ایران بود

خراسانی - ابوبکر علی بن محمد : شیمیدان ایرانی که بقول ابن ندیم و بگفته
کیمیاگران به کیمیا دست یافت

خالد بن عبدالملک مرورودی : اهل مرورود در خراسان بزرگ - در زمان مامون

خلیفه عباسی بر آمد - ستاره شناس بود و پسرش محمد و نوه اش عمر هم منجم بودند .

خوارزمی - محمد بن احمد کاتب : از دایره المعارف نویسان سده چهارم هجری است
.کاتب مفاتیح العلوم وی شامل مباحثی در حساب،هندسه،نجوم،موسیقی،مک انیک
و شیمی

خشيارشا ه : فرزند داريوش بزرگ . او يکي ديگر از جانشيانان بر حق پادشاهي
هخامنشيان بود که وي را فاتح سرزمين هاي آتن اروپا ميدانند . او آتن را به کلي تصرف
کرد . دليل لشگر کشي وي عدول کردن يونانيان از قوانين آن روزگار بود زيرا ليدي که
جزوي از ايران بود که توسط يونان به آتش کشيده شده بود و خشيارشا در صدد بر آمد
اين کار زشت را که در آن زمان نزد ایرانیان گناه محسوب ميشده است جبران نمايد که
موفق نيز شد ولی در نبردهای بعدی به ایران عقب نشینی کرد ولی اقتدار ایران را به
زیباترین شکل حفظ نمود

خازنی - عبدالرحمن : فیزیک دان و مخترع برآمده در خراسان بزرگ در ابتدای سده
ششم هجری

جهن برزین : دوره ساسانی - سازنده تخت تاقدیس

عبدالرحمن جامی : شاعر نامدار قرن 8 پیشکوست در ادب - علم - عرفان سیر و
سلوک که به تازی و پارسی شعرهای خود را سروده است

جرجانی ابو سعید ضریر (گرگانی ) : مرگ در ( 846-945 م /232-231 ه) ستاره شناس
و ریاضی

دقیقی طوسی : شاعر نامدار قرن چهارم هجری - ایرانی زرتشتی - نخستین گردآورنده
شاهنامه پیش از فردوسی بزرگ

[Mohamad]

داريوش بزرگ : وی در سال 521 بر تخت پادشاهي ايران زمين
جلوس کرد و بزرگترين و شکوهمند ترين پادشاهي تاریخ ایران را پس از کورش بزرگ از
خود به جاي گذاشت . او پيرو دين بهي و مزديسنا زرتشت بود و همواره منش و بزرگي
کوروش را دنبال ميکرد . او ساخت کاخ پرسپوليس را آغاز نمود و بعد از سه سال بررسي
و ساختن ماکت از کاخ پرسپوليس با کمک مهندسي مصري که بعدها به موزه هنر تمام
کشورها شناخته شد بناي اين کاخ جاودانه را گذاشت و بيش از نیمي از آن را در زمان خود
ساخت و ادامه ان توسط جانشينش خشيارشا تکميل و بعد از وي فرزند او انجام گرفت .
داریوش بزرگ هخامنشی کانالی در 2500 سال پیش ساخت که بعدها به کانال سوئز
معروف گردید . طول این کانال دریایی به بیش از 161 کیلیومتر میرسیده است و از عرض
آن دو کشتی به راحتی عبور میکردند . داریوش بزرگ خطی جدید برای ایرانیان بوجود آورد
که بعدها از خطوط رایج دنیا شد . داریوش بزرگ ایران را به بزرگ ترین کشور جهان مبدل
کرد ( بیش از 28 کشور ) . داریوش بزرگ آموزش رایگان را برای قشر عوام کشور به صورت
اجباری در آورد و طرح سواد آموزی را اجباری نمود و . . . او را از ابرمردان ایران و جهان
می دانند

رستم : ملقب به تهمتن . پهلوان بزرگ ايران . فرزند زال و رودابه . نواده سام و مهراب
کابلي که در عهد کيقباد و کيکاوس و کيخسرو با تورانيان جنگيد و از خود دلاوري ها و
رشادتهاي شگفت انگيز بر جاي گذاشت

رستم فرخزاد : سردار کبير ايران که در جنگ با اعراب کشته شد . او سپهسالار بزرگ
ارتش ايران در زمان شاهنشاهی يزدگرد سوم بود که حماسه اي در جنگ قادسيه
بوجود آورد که تاريخ نياکانمان را زيبا تر از هميشه ساخت در نهایت به دست سپاه اسلام
کشته شد

رودکی سمرقندی : شاعر بزرگ قرن 4 هجری از ایرانیان سمرقندی و ناظم کلیله و دمنه

روزبه : دوره خلافت عمربن خطاب - طراح شهرهای بصره و کوفه

زرتشت اسپيتمان : نخستين پيام آور صلح و خرد و انديشه جهان که تاريخ زيستن او را از
حدود قرن هفتم قبل از ميلاد تا 1735 قبل از ميلاد و برخی دیگر تا 5500 سال پیش
تخمين زده اند که هنوز هيچ تاريخ شناسي نتواسته است از زمان او آگاهي پيدا کند . او
ايرانيان را به پرستش خدا يگانه دعوت کرد . نام پدرش پورشسب و نام مادرش دغدو بود
که گفته اند يکي از دلايل بوجود آمدن بزرگترين امپراتوري تاريخ در زمان شاهنشاهي
هخامنشيان گرويدند پادشاهان آن زمان به دين زرتشتي بوده است . خدای واحد در دین
زرتشت اهورامزدا می باشد

رابعه : به احترام بانوان ایران زمین یکی از دهها زن برجسته ایرانی را نیز اینجا می آوریم .
نخستين زن ايراني که پس از حمله وحشيانه اعراب به ايران و تسلط کامل به کشورمان
به زبان پارسي اصيل شروع به سرودن شعر کرد . زمانش را برابر با رودکي گفته اند .
گفته شده است که حارث برادر رابعه غلامي خوبرو به نام بکتاش داشت که بعدها رابعه
عاشق بکتاش ميشود که در اثر اين عشق حارث فرمان ميدهد که رابعه را به حمام ببرند و
رگهايش را بزنند و بعد از آن درب حمام را گل بگيرند که بعد از آن رابعه با خون خود
شعرهايش را بر ديوار حمام نوشت و به ناکامي از جهان بدرود گفت

ثنایی غزنوی : عارف و زاهد و اندیشمند مسلمان و استاد شعر پارسی در قرن 5 هجری

سعدي : يکي از بزرگترين شعرا و فصحاء و سخن سرايان ايران و جهان . که زبان پارسي
را پس از ترک تازي هاي مغول دوباره زنده و جاودانه کرد . او سبکي نوين بوجود آورد که
هنوز هم سرمشق نويسندگان فارسي زبان است گلستان و بوستان او يکي از
شاهکارهاي ادبي ايران است که در نهايت در سال 691 هجري در شيراز فوت ميکند

ستاسپ : دوره هخامنشی ( زمان حکومت خشایار شاه 2466-486 ق.م.) دریا نورد و
مکتشف

[Mohamad]

سنباد : يکي ديگر از قيام کنندگان بر عليه حکوتهاي غارتگر اعراب در ايران که به جان و مال و ناموس ايرانيان تجاوز ميکردند . او اهل نيشابور بود و پس از اينکه منصور خليفه
عباسي - ابومسلم خراساني را کشت وي در نيشابور به خونخواهي از ابومسلم که
فردي ايراني و وطن پرست بود برخواست و قيام کرد که در نهايت با شصت هزار نفر از
يارانش توسط اعراب بيابانگرد و کشتارگرکشته شد
سورنا : او نه تنها يکي از بزرگترين سردار ايران محسوب ميشود بلکه در زمان پادشاهي
اشکانيان بزرگترين سردار تاريخ جهان نيز نام گرفته بود . او سپهسالار ارتش ايران بود که در
سال 53 قبل از ميلاد کراسوس سردار مشهور روم را با سپاهيان بيشمارش شکست داد و
تاريخ ايران زمين را دگرگون کرد

سعدی شیرازی : مشرف بن مصلح یکی از 4 شاعر و استاد زبان پارسی ایران زمین
در قرن 6 هجری

سهل بن بشر ( یا سهل بن حبیب بن هانی ) : در نیمه اول سده نهم میلادی
( سده سوم هجری ) در خراسان بر آمد . ستاره شناس و منجم
سياوش : يکي از اسطوره هاي ملي ايرانيان . مردم ایران زمان هاي مديدي سوگ
سياوش را هر ساله گرامي ميداشتند . پسر کيکاوس و پدر کيخسرو . سودابه زن کيکاوس
عاشق او شد که سياوش از او امتناع ورزيد . سودابه به همين جهت اورا نزد پدر
متهم ساخت و سياوش بتوران نزد افراسياب رفت و دختر وي را به زني گرفت .
گرسيو برادر افراسياب به سياوش حسد برد و افراسياب را وادار به کشتن او کرد .
که کشته شدن سياوش باعث جنگهاي طولاني و غضب ناکي ميان ايرانيان و تورانيان
گشت
سیف فرغانی : از شاعران و عارفان قرن 7 هجری

سهل طبری : در اوایل سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) بر آمد - اهل طبرستان
( تبرستان ) ستاره شناس وپزشک

صائب تبریزی : استاد غزل سرای پارسی قرن 10 هجری

شهریار : استاد شعر - دانشجوی پزشکی - از مریدان حافظ - که دیوان کاملش را
به پارسی و یک مجموعه مشهور آذری به نام حیدر بابا از وی باقی مانده

شیخ بهایی : عالم بزرگ شیعه قرن 10 هجری - از علاقه مندان به تصوف و عرفان پارسی

شمس الدین محمد بن ایوب دینسری : سده هفتم هجری)- دایره المعارف نویس و
نگارنده کتاب نوادر التبا در لتحفه البهادر که شامل مباحثی از علوم طبیعی است

شاپور ذوالاکتاف : شاپور دوم پادشاه مقتدر ساساني که پس از خلع آذر نرسي بر تخت
پادشاهي ايران جلوس کرد و هفتاد سال پادشاهي کرد . او يکي ديگر از پادشاهان
بزرگ ايران است که چندين بار از حمله اعراب به ايران جلوگيري کرد و با انديشه نيک
سرزمين آريايي ما را از هجموم بيگانگان محفوظ داشت . او را به اين جهت ذوالاکتاف
ميخوانند که داراي شانه هاي پهن و بزرگ بود . در بعضي از کتب تاريخي گفته است به
دليل آنکه پس از اسير کردن مهاجمين ( اعراب ) از کتف آنان طنابي عبور ميداده و همه
را به طناب ميکشيده ذوالاکتاف ناميده شده ولي اين باور با ابهت و منش نياکان ما در تضاد

شیده : دوره ساسانی - سازنده کاخ خورنق

شاهين : يکي از بزرگ سرداران و سپهسالاران ايران در زمام پادشاهي خسرو پرويز
ساساني

شيدرنگ : پزشک و فيلسوف ايراني در عهد ضحاک که پزشکي را يکي از مشاغل واجب
الوجوب ميدانسته

قطب الدین شیرازی : 1236-1311م-ریاضیدان،ستاره شناس، نور شناس، پزشک،
فیلسوف ایرانی

فارابی،ابو نصر : مرگ در 340/339 هجری یا 951/950م دانشمند و فیلسوف ،
در طبقه بندی علوم و در تبیین قوانین صوت و در تعریف دانش ها نقش عمده ای داشت

فردوسي : حکيم فرزانه ابوالقاسم حسن ابن اسحق . از وی به نام خداوندگار تاریخ و
فرهنگ ایرانشهر یاد میکنند . شاعر نامي ايران که ايران را پس از 200 سال از دست زبان
اعراب نجات داد و دوباره زبان پارسي را که از ریشه پهلوی و دری گرفته شده است را به
کشور هديه کرد . او در سال 329 در قريه باژ از توابع طوس پا به حيات گذاشت و
مدت 35 سال از عمر خود صرف جمع آوري تاريخ ايران به صورت نظم و شعر کرد که منبع
گردآوري او از کتاب خداي نامه شاهنشاهي ساسانيان بود . اما حاکم وقت سلطان محمود
غزنوي رنج او را ضايع کرد و او را آزرده و رنجيده خاطر نمود . او یکی از سه اثر بزرگ و
شاهکار ادبي جهان را بوجود آورد که هم اکنون کشورهاي مختلفي يادواره او را گرامي
ميدارند و او در نهايت اندوه در سال 411 هجري در طوس درگذشت . که بدليل سروده هاي
جنجالي او عليه اعراب و نکوهش چنيدن باره آنان - مسلمانان بر جشدش نماز نگذاشتند و
وي را در گورستان مسلمان خاک نکردند ولي او در تاريخ جاويد ماند
شاهنامه بزرگ فردوسی فضل بن حاتم نیریزی : مرگ در 922 م / 310 ه ) ریاضی دان ،
هندسه دان و ستاره شناس

[Mohamad]

فخرالدین عراقی همدانی : عارف و شاعر نامور قرن 7 هجری ایران زمین

فرخی سیستانی : غزل گوی و قصیده سرای نامدار قرن 5 هجری ایران زمین

فروغی بسطامی : شاعر - غزلسرا - استاد پارسی گوی - عارف و ریاضدان
قرن 13 هجری

فرغان : دوره ساسانی- سازنده تاق کسرا

عاملی – بهاالدین :1031-953هجری ریاضیدان، معمار، فیلسوف

عبید زاکانی : منتقد اجتماعی قرن 7 هجری که شکایات خود را از دست حکام
ظالم وقت به شعر پارسی در آورده است

علی بن سهل بن طبری : سده نهم میلادی / سده سوم هجری مؤلف فردوس
الحکمه در طب و هوا شناسی ، نجوم

عمربن فرخان طبری : مرگ در 815 م / 200 ه از مردم طبرستان - ستاره شناس و
معمار

عبدالملک بن محمد شیرازی : ریاضیدان و ستاره شناسی که در نیمه دوم
سده دوازدهم میلادی ششم هجری برآمد

عطار نیشابوری : شاعر و عارف نامدار قرن 6 هجری ایران زمین

عبدالرحمن بن عمر صوفی رازی : زاده ری(376-291ه)(986-903م) ستاره شناس

غیاث الدین جمشید محمد طبیب الکاشی : (790-832 هجری قمری) از مردم کاشان،
ریاضیدان و محاسب

عمر خيام : فيلسوف - منجم - رياضيدان و انديشمند ايران زمين . که نه تنها ايران را
دگرگون نمود بلکه تاثيري ژرف در جهان از خود برجاي گذاشت . هم اکنون تنديس اين
بزرگ مرد در دانشگاه فلورنس ايتاليا نصب است و فلسفه و خصوصيات او تدريس
ميشود . او در زمان جلال الدين ملکشاه سلجوقي زيست کرد و از قوانين اعراب
بيابانگرد که سايه در کشورمتمدن ما گسترانيده بود به تنگ آمده بود و رباعيات بسياري
در شکايت از آنان به روشني گفت

کاوه آهنگر : آهنگري که چرم پاره خود را بر سر نيزه زد و ضحاک تازي را از تخت
پادشاهي ايران به زير افکند و بعدها چرم وي به درفش ملي کاوياني مبدل گشت .
کاوه با ياري مردم ضحاک تازي را در کوه دماوند حبس کرد و فريدون را به سمت پادشاه
ايران نشاند

کمبوجيه : کامبوزيا يا کامبيز . فرزند کورش بزرگ . او با اقتداري ستودني و باور نکردني
در سال 525 قبل از ميلاد سرزمين هاي مصر را بدليل عمل نکوهيده مصريان در برابر
ايرانيان که تعداي از ايرانيان را در مصر کشتند و به تمسخر پرداختند فتح کرد و کل
مصر به زير چتر پادشاهي ايران در آورد . او پيرو مزديسنا زرتشت بود و همواره دين بهي را
دنبال ميکرد وي در راه بازگشت خبر دار شد که فردي به نام برديه يا گئومات ادعاي
پادشاهي ايران نموده است و به نام برادر او کل پادشاهي را از آن خود کرده و دست به
جنايات و کشتار مردم ايران زده که در نهايت از اندوه اين کار جان داد . هرودوت چون او
به خدای مصر ( یک گاو ) بی احترامی کرده بود و او را با ضرب چاقو کشته بود به او لقب
دیوانه داد ولی این یکی دیگر از برگهای زرین خداپرستی در ایرانیان آن روزگار بود

کورش بزرگ یا کورش کبير : کورش بنیانگذار حقوق انسان ها و آزادی و برابری بشریت
است که جهان را دگرگون نمود . وی از مقتدرترین و با تدبیر ترین افراد تاريخ جهان
است که بدليل اخلاق و منش و کردار نيک نامش در تاريخ به ثبت رسيد . او پيرو دين بهي
زرتشت بود . که همواره تاريخ از او به عنوان يکي از نوابغ بشريت نام ميبرد . او پادشاه
ماد را شکست داد . پادشاه ليدي را نيز مغلوب ساخت و بابل را که يکي از بزرگترين
مراکز جهان آن روزگار بود با صلح و آرامش و با رغبت مردمان آنجا به کلي فتح کرد
و پس از ورود به بابل به احترام به خداي مردوک آنان تاجگذاري نمود تا حسن نيت
خويش را به ملت مغلوب به اثبات برساند به صورتي که آنان وي را فرستاده خدا ميناميدند.
پس از آن بناي بزرگترين شاهنشاهي و امپراتوري تاريخ را بنا نهاد که در نهايت در
سال 528 قبل از ميلاد در جنگ با سکاهاي خونريز کشته شد . هم اکنون تنديس سنگی
اين بزرگ مرد در سيدني استراليا و يکي از پارکهاي بزرگ ايالات متحده و
سازمان ملل متحد از طلاي خالص نصب ميباشد و اعلاميه او در سازمان ملل نقش
سمبل آزادي و دموکراسي را براي نخستين بار در جهان ايفا ميکند

کيخسرو : سومين پادشاه مقتدر کياني به خونخواهي کشتن سياوش برخواست و
مدتهاي زيادي با تورانيان جنگيد و در نهايت آنان را مغلوب ساخت و افراسياب را به
دليل کشتن سياوش که نه تنها پدر وي بود بلکه يکي از قهرمانان نامي ايران بود کشت .
پدرش سياوش و مادرش فرنگيس بود

کيومرث : نخستين پادشاه و بنيانگذار سلسله پيشدادي در پیش از ظهور هخامنشیان .
نام وي در اوستا گيومرتا آمده است و ذکر شده است که زرتشتيان او را نخستين انسان
ميدانند . در زمان او مردم در غارها و کوهها بودند و بدن خود را با پوست حيوانات
مي پوشاندند

گشتاسب : پنجمين پادشاه از سلسله کياني . پسر لهراسب و پدر اسفتديار روئين تن
گفته شده که زرتشت در زمان وي ظهور نموده است و گشتاسب شاه اولين کسي
است که به زرتشت گرويده است و از مبلغان اصلي دين بهي ميبشاد که در گسترش آن
نقش مهمي ايفا کرده است

وحشی بافقی : غزلسرای و عارف قرن 9 هجری ایران زمین

مازيار : يکي ديگر از قيام کنندگان بر عليه حکومت اعراب در ايران . وي در طبرستان
بنايي عظيم ساخت و در جهت بازگرداندن عظمت ايران به قبل از يورش تازيان تلاش کرد .
وي در زمان معتصم عباسي قيام خود را آغاز کرد و در صدد بر آمد همگام با بابک خرميدن
هویت ملی ایرانی را زنده کنند که در نهايت با جنگهاي معتصم دستگير و در بغداد کشته
شد . او نيز يکي ديگر از تنديس هاي ملي گرايي ايرانيان در برابر تهاجم ديگر کشورها
است

[Mohamad]

مرداويج : پسر زيار . سردار بزرگ ايراني که او نيز در جهت متلاشي کردن حکومت اعراب
در ايران کوشيد و جان داد . وي فرمانده لشگر اسفار پسر شيرويه عامل نصر بن احمد
ساساني بود طبرستان را براي اسفار فتح کرد . پس از کشته شدن اسفار- مرداويج
قزوين و همدان و اصفهان و اهواز را گرفت و لشگر المقتدر خليفه جنايتکار عباسي را
شکست داد . وي در کمال تاسف در سال 323 هجری قمری در حمام اصفهان به دست
غلامان ترک کشته شد

مطهر بن طاهرمقدسی : 356ه 966م دربست سیستان برآمد- دایره المعارف نویس
وبازگوکننده اعداد بزرگ هندی

مهران : يکي ديگر از سرداران بزرگ ايران . وي از سپهسالاران ارتش ايران
( يزدگرد ساساني ) بود و با اعراب بيابانگرد جنگيد و ابوعبيده سردار مشهور عرب را
به قتل رسانيد

مازیار : ماه یزد یار یا مازیا یکی از سرداران بزرگ ایران بود که در هم زمان با قیام بابک
خرمدین قیام میهن پرستانه خود را در طبرستان بر ضد حکومت تازی در ایران انجام داد
ولی در نهایت در سال 225 هجری قمری به دستور خلیفه پس از چند سال مبارزه کشته
شد
حسین معمار : معمار بقعه هارون در سال 918هجری

مهرداد بزرگ یا مهرداد کبیر : موئسس سلسله شاهنشاهی پارتیان بود که ایران را از
گسستگی و لجام گسیختگی دوران تحت اشغال یونانیان سلوکی رهایی بخشید . وی
در سال 160 تا 140 قبل از میلاد با نبردهای وطن پرستانه ایالتهای ماد - پارس - خراسان -
بابل - آشور - هرات و سیستان و . . . را جزو ایران بزرگ نمود . وی پادشاه سلوکیان
را اسیر نمود و با وی با انسانیت رفتار کرد و به او در گرگان مستقر ساخت و برای
حسن نیت به آنان با دختر وی ازدواج نمود . او را از بزرگ ترین اشخاص موثر در تاریخ ایران
نامیده اند . که به راستی اگر ظهور نمی کرد امروز مشخص نبود ما در کجای تاریخ جای
داشتیم

ملک الشعرای بهار : بزرگترین پارسی گوی قرون معاصر که به ایران باستان علاقه
بسیاری داشت . روزنامه نگار و نویسنده نامدار ایران زمین در قرن 13 هجری

محمد ابن اشرف شمس قندی : ریاضیدان و ستاره شناس سده سیزدهم میلادی هفتم
هجری

محمد بن ابوبکر فارسی : ریاضیدان و ستاره شناس ایرانی نیمه دوم سده سیزدهم
میلادی(هفتم هجری

مسعود سعد سلماس : شاعر قرن 5 هجری - استاد شعر پارسی

مولانا : بزرگترین عارف ایران زمین و پارسی گوی بزرگ قرن 6 هجری

موید الدین طغرانی :مرگ در 1112/1111م زاده اصفهان - شاعر و شیمیدان ایرانی

ماشاءالله مناسه : مرگ در 815 یا 820 م یهودی ایرانی الاصلی که در پروژه شهر بغداد
با نوبخت همکاری میکرد

محتشم کاشانی : شاعر نامدار ایرانی قرن 9 هجری

محمد بن احمد خرقی : مرگ در مرو در 1139/1138م ستاره شناس، جغرافی دان
ایرانی که نظریه ای در باب چگونگی حرکت ستارگان نیز ارائه داده است

محمد بن عمربن فرخان طبری : پسر شخص بالا درآغاز سده نهم میلادی
( سده سوم هجری ) بر آمد . ستاره شناس و مؤلف نجوم

ماهانی - محمد بن عیسی : مرگ در 874 تا 884 میلادی / 261 تا 271 ه
اهل ماهان کرمان ، ریاضی دان و ستاره شناس و مهندس .معادله درجه
سوم موسوم به معادله ماهانی از اوست

المظفر :سده ششم هجری اهل توس ،مخترع گونه ای از اسطرلاب خطی

محمد بن لره : اهل اصفهان بوده ودر فهرست ابن ندیم در زمره مهندسان و
محاسبان بشمار آورده شده است

نادر شاه افشار : وي يکي از بزرگترين پادشاهان بعد از اسلام و نوابغ زمان خود بود .
زماني که افغانها و روسها و عثماني ها از اطراف به ايران هجوم آورده بودند و در جهت
متلاشي کردن ايران حمله کرده بودند نادر برخواست و مملکتي را که در نهايت هرج و
مرج بود همصدا کرد و لشگر بزرگي آماده کرد و نزد شاه طهماسب رفت و به عنوان
فرمانده ارتش ايران به دشمنان ایران حمله کرد . فتنه ها را خواباند . افغانها را بيرون کرد .
عثماني ها و روسها را شکست داد و در سال 1148 هجري بعد از خلع شدن شاه
طهماسب بر مسند پادشاهي ايران جلوس کرد . بعد از آن هندوستان را به طور کامل
فتح کرد و غنائم بسياري از آنجا به ايران آورد . وي در نهايت تاسف در 1160 هجري
توسط چند تن از سران قزلباش در اطراف قوچان کشته شد ولي نامش جاودانه در
ايران ماند

نوبخت : مرگ 770776 م / 171-170 ه ستاره شناس و مهندس ایرانی که تحت
سر پرستی خالد بن برمک که وی نیز ایرانی بود طرح بغداد را انجام داد

نصرالدین طوسی : 672-598 هجری اهل توس ، ریاضیدان، ستاره شناس،دانشمند
علم مواد
ناصر خسرو : شاعر نامدار قرن 5 هجری . حکیم فاضل و صوفی پارسی زبان

نظامي گنجوي : حکيم ابومحمد الياس بن زکي بن موئد ملقب به نظامی گنجوی شاعر
نامدار ایران زمین در سال 535 در شهرستان اراک - تفرش روستای تاد متولد شد . بر
سر تولد وی اتفاق نظر نمی باشد . عده ای نیز باور بر این دارند که وی در شهر گنجه
از آران بالای رود ارس به دنیا آمده است . در هر دو شهر شکی بر ایرانی بودن وی نیست .
زیرا همه گنجه در جمهوری آذربایجان شهری ایرانی است و هم تفرش . وي يکي از
بزرگترين شاعران ايران زمين است که به گفته پارسي شناسان بعد از فردوسي او
قراردارد . وي حماسه خسرو پرويز پادشاه ايران را با شيرين به شاهکاري ادبي
تبديل کرد . مخزن الاسرار - منظومه ليلي و مجنون - هفت پيکر - و اسکندر نامه از ديگر
شاهکار هاي او است . گنجه از شهرهای کوچک ایران بود و امروز متوسط از ایران
جدا گشته است و هم اکنون آرامگاه او آنجا قرار دارد .

هاتف اصفهانی : شاعر نامدار قرن 12 هجری - استاد پارسی گوی ایران زمین

یحیی بن ابی منصور : مرگ در 831 م / 216 ه از نژاد ایرانی که در بغداد بر آمد
ستاره شناس و مؤلف زیج، نوه اش هارون بن علی هم ستاره شناس و مؤلف زیج بود

یعغوب بن طارق : مرگ در 796 م / 180 ه از نژاد ایرانی ستاره شناس

يعقوب ليث : يکي ديگر از قيام کنندگان بر عليه حکومت اعراب در ايران که گامهاي اساسي
در جهت بر اندازي تازيان در ايران برداشت وی نمونه ديگري از وطن پرستي ايرانيان
در برابر هجوم بيگانگان به کشور شان بود . او پسر ليث رويگر بود . بواسطه کفايت و
جوانمردي و دليري از رويگري و عياري به امارت سيستان رسيد . سپس هرات و کرمان و
شيراز و خراسان را گرفت و در جهت پاکسازي ايران از دست اعراب گام برداشت . وي
بر ضد معتمد خليفه کشتارگر عباسي قيام کرد و براي نابود ساختن حکومت عرب -
جوانمردانه جنگيد . سپس قصد حمله به بغداد را کرد و در صدد آمد که خليفه ننگین عرب
را بکشد ليکن عمرش کفاف نداد و در اثر بيماري در سال 265 هجری قمری در گندي
شاپور یا جندی شاپور امروی خوزستان درگذشت

[Mohamad]

یقبوب بن محمد رازی : ابن ندیم وی رااز مهندسان و محاسبان دانسته است

برخی دیگر از زنان و مردان دانشمند معاصر ایرانی در جهان امروز

پرفسور بیژن داوری : معاون ارشد شرکت مشهور IBM

حسین اسلامبلچی : رئیس شرکت مخابرات امریکا – IT & t

فرزاد ناظم : مدیر فنی سایت جهانی یاهو

امید کردستانی : معاون ارشد گوگل و از بنیانگذاران موتور جستجوگر گوگل

پییر امیدیار : موئسس و رئیس شرکت EB از بنیانگذران تجارت الکترونیک جهان

پرفسور لطفی زاده : استاد دانشگاه آمریکا – پدر منطق فازی – کامپیوتر هوشمند
– بنیانگذار نسل سوم کامپیوتر در جهان

محمد شعبانی : رئیس شرکت اطلاعات سیسکو در سن هفده سالگی

فرهنگ فلاح : فوق لیسانس فیزیک در سن سیزده سالگی

ایمان ضیابری : مسلط به چهار زبان مهم دنیا – جوانترین خبرنگار فارسی در جهان

رضا کهلولی : برترین مخترع جهان در سال 2005 در سن هقده سالگی

علیرضا خسروی : هفده ساله کاشف پمپ قلب مصنوعی

دکتر نادر نجفی : مخترع سنجشگر فشار خون به اندازه دانه برنج

دکتر نصرت الله نزاکت گو : پیوند کبد از زنده به زنده از مادر به فرزند برای نخستین
بار در خاورمیانه
پرفسور مجید سمیعی : رئیس جراحان مغز جهان در آلمان

محمد رضا شجریان : دارنده مدال پیکاسو از سازمان یونسکو

پرفسور محمد جمشیدی : مدیر برنامه های داخلی ایستگاه فضایی ناسا

دکتر فیروز نادری : مدیر برنامه اجرایی سیاره مریخ در ایستگاه فضایی ناسا

فریار شیرزاد : معاون وزرات بازرگانی امریکا- دستیار ریاست جمهوری امریکا

پرفسور علی جوان : بنیانگذار لیزر گاز- دارنده مدال استوارت- جان هرتز – فردریک آیوز

حمید عظیمی : عضو ارشد شرکت اینتل در امریکا

بهرام مهذبی : مدیر شرکت مایکروسافت در سال 2000 دبی

قاسم اسرار : عضو هیات مدیره ایستگاه فضایی ناسا

بیژن پاک زاد : یکی از بزرگترین سازندگان عطر و طراحی لباس در جهان

نادر مدانلو : رئیس نخستین شرکت خصوصی پرتاب ماهواره در امریکا

خانم صبا ولد خانی : برنده جایزه جوانترین کاشف جهان

فرح کریمی : عضو پارلمان هلند

خانم کریستین امانپور : ریاست یکی از بخشهای بزرگ خبرگزاری س ان ان

خانم مریم کامکار : مدیر موئسسه نرم افزاری سوئد

خانم انوشه انصاری : رئیس موئسسه تکنولوژی شرکت مشهور تل کام و نخستین زن
مسلمان و ایرانی جهان که به فضا سفر کرده است

خانم کتیا فلک شاهی : مدیر شرکت مشهورNEA

خانم آزاده تبارزاده : دانشمند ایستگاه فضایی ناسا

خانم آزیتا ولی نیا : استاد فیزیک دانشگاه امریکا – عضو پژوهشگران ناسا

خانم ماریا خرسند : رئیس شرکت اریکسون

توکا نیستانی : انیمشین ساز کارتونهای بین المللی