♫♪ابوسعید *دیوان اشعار *رباعیات♫♪

[M.A.H.S.A]

قسمت اول



وا فریادا ز عشق وا فریادا


کارم بیکی طرفه نگار افتادا


گر داد من شکسته دادا دادا


ور نه من و عشق هر چه بادا بادا


□

گفتم صنما لاله رخا دلدارا


در خواب نمای چهره باری یارا


گفتا که روی به خواب بی ما وانگه


خواهی که دگر به خواب بینی ما را


□

در کعبه اگر دل سوی غیرست ترا


طاعت همه فسق و کعبه دیرست ترا


ور دل به خدا و ساکن میکده‌ای


می نوش که عاقبت بخیرست ترا


□

وصل تو کجا و من مهجور کجا


دردانه کجا حوصله مور کجا


هر چند ز سوختن ندارم باکی


پروانه کجا و آتش طور کجا


□

تا درد رسید چشم خونخوار ترا


خواهم که کشد جان من آزار ترا


یا رب که ز چشم زخم دوران هرگز


دردی نرسد نرگس بیمار ترا


□

گفتی که منم ماه نشابور سرا


ای ماه نشابور نشابور ترا


آن تو ترا و آن ما نیز ترا


با ما بنگویی که خصومت ز چرا


□

یا رب ز کرم دری برویم بگشا


راهی که درو نجات باشد بنما


مستغنیم از هر دو جهان کن به کرم


جز یاد تو هر چه هست بر از دل ما


□

یا رب مکن از لطف پریشان ما را


هر چند که هست جرم و عصیان ما را


ذات تو غنی بوده و ما محتاجیم


محتاج بغیر خود مگردان ما را


□

گر بر در دیر می‌نشانی ما را


گر در ره کعبه میدوانی ما را



اینها همگی لازمه‌ی هستی ماست


خوش آنکه ز خویش وارهانی ما را


□

تا چند کشم غصه‌ی هر ناکس را


وز خست خود خاک شوم هر کس را


کارم به دعا چو برنمی‌آید راست


دادم سه طلاق این فلک اطلس را

[M.A.H.S.A]

قسمت دوم



دیروز که چشم تو بمن در نگریست


خلقی بهزار دیده بر من بگریست


هر روز هزار بار در عشق تو ام


میباید مرد و باز میباید زیست


□

عاشق نتواند که دمی بی غم زیست


بی یار و دیار اگر بود خود غم نیست


خوش آنکه بیک کرشمه جان کرد نثار


هجران و وصال را ندانست که چیست


□

گر مرده بوم بر آمده سالی بیست


چه پنداری که گورم از عشق تهیست


گر دست بخاک بر نهی کین جا کیست


آواز آید که حال معشوقم چیست


□

می‌گفتم یار و می‌ندانستم کیست


می‌گفتم عشق و می‌ندانستم چیست


گر یار اینست چون توان بی او بود


ور عشق اینست چون توان بی او زیست


□

ای دل همه خون شوی شکیبایی چیست


وی جان بدرآ اینهمه رعنایی چیست


ای دیده چه مردمیست شرمت بادا


نادیده به حال دوست بینایی چیست


□

اندر همه دشت خاوران گر خاریست


آغشته به خون عاشق افگاریست


هر جا که پریرخی و گل‌رخساریست


ما را همه در خورست مشکل کاریست


□

در بحر یقین که در تحقیق بسیست


گرداب درو چو دام و کشتی نفسیست


هر گوش صدف حلقه‌ی چشمیست پر آب


هر موج اشاره‌ای ز ابروی کسیست


□

رنج مردم ز پیشی و از بیشیست


امن و راحت به ذلت و درویشیست


بگزین تنگ دستی از این عالم


گر با خرد و بدانشت هم خویشیست


□

ما عاشق و عهد جان ما مشتاقیست


ماییم به درد عشق تا جان باقیست


غم نقل و ندیم درد و مطرب ناله


می خون جگر مردم چشمم ساقیست



□

چون حاصل عمر تو فریبی و دمیست


زو داد مکن گرت به هر دم ستمیست


مغرور مشو بخود که اصل من و تو


گردی و شراری و نسیمی و نمیست

[M.A.H.S.A]

قسمت سوم


دل گر ره عشق او نپوید چه کند


جان دولت وصل او نجوید چه کند


آن لحظه که بر آینه تابد خورشید


آیینه انا الشمس نگوید چه کند


□

ای باد ! به خاک مصطفایت سوگند


باران ! به علی مرتضایت سوگند


افتاده به گریه خلق، بس کن بس کن


دریا ! به شهید کربلایت سوگند


□

درویشانند هر چه هست ایشانند


در صفه‌ی یار در صف پیشانند


خواهی که مس وجود زر گردانی


با ایشان باش کیمیا ایشانند


□

گر عدل کنی بر جهانت خوانند


ور ظلم کنی سگ عوانت خوانند


چشم خردت باز کن و نیک ببین


تا زین دو کدام به که آنت خوانند


□

گه زاهد تسبیح به دستم خوانند


گه رندو خراباتی و مستم خوانند


ای وای به روزگار مستوری من


گر زانکه مرا چنانکه هستم خوانند


□

شب خیز که عاشقان به شب راز کنند


گرد در و بام دوست پرواز کنند


هر جا که دری بود به شب بربندند


الا در عاشقان که شب باز کنند


□

مردان رهش میل به هستی نکنند


خودبینی و خویشتن پرستی نکنند


آنجا که مجردان حق می نوشند


خم خانه تهی کنند و مستی نکنند


□

خلقان تو ای جلال گوناگونند


گاهی چو الف راست گهی چون نونند


در حضرت اجلال چنان مجنونند


کز خاطر و فهم آدمی بیرونند


□

مردان تو دل به مهر گردون ننهند


لب بر لب این کاسه‌ی پر خون ننهند



در دایره‌ی اهل وفا چون پرگار


گر سر بنهند پای بیرون ننهند


□

دشمن چو به ما درنگرد بد بیند


عیبی که بر ماست یکی صد بیند


ما آینه‌ایم، هر که در ما نگرد


هر نیک و بدی که بیند از خود بیند

[M.A.H.S.A]

قسمت چهارم



دارم گنهان ز قطره باران بیش


از شرم گنه فگنده‌ام سر در پیش


آواز آید که سهل باشد درویش


تو در خور خود کنی و ما در خور خویش


□

در خانه خود نشسته بودم دلریش


وز بار گنه فگنده بودم سر پیش


بانگی آمد که غم مخور ای درویش


تو در خور خود کنی و ما در خور خویش


□

شوخی که به دیده بود دایم جایش


رفت از نظرم سر و قد رعنایش


گشت از پی او قطره ز نان مردم چشم


چندان که زاشک آبله شد بر پایش


□

آتش بدو دست خویش بر خرمن خویش


چون خود زده‌ام چه نالم از دشمن خویش


کس دشمن من نیست منم دشمن خویش


ای وای من و دست من و دامن خویش


□

پیوسته مرا ز خالق جسم و عرض


حقا که همین بود و همینست غرض


کان جسم لطیف را به خلوتگه ناز


فارغ بینم همیشه ز آسیب مرض


□

ای بر سر حرف این و آن نازده خط


پندار دویی دلیل بعدست بخط


در جمله‌ی کاینات بی سهو و غلط


یک عین فحسب دان و یک ذات فقط


□

گشتی به وقوف بر مواقف قانع


شد قصد مقاصدت ز مقصد مانع


هرگز نشود تا نکنی کشف حجب


انوار حقیقت از مطالع طالع


□

کی باشد و کی لباس هستی شده شق


تابان گشته جمال وجه مطلق


دل در سطوات نور او مستهلک


جان در غلبات شوق او مستغرق


□

دل کرد بسی نگاه در دفتر عشق


جز دوست ندید هیچ رو در خور عشق



چندانکه رخت حسن نهد بر سر حسن


شوریده دلم عشق نهد بر سر عشق


□

بر عود دلم نواخت یک زمزمه عشق


زان زمزمه‌ام ز پای تا سر همه عشق


حقا که به عهدها نیایم بیرون


از عهده‌ی حق گزاری یک دمه عشق

[M.A.H.S.A]

قسمت پنجم



در حضرت پادشاه دوران ماییم


در دایره‌ی وجود سلطان ماییم


منظور خلایقست این سینه‌ی ما


پس جام جهان نمای خلقان ماییم


□

افتاده منم به گوشه‌ی بیت حزن


غمهای جهان مونس غمخانه‌ی من


یا رب تو به فضل خویش دندانم را


بخشای به روح حضرت ویس قرن


□

ای چشم من از دیدن رویت روشن


از دیدن رویت شده خرم دل من


رویت شده گل، خرم و خندان گشته


روشن مه من گشته ز رویت دل من


□

ای دوست ترا به جملگی گشتم من


حقا که درین سخن نه زرقست و نه فن


گر تو زوجود خود برون جستی پاک


شاید صنما به جای تو هستم من


□

بگریختم از عشق تو ای سیمین تن


باشد که زغم باز رهم مسکین من


عشق آمد واز نیم رهم باز آورد


ماننده‌ی خونیان رسن در گردن


□

فریاد ز دست فلک بی سر و بن


کاندر بر من نه نو بهشت و نه کهن


با این همه نیز شکر میباید کرد


گر زین بترم کند که گوید که مکن


□

ای خالق ذوالجلال وحی رحمان


سازنده‌ی کارهای بی سامانان


خصمان مرا مطیع من می‌گردان


بی‌رحمان را رحیم من می‌گردان


□

بحریست وجود جاودان موج زنان


زان بحر ندیده غیر موج اهل جهان


از باطن بحر موج بین گشته عیان


بر ظاهر بحر و بحر در موج نهان


□

جانست و زبانست زبان دشمن جان


گر جانت بکارست نگه‌دار زبان


شیرین سخنی بگفت شاه صنمان


سر برگ درختست، زبان باد خزان


□


چندین چه زنی نظاره گرد میدان


اینجا دم اژدهاست و زخم پیلان


تا هر که در آید بنهد او دل و جان


فارغ چه کند گرد سرای سلطان

[M.A.H.S.A]

قسمت ششم



دنیا طلبان ز حرص مستند همه


موسی کش و فرعون پرستند همه


هر عهد که با خدای بستند همه


از دوستی حرص شکستند همه


□

ای چشم تو چشم چشمه هر چشم همه


بی چشم تو نور نیست بر چشم همه


چشم همه را نظر بسوی تو بود


از چشم تو چشمه‌هاست در چشم همه


□

چون باز سفید در شکاریم همه


با نفس و هوای نفس یاریم همه


گر پرده ز روی کارها بر گیرند


معلوم شود که در چه کاریم همه


□

ای روی تو مهر عالم آرای همه


وصل تو شب و روز تمنای همه


گر با دگران به ز منی وای بمن


ور با همه کس همچو منی وای همه


□

سودا به سرم همچو پلنگ اندر کوه


غم بر سر غم بسان سنگ اندر کوه


دور از وطن خویش و به غربت مانده


چون شیر به دریا و نهنگ اندر کوه


□

آنم که توام ز خاک برداشته‌ای


نقشم به مراد خویش بنگاشته‌ای


کارم چو بدست خویش بگذاشته‌ای


می‌رویم از آنسان که توام کاشته‌ای


□

ای غم که حجاب صبر بشکافته‌ای


بی تابی من دیده و برتافته‌ای


شب تیره و یار دور و کس مونس نه


ای هجر بکش که بی‌کسم یافته‌ای


□

دارم صنمی چهره برافروخته‌ای


وز خرمن دهر دیده بر دوخته‌ای


او عاشق دیگری و من عاشق او


پروانه صفت سوخته‌ای سوخته‌ای


□


من کیستم آتش به دل افروخته‌ای


وز خرمن دهر دیده بر دوخته‌ای


در راه وفا چو سنگ و آتش گردم


شاید که رسم به صبحت سوخته‌ای


□

من کیستم از خویش به تنگ آمده‌ای


دیوانه‌ی با خرد به جنگ آمده‌ای


دوشینه به کوی دوست از رشکم سوخت


نالیدن پای دل به سنگ آمده‌ای

[M.A.H.S.A]

قسمت هفتم


بی شک الفست احد، ازو جوی مدد


وز شخص احد به ظاهر آمد احمد


در ارض محمد شد و محمود آمد


اذ قال الله: قل هو الله احد


□

جانا من و تو نمونه‌ی پرگاریم


سر گر چه دو کرده‌ایم یک تن داریم


بر نقطه روانیم کنون چون پرگار


در آخر کار سر بهم باز آریم


□

در درویشی هیچ کم و بیش مدان


یک موی تو در تصرف خویش مدان


و آنرا که بود روی به دنیا و به دین


در دوزخ یا بهشت درویش مدان


□


از هر چه نه از بهر تو کردم توبه


ور بی تو غمی خوردم از آن غم توبه


و آن نیز که بعد ازین برای تو کنم


گر بهتر از آن توان از آن هم توبه