M.A.H.S.A
03-10-2012, 08:32 PM
چگونه یک مقاله علمی بنویسیم؟(3)
http://img.tebyan.net/big/1390/12/10132124178118314227225964472213218112137.gif
ارجاعات
اعتبار یک گزارش پژوهشی علاوه بر صحت و دقت دادهها و استدلال حاصل از آنها، به منابع و مراجعی است که از اطلاعات آنها در پژوهش استفاده شده است. ارجاعات از موارد مهم ساختار یک مقاله علمی است، به وسیله آن، چگونگی استفاده از اندیشههای دیگران را به خواننده معرفی مینماید. در این قسمت به دو بحث مهم ارجاعات اشاره میشود که یکی شیوه ارجاع دادن در متن است و دیگری شیوه ذکر منابع در پایان مقاله.
ارجاعات در متن
نخستین چیزی که درباره استناددادن در متن باید مشخص بشود، این است که: چه چیزی باید مستند گردد؟ مک برنی (1990) موارد استنادآوردن را به شرح زیر بیان داشته است:
الف) باید اندیشههایی را که به دیگران تعلق دارند، مشخص کرد و با ذکر مأخذ نشان داد که از آنِ چه کسانی میباشند (امانتداری)؛
ب) هر زمان که افکار و اندیشههایی با چهارچوب فکری کسان دیگری همخوانی دارند، موارد را باید با ذکر منبع مشخص کرد؛
ج) هر زمان که نظریه، روش یا دادهای موردبحث قرار میگیرد، منبع آن را باید ذکرکرد تا اگر خواننده خواست اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کند، بتواند به آن مراجعه کند؛
د) باید نقل قولهایی را که از یک متن به صورت مستقیم و بدون دخل و تصرف، داخل گیومه آورده میشود، مستند ساخت. بنابراین اطلاعاتی که برای خوانندگان، اطلاعات عمومی به حساب میآیند، لازم نیست مستند شوند. نویسنده، تنها در صورتی میتواند به آثار خود ارجاع، دهد که این ارجاع برای مطالعه بیشتر باشد و نقل از خود، معنا ندارد. همچنین در استنادکردن، حتیالامکان باید به منبع مستقیم یا ترجمه آن استناد کرد. تنها زمانی به منابع دیگران استناد میشود که محقق دسترسی مستقیم به اصل اثر را نداشته باشد که در آن صورت باید مشخص کرد که آن مطلب از یک منبع دست دوم گرفته شده است.
اعتبار یک گزارش پژوهشی علاوه بر صحت و دقت دادهها و استدلال حاصل از آنها، به منابع و مراجعی است که از اطلاعات آنها در پژوهش استفاده شده است
شیوه ارجاع در متن
هرگاه در متنِ مقاله مطلبی از یک کتاب یا مجله یا.. به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، نقل شود، باید پس از بیان مطلب، آن را مستند ساخت. این مستندسازی شیوههای مختلفی دارد که در اینجا به بخشهایی از آن اشاره میشود.
در استناد، نام مؤلف و صاحب اثر، بدون القاب «آقا»، «خانم»، «استاد»، «دکتر»، «پروفسور»، «حجتالاسلام»، «آیتاللّه» و امثال آن آورده میشود، مگر در جایی که لقب جزو نام مشخص شده باشد، مانند خواجه نصیرالدین طوسی، آخوند خراسانی، امام خمینی، علامه طباطبایی.
http://img.tebyan.net/big/1390/12/11727199473391227200204139185138383840228.gif
الف) یک اثر با یک مؤلف:
پس از آوردن متن، داخل پرانتز: نام مؤلف، تاریخ انتشار، شماره صفحه به ترتیب میآید و پس از آن، نقطه آورده میشود؛ مانند: (منطقی، 1382، ص 27).
ب) یک اثر با بیش از یک مؤلف:
اگر تألیف دارای دو یا سه مؤلف باشد، نام آنها به ترتیب ذکر شده در اثر، به همراه سال انتشار و شماره صفحه میآید؛ ولی در آثار با بیش از سه مؤلف، نام اولین مؤلف ذکر میشود و به دنبال آن عبارتِ «و همکاران» و سپس سال انتشار و شماره صفحه میآید؛ مانند: (سرمد، بازرگان و حجازی، 1379، ص 50) یا (نوربخش و همکاران، 1346، ص 75).
ج) آثار با نام سازمانها و نهادها:
در صورتی که آثار به نام شرکتها، انجمنها، مؤسسات، ادارات و مانند اینها انتشار یابند، در استنادکردن، به جای نام مؤلف، نام سازمان میآید؛ مانند: (فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، 1382، ص 34).
د) دو یا چند اثر یک مؤلف:
هرگاه به دو یا چند اثر مهم اشاره شود، همه آنها در داخل پرانتز، و به ترتیب تاریخ نشر پشت سرهم میآیند؛ مانند: (والاس، 1980، ص 15؛ 1988، ص 27؛ 1990، ص 5). و اگر چند اثر یک مؤلف در یک سال منتشر شده باشد، آثار مختلف او با حروف الفبا از هم متمایز میگردند؛ مانند: (احمدی، 1365الف، ص22؛ 1365ب، ص 16).
ر) استناد آیات و روایات:
در استناد دادن به آیات، ابتدا نام سوره، سپس شماره آیه ذکر میشود. درباره روایات نهجالبلاغه، ابتدا نام کتاب سپس شماره خطبه، نامه یا کلمات قصار ذکر میشود، و روایات غیر نهجالبلاغه، نام گردآورنده روایات، تاریخ نشر، شماره جلد و صفحه میآید؛ مانند: (بقره، 39)؛ (نهجالبلاغه، خطبه 33)؛ (مجلسی، 1403، ج 56، ص 198).
زیرنویس (پاورقی) توضیحی
توضیحات اضافی، یا توضیح اصطلاحاتی را که نویسنده برای حفظ انسجام متن نمیتواند آن را در متن بیاورد، میتوان در زیر صفحه با مشخصکردن شماره آنها بیان کرد. نکته قابل توجه اینکه، این توضیحات باید حتیالامکان خلاصه ذکر شوند و نباید تکرار مطالب متن باشند. ترجمه آیات و روایات باید در متن مقالههای فارسی بیاید و در صورت نیاز، متن عربی آن در پاورقی ذکر شود. اما در جایی که آوردن متن عربی در متن ضروری باشد، به جهت پرهیز از تطویل در متن علمی، از آوردن ترجمه در متن، اجتناب میشود و به توضیح و تبیین آن اکتفا میشود.
در ترجمه متون توضیحاتی که مؤلف در زیرنویس آورده، باید عینا ترجمه شود و در صورتی که مترجم برای بیان اصطلاح یا تبیین مطلبی توضیحی را ضروری ببیند، میتواند آن را در پاورقی ذکرکند و در جلوی آن لفظ «مترجم» را -برای متمایز ساختن آن از توضیحات مؤلف- بیاورد.
http://img.tebyan.net/big/1390/12/6618324674186242612313024781396319935172.gif
معادلها
کلمههای بیگانه در داخل متن حتما باید به فارسی نوشته شود و صورت خارجی آنها در پاورقی ذکر گردد و این، منحصر به اصطلاحات تخصصی یا اسامی اشخاص است. چنانچه در موارد خاصی لازم باشد که صورت خارجی آنها در داخل متن بیاید، باید آنها را مقابل صورت فارسی در داخل پرانتز نوشت. (غلامحسینزاده، 1372، ص 17).
نکته قابلتوجه در استناد دادن معادلها این است که اولاً در هر متن یا مقاله یا کتاب، فقط یک بار معادل انگلیسی آنها آورده میشود؛ ثانیا معادلهای بکار گرفته شده باید یکنواخت باشند. و در صورت آوردن معادلهای دیگر، مثل فرانسه، آلمانی، و... باید، در متن توضیحی درباره آن داده شود. در نوشتن اسامی اشخاص، ابتدا نام بزرگ، سپس حرف اول نام کوچک او با حروف بزرگ نوشته میشود مانند C،Jung .
ادامه دارد...
بخش دانش و زندگی تبیان
http://img.tebyan.net/big/1390/12/10132124178118314227225964472213218112137.gif
ارجاعات
اعتبار یک گزارش پژوهشی علاوه بر صحت و دقت دادهها و استدلال حاصل از آنها، به منابع و مراجعی است که از اطلاعات آنها در پژوهش استفاده شده است. ارجاعات از موارد مهم ساختار یک مقاله علمی است، به وسیله آن، چگونگی استفاده از اندیشههای دیگران را به خواننده معرفی مینماید. در این قسمت به دو بحث مهم ارجاعات اشاره میشود که یکی شیوه ارجاع دادن در متن است و دیگری شیوه ذکر منابع در پایان مقاله.
ارجاعات در متن
نخستین چیزی که درباره استناددادن در متن باید مشخص بشود، این است که: چه چیزی باید مستند گردد؟ مک برنی (1990) موارد استنادآوردن را به شرح زیر بیان داشته است:
الف) باید اندیشههایی را که به دیگران تعلق دارند، مشخص کرد و با ذکر مأخذ نشان داد که از آنِ چه کسانی میباشند (امانتداری)؛
ب) هر زمان که افکار و اندیشههایی با چهارچوب فکری کسان دیگری همخوانی دارند، موارد را باید با ذکر منبع مشخص کرد؛
ج) هر زمان که نظریه، روش یا دادهای موردبحث قرار میگیرد، منبع آن را باید ذکرکرد تا اگر خواننده خواست اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کند، بتواند به آن مراجعه کند؛
د) باید نقل قولهایی را که از یک متن به صورت مستقیم و بدون دخل و تصرف، داخل گیومه آورده میشود، مستند ساخت. بنابراین اطلاعاتی که برای خوانندگان، اطلاعات عمومی به حساب میآیند، لازم نیست مستند شوند. نویسنده، تنها در صورتی میتواند به آثار خود ارجاع، دهد که این ارجاع برای مطالعه بیشتر باشد و نقل از خود، معنا ندارد. همچنین در استنادکردن، حتیالامکان باید به منبع مستقیم یا ترجمه آن استناد کرد. تنها زمانی به منابع دیگران استناد میشود که محقق دسترسی مستقیم به اصل اثر را نداشته باشد که در آن صورت باید مشخص کرد که آن مطلب از یک منبع دست دوم گرفته شده است.
اعتبار یک گزارش پژوهشی علاوه بر صحت و دقت دادهها و استدلال حاصل از آنها، به منابع و مراجعی است که از اطلاعات آنها در پژوهش استفاده شده است
شیوه ارجاع در متن
هرگاه در متنِ مقاله مطلبی از یک کتاب یا مجله یا.. به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، نقل شود، باید پس از بیان مطلب، آن را مستند ساخت. این مستندسازی شیوههای مختلفی دارد که در اینجا به بخشهایی از آن اشاره میشود.
در استناد، نام مؤلف و صاحب اثر، بدون القاب «آقا»، «خانم»، «استاد»، «دکتر»، «پروفسور»، «حجتالاسلام»، «آیتاللّه» و امثال آن آورده میشود، مگر در جایی که لقب جزو نام مشخص شده باشد، مانند خواجه نصیرالدین طوسی، آخوند خراسانی، امام خمینی، علامه طباطبایی.
http://img.tebyan.net/big/1390/12/11727199473391227200204139185138383840228.gif
الف) یک اثر با یک مؤلف:
پس از آوردن متن، داخل پرانتز: نام مؤلف، تاریخ انتشار، شماره صفحه به ترتیب میآید و پس از آن، نقطه آورده میشود؛ مانند: (منطقی، 1382، ص 27).
ب) یک اثر با بیش از یک مؤلف:
اگر تألیف دارای دو یا سه مؤلف باشد، نام آنها به ترتیب ذکر شده در اثر، به همراه سال انتشار و شماره صفحه میآید؛ ولی در آثار با بیش از سه مؤلف، نام اولین مؤلف ذکر میشود و به دنبال آن عبارتِ «و همکاران» و سپس سال انتشار و شماره صفحه میآید؛ مانند: (سرمد، بازرگان و حجازی، 1379، ص 50) یا (نوربخش و همکاران، 1346، ص 75).
ج) آثار با نام سازمانها و نهادها:
در صورتی که آثار به نام شرکتها، انجمنها، مؤسسات، ادارات و مانند اینها انتشار یابند، در استنادکردن، به جای نام مؤلف، نام سازمان میآید؛ مانند: (فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، 1382، ص 34).
د) دو یا چند اثر یک مؤلف:
هرگاه به دو یا چند اثر مهم اشاره شود، همه آنها در داخل پرانتز، و به ترتیب تاریخ نشر پشت سرهم میآیند؛ مانند: (والاس، 1980، ص 15؛ 1988، ص 27؛ 1990، ص 5). و اگر چند اثر یک مؤلف در یک سال منتشر شده باشد، آثار مختلف او با حروف الفبا از هم متمایز میگردند؛ مانند: (احمدی، 1365الف، ص22؛ 1365ب، ص 16).
ر) استناد آیات و روایات:
در استناد دادن به آیات، ابتدا نام سوره، سپس شماره آیه ذکر میشود. درباره روایات نهجالبلاغه، ابتدا نام کتاب سپس شماره خطبه، نامه یا کلمات قصار ذکر میشود، و روایات غیر نهجالبلاغه، نام گردآورنده روایات، تاریخ نشر، شماره جلد و صفحه میآید؛ مانند: (بقره، 39)؛ (نهجالبلاغه، خطبه 33)؛ (مجلسی، 1403، ج 56، ص 198).
زیرنویس (پاورقی) توضیحی
توضیحات اضافی، یا توضیح اصطلاحاتی را که نویسنده برای حفظ انسجام متن نمیتواند آن را در متن بیاورد، میتوان در زیر صفحه با مشخصکردن شماره آنها بیان کرد. نکته قابل توجه اینکه، این توضیحات باید حتیالامکان خلاصه ذکر شوند و نباید تکرار مطالب متن باشند. ترجمه آیات و روایات باید در متن مقالههای فارسی بیاید و در صورت نیاز، متن عربی آن در پاورقی ذکر شود. اما در جایی که آوردن متن عربی در متن ضروری باشد، به جهت پرهیز از تطویل در متن علمی، از آوردن ترجمه در متن، اجتناب میشود و به توضیح و تبیین آن اکتفا میشود.
در ترجمه متون توضیحاتی که مؤلف در زیرنویس آورده، باید عینا ترجمه شود و در صورتی که مترجم برای بیان اصطلاح یا تبیین مطلبی توضیحی را ضروری ببیند، میتواند آن را در پاورقی ذکرکند و در جلوی آن لفظ «مترجم» را -برای متمایز ساختن آن از توضیحات مؤلف- بیاورد.
http://img.tebyan.net/big/1390/12/6618324674186242612313024781396319935172.gif
معادلها
کلمههای بیگانه در داخل متن حتما باید به فارسی نوشته شود و صورت خارجی آنها در پاورقی ذکر گردد و این، منحصر به اصطلاحات تخصصی یا اسامی اشخاص است. چنانچه در موارد خاصی لازم باشد که صورت خارجی آنها در داخل متن بیاید، باید آنها را مقابل صورت فارسی در داخل پرانتز نوشت. (غلامحسینزاده، 1372، ص 17).
نکته قابلتوجه در استناد دادن معادلها این است که اولاً در هر متن یا مقاله یا کتاب، فقط یک بار معادل انگلیسی آنها آورده میشود؛ ثانیا معادلهای بکار گرفته شده باید یکنواخت باشند. و در صورت آوردن معادلهای دیگر، مثل فرانسه، آلمانی، و... باید، در متن توضیحی درباره آن داده شود. در نوشتن اسامی اشخاص، ابتدا نام بزرگ، سپس حرف اول نام کوچک او با حروف بزرگ نوشته میشود مانند C،Jung .
ادامه دارد...
بخش دانش و زندگی تبیان