سلامت در ماه رمضان

[mehraboOon]

همه چيز درباره روزه گرفتن ديابتي ها
آخرین نیوز: دکتر رويا حسيني فوق تخصص غدد با ارسال يادداشتي به خبرگزاري آريا در خصوص روزه داري افراد ديابتي مطالبي را بيان کرده است.
ديابت و روزه داري:
روزه داري ماه رمضان يك فريضه واجب براي تمام مسلمانان است. اگر چه در احکام اسلامي افراد بيمار از روزه گرفتن مستثني شده اند و اگر شدت بيماري در حدي باشد كه ، روزه داري منجر به ضرر جسمي براي بيمار شود، روزه گرفتن مجاز نخواهد بود، ولي بسياري از مسلماناني که ديابت دارند خود را بيمار محسوب نمي کنند و مصمم هستند تا در طول اين ماه روزه بگيرند. اگر بيمار ديابتي نظر صريح خود را مبني بر روزه گرفتن ابراز نمايد، پزشک او بايد بررسي کند که آيا اين تصميم بيمار خطر بيشتري براي او به همراه خواهد داشت.
چهارخطر عمده که بيماران ديابتي را در روزه داري تهديد مي کند شامل: حملات افت قند خون،افزايش قند خون،کماي ديابتي و بي آبي و افزايش استعداد به تشکيل لخته مي باشد. بيماران ديابتي از نظر خطر روزه داري به 4 گروه با ريسک خيلي بالا، ريسک بالا،متوسط و پايين تقسيم شده اند:
الف - بيماران با ريسک خيلي بالا:
•بيماراني که 3 ماه قبل از ماه رمضان دچار افت قند خون شديد شده اند.
•بيماراني که حملات راجعه افت قند خون دارند.
•بيماراني که دچار افت قند خون بدون علامت مي شوند .
•بيماراني که به طور مداوم قندهاي کنترل نشده دارند.
•بيماراني که 3 ماه قبل از رمضان دچار کتواسيدوز ديابتي و کماي هايپراسمولار (کماي ديابتي) شده اند.
•بيماران ديابتي نوع 1
•کساني که دچار بيماري حاد هستند.
•بيماراني که کارهاي بدني سخت انجام مي دهند.
•کساني که دياليز مي شوند
•خانم هاي حامله مبتلا به ديابت نوع 1 و 2 و ديابت حاملگي
ب- بيماران با ريسک بالا:
•بيماران دچار نارسايي کليوي وساير عوارض پيشرفته ومزمن ديابت
•بيماراني که سن بالا دارند وسلامت جسماني مناسبي ندارند
•بيماراني که تنها زندگي مي کنند
•بيماراني که داروهاي مربوط به بيماريهاي اعصاب و روان وصرع مصرف مي کنند
ج- بيماران با ريسک متوسط:
•بيماران ديابتي که قند خون آنها به خوبي بوسيله داروهاي کوتاه اثرمحرک ترشح انسولين مثل ريپاگلينيد کنترل است.
د- بيماران با خطر کم:
•بيماران ديابتي که قند خون آنها به خوبي با رژيم غذايي به تنهايي يا مصرف متفورمين به تنهايي يا تيازوليدنيديونها به تنهايي تحت کنترل است و همچنين از جهات ديگر سالم هستند.
روزه داري براي بيماران با ريسک خيلي بالا و بالا خطرناک است، چون ممکن است روزه گرفتن باعث از کنترل خارج شدن ديابت آنها شود و منجر به عوارض خطرناکي همچون افت شديد قند خون ويا کماي ديابتي شود.
بيماران با ريسک متوسط و کم ، مي توانند با مراجعه به پزشک مربوطه،و انجام تغييرات لازم بر روي رژيم درماني ديابتشان ، خطرات روزه گرفتن را کاهش دهند.
توصيه هاي لازم به بيماران ديابتي که مجاز به روزه گرفتن مي باشند:
تغذيه- اغلب تعداد وعده هاي غذايي در هنگام روزه داري از 3 وعده اصلي و 2 تا 3 ميان وعده به 2 وعده غذايي و يك ميان وعده كاهش مي يابد. بنابراين، مواد مورد نياز بدن بايد از طريق تعداد كم وعده غذايي دريافت شود. رژيم غذايي در طول ماه رمضان بايد سالم و متعادل باشد وبراي بيماران ديابتي با زمان غير روزه داري تفاوتي نکند.
براي سحري بايد غذاهايي انتخاب شوند كه قند خون را به آهستگي افزايش مي دهند، مثل مواد غذايي حاوي كربوهيدرات هاي پيچيده و داراي فيبر، كربوهيدرات هاي پيچيده سرعت هضم كمتر و خاصيت سيركنندگي بيشتري دارند و به حفظ قند خون در محدوده طبيعي و تأخير در ايجاد حس گرسنگي كمك مي كنند.لذا بهترين مواد غذايي براي سحري غلات كامل وحبوبات (عدس پلو، لوبيا پلو و ...)، نان سبوس دار، سبزيجات ، ميوه ها و مواد غذايي داراي پروتئين مي باشند. سبزيجات نه تنها حاوي ويتامين ها و مواد معدني گوناگون هستند بلكه چون داراي الياف فراوان هستند و اين الياف خاصيت اسفنجي دارند، ميزان قابل توجهي آب را در خود ذخيره مي كنند كه منجر به كاهش تشنگي در فرد مي گردد.بيماران مي بايست از مصرف نمك زياد خودداري نمايند، چون نمك زياد سبب احساس تشنگي در ساعات روز خواهد شد. در سحري بهتر است2-1 ليوان آب نوشيده شود .اجتناب از مصرف مقادير زياد نوشيدني هاي كافئين دار مانند قهوه، چاي بخصوص در هنگام سحر توصيه مي شود.بهتر است مواد غذايي مصرفي فاقد ادويه، ترشي ها، نمك و چربي فراوان باشد. مصرف بيش از حد گوشت نيز در سحري منجر به تشنگي مي شود. به بيماران توصيه مي شود تا فقط از مقدار کمي روغن غير اشباع مثل روغن زيتون استفاده کنند.
افطار كردن بايد با مواد غذايي سبك و ملايم صورت گيرد تا معده را براي دريافت غذاي اصلي آماده سازد. افطار را بايد با يك وعده غذايي ساده مانند صبحانه معمولي آغاز كرد. بهتر است روزه با شير و يا آب ولرم، چاي كم رنگ باز شود و به تدريج مواد غذايي سبك مانند نان و پنير، گردو و سوپ مصرف شود.
هر روز بعد از افطار (يک تا چند ساعت بعد) بايد دو يا سه عدد ميوه متوسط مصرف شود.
ورزش و فعاليت- فعاليت بدني معمول و سبک در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 خطري ندارد.- فعاليت بدني شديد به علت افزايش خطر افت قند خون توصيه نمي گردد. بيماران مي بايست فعاليت معمول بدني خود را به خصوص در ساعاتي که روزه نيستند ادامه دهند.
پايش قند خون- اندازه گيري قند خون باعث باطل شدن روزه نمي شود. تمام بيماران ديابتي که روزه مي گيرند بايد ابزار سنجش قند خون داشته باشند. زمانهاييکه بيماران مي بايست قند خون خود را اندازه گيري نمايند :قبل از سحر ،2 ساعت بعد از سحر ،بين ساعت 1 تا 3 بعدازظهر، قبل از افطار ،2 ساعت بعد از افطار .زمانيکه بيماران به افت قند خون يا افزايش قند خون خود شک کرده اند ،بايد قند خون خود را اندازه گيري نمايند در هر زمان که قند خون کمتر از 70-60 ميليگرم در دسي ليتر يا بالاتر 300 ميليگرم در دسي ليترداشتند،روزه خود را بشکنند.

[mehraboOon]

هنگام افطار آب يخ ننوشيد



بيشتر مشكلات و بيماري‌هايي كه در ماه رمضان گريبان روزه‌داران را مي‌گيرد، ناشي از تغذيه ناصحيح هنگام افطار و سحر است. پزشكان توصيه مي‌كنند انتخاب نوع مايعات هنگام افطار مي‌تواند ما را براي يك روزه‌داري نشاط‌انگيز و سالم كمك كند.


در ساعات افطار آب مورد نياز بدن را از 3 طريق تامين كنيد. مصرف آب و مايعاتي چون شير، دوغ كم‌چرب، آبميوه تازه، شربت كم‌شيرين آبليمو يا خاكشير و چاي كمرنگ را در اولويت قرار دهيد.

مصرف غذاهاي آبدار مانند انواع سوپ جو، آش دوغ، آش ماست، انواع خورش سبزي و خوراك‌هاي آبدار كم‌نمك را در ساعات ميان افطار تا سحر بگنجانيد و از مصرف ميوه و سبزيجات غافل نشويد.

بهترين دما براي آب و نوشيدني‌ها بين 5 تا 6 درجه سانتي‌گراد است. گرچه با نوشيدن آب يخ خصوصا در شروع افطار لحظه‌اي احساس فوق‌العاده پيدا خواهيد كرد، ولي عطش شما برطرف نخواهد شد و حتي تشنگي شما بيشتر هم مي‌شود، اما علت چيست؟

دماي بدن با نوشيدن آب يخ به كمتر از دماي طبيعي يعني كمتر از 37 درجه سانتي‌گراد مي‌رسد بنابراين براي آن كه بدن به دماي طبيعي بازگردد مجدد خود را گرم كرده و شما دچار آشفتگي، عطش و مصرف دوباره آب خواهيد شد. حال اگر شما به نوشيدن پياپي آب ادامه دهيد معده شما بيش از اندازه حجيم و همين عامل مي‌تواند سبب سنگيني معده و مشكلات گوارشي شود. از طرف ديگر كليه‌ها نيز تحت فشار مضاعفي قرار گرفته و ممكن است مسموميت ناشي از مصرف آب زياد عارض شود.

وسط غذا آب نخوريد

مصرف آب يا مايعاتي چون دوغ يا نوشابه در وسط غذا مي‌تواند با رقيق كردن اسيد معده كارايي اين عضو را دچار اختلال كرده و غذا هضم نشده از معده تخليه شود. اين غذا به دليل آبكي بودن توقف كوتاهي در روده‌ها داشته و جذب مواد مغذي به خوبي انجام نخواهد گرفت.

از سوي ديگر مصرف آب در ميان غذا مي‌تواند معده را حجيم و تمايل فرد را به مصرف غذا كاهش داده و فرد را در ساعات روزه‌داري دچار گرسنگي شديد سازد. نكته ديگر آن كه اگر معده از غذاي آبكي پر شود احتمال برگشت غذا از معده به مري زياد شده و فرد دچار سوزش سر دل يا همان ريفلاكس معده مي‌شود. بنابراين بهتر است آب را قبل از غذا يا مدتي بعد از غذا بنوشيد.

از مصرف غذاهاي تند و محرك بپرهيزيد

غذاهاي تندي كه حاوي فلفل و ديگر ادويه‌جات هستند به دليل طبع گرم و عرق‌زا بودن مي‌توانند خون را به سطح بدن هدايت كرده و باعث تعريق و دفع بيشتر آب خصوصا در ساعات روزه‌داري شوند. از طرفي به دليل آن كه همراه با عرق، عناصري چون سديم و برخي مواد ضروري بدن دفع مي‌شود، اختلال قابل توجهي در تعادل آب و املاح بدن ايجاد خواهد شد.

بنابراين از مصرف غذاهاي حاوي ادويه‌جات تند و همچنين نوشيدني‌هاي محرك مانند چاي دارچين، چاي هل و نوشابه‌هاي كولا‌دار و برخي جوشانده‌هاي گياهي خصوصا در زمان سحر خودداري كنيد.

در ضمن اگر دريافت آب بيش از نياز بدن باشد بر مقدار آب ميان‌بافتي افزوده شده و اندام‌ها دچار تورم مي‌شوند. اين حالت معمولا در مصرف‌كنندگان داروهاي كورتوني، خانم‌هاي باردار، بيماران كليوي يا كساني كه غذاهاي شور مي‌خورند بيشتر ديده مي‌شود، بنابراين بهتر است براي خوردن سحري كمي زودتر از خواب بيدار شده و در فواصل معيني از مايعات، ميوه و سبزيجات فيبري آبدار يا غذاهاي نشاسته‌اي چون برنج، نان و ماكاروني استفاده كنيد. اين تركيبات مي‌توانند مانند يك اسفنج تا حدودي آب را در خود ذخيره و بتدريج به بدن برسانند.

نوشيدني‌هاي مفيد را انتخاب كنيد

شير و عسل: مصرف اين نوشيدني در زمان افطار مي‌تواند ضعف، خستگي و بي‌حالي شما را به سرعت رفع و مواد مغذي زيادي را به بدنتان برساند. بهتر است اين نوشيدني را به صورت خانگي تهيه و از افزودن موم عسل به آن خودداري كنيد. زيرا موم جذب ريزمغذي‌هايي چون كلسيم شير را كاهش مي‌دهد. عسل با قند و شكر كالري يكساني دارد، پس در مصرف آن محتاط باشيد.

شير و آبميوه: اين نوشيدني تركيبي مي‌تواند تا حدودي آهن و كلسيم بدن را تامين كند. از همه مهم‌تر به دليل آن كه ميوه‌ها سرشار از ويتامين C هستند مي‌توانند قدرت جذب اين دو عنصر را در بدن افزايش دهند. اين نوشيدني را در خانه تهيه و مصرف آبميوه‌هاي صنعتي را به حداقل برسانيد.

شير و قهوه: برخي افراد به دليل طعم ناخوشايند شير آن را با چاي، قهوه، كاكائو و... مخلوط مي‌كنند، اما بايد بدانيد كه اين مواد به دليل اگزالات بالايي كه دارند بر اثر تركيب با شير مانع جذب كلسيم شيرشده و احتمال دارد كار كليه را مضاعف كند. بنابراين نوشيدن شير ساده را خصوصا در اين ماه كه فاصله ميان افطار تا سحر كوتاه و مصرف لبنيات به حداقل مي‌رسد در اولويت قرار دهيد.
شكلات داغ (هات‌چاكلت): اين روزها شاهد نسل جديد يك نوشيدني صنعتي به نام شكلات داغ در سفره افطار هستيم. اين نوشيدني بسيار شيرين و يبوست‌آور بوده و براي افرادي كه مشكل معده دارند و مدام ترش مي‌كنند مناسب نيست. اين نوشيدني قدري اعتيادآور بوده و اگر به طور مداوم مصرف نشود فرد را دچار خستگي و بي‌حالي مي‌كند.

چاي و آبليمو: مقدار كم آبليمو مي‌تواند ميزان مواد آنتي اكسيدان چاي را افزايش داده و براي تخريب راديكال‌هاي مضر بدن مناسب باشد، اما مصرف بيش از حد آبليمو طعم چاي را عوض كرده و در جذب آنتي‌اكسيدان‌هاي چاي اختلال ايجاد خواهد كرد و با افزايش ميزان ادرار، كم‌آبي بدن را در ساعات روزه‌داري تشديد مي‌كند.

شربت سكنجبين: اين شربت را در زمان افطار بنوشيد. شربت سكنجبين اگر با يخ و خيار رنده شده مخلوط شود بلافاصله تشنگي را رفع و التهاب ناشي از گرما را كاهش مي‌دهد. اين شربت در بريدن صفرا شهرت فراواني داشته و بايد كم شكر تهيه شود.

شربت خاكشير و تخم شربتي: اين شربت را در زمان سحر بنوشيد. دانه‌هاي خاكشير و تخم شربتي وقتي در مجاورت آب قرار گيرند مي‌توانند چندين برابر وزن خود آب جذب كرده و متورم شوند.

در نتيجه وقتي بدن در ساعات روزه‌داري به تعريق افتد بدن از ذخيره آب آنها استفاده مي‌كند. اين شربت‌ها طبع خنكي داشته و از سرگيجه، سردرد، بي‌حالي و تهوع ناشي از روزه مي‌كاهد. بهترين نوشيدني براي شروع افطار يك ليوان آب ولرم با 2 تا 3 عدد خرماست.

[mehraboOon]

روزه‌داری در سالمندان

وقتی پیر می‌شویم بدنمان تغییرات زیادی پیدا می‌كند. دستگاه‌های مختلف در بدن كم ‌كم فرسوده می‌شوند و این فرسودگی از كارایی آن‌ها می‌كاهد. در حالت كلی، ماهیچه‌ها، رگ‌های خونی، چشم‌ها، گوش‌ها و دیگر ارگان‌های بدن قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. قلب به خوبی كار نمی‌كند، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و متابولیسم بدن به شكل چشمگیری كاهش می‌یابد.

نکات زیادی وجود دارد که یک سالمند قبل، بعد و هنگام روزه‌داری باید به آن توجه کند. به برخی از این نکات که دکتر حامد پور آرام توصیه کرده است، توجه کنید:‌

* بسیاری از سالمندان از کندی حرکات روده و یبوست ناشی از آن رنج می‌برند. یکی از آثاری که روزه‌داری برای سالمندان دارد، تشدید حالت یبوست است.

* یبوست می‌تواند باعث هموروئید (بواسیر) و سوءهاضمه همراه با احساس پری معده شود.

* استفاده از نان‌های بدون سبوس و کاهش مصرف آب و نخوردن غذاهای حاوی فیبر مثل میوه و سبزی این وضعیت را تشدید می‌کند.

* پس اگر روزه‌دار هستید و این مشکل را دارید، در سحر و افطار از نان‌های سبوس‌دار، غلات و سبزیجات بیشتر استفاده کنید.

* توصیه دیگر حذف غذاهای سرخ کردنی و چرب است.

* افت فشار خون مشکل دیگری است که ممکن است در طی ماه رمضان با آن مواجه شوید و علائم آن عبارت است از:‌تعریق زیاد، ضعف، کاهش انرژی، سرگیجه، رنگ پریدگی و حالت غش که ممکن است هنگام بعدازظهر در ماه مبارک رمضان اتفاق بیفتد.

* خنک نگه داشتن فرد و افزایش مصرف مایعات و نمک می‌تواند به بهبود حال شما کمک کند.

* اگر عادت به سیگار کشیدن و چای خوردن دارید، باید قبل از رسیدن به ماه مبارک دفعات این عادت را کاهش دهید، وگرنه ممکن است سردرد به سراغتان بیاید.

* در طول ماه مبارک رمضان برنامه خود را طوری تنظیم کنید که خواب و استراحت کافی داشته باشید.

* اگر سردرد به علت افت فشارخون بسیار جدی باشد، باید روزه را شکست.

* ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق، لرزش، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی، سردرد و تپش قلب از علائم افت قند خون است.

* خرما و میوه‌های شیرین را جایگزین قندهای ساده کنید.

* در مورد دیابت، فشار خون و مشکلات گوارشی حتما قبل از روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنید و اگر طی دوران روزه‌داری با مشکلی برخوردید، آن را نیز به پزشک خود اطلاع دهید.

* برای پیشگیری از مشکلات کلیه حتما از نوشیدن آب کافی بین افطار و سحر غافل نشوید.

* سالمندان اگر هنگام روزه‌داری با سرگیجه و سردرد مواجه می‌شوند، باید مراقب باشند، زیرا با خطر افتادن و شکسته شدن استخوان مواجه می‌شوند.

* مصرف میوه، لبنیات کم چرب و مصرف انواع سوپ و آش در افطار و سحر و نوشیدن چای کمرنگ می‌تواند تعادل آب و املاح را در بدن سالمند روزه‌دار حفظ کند.

[mehraboOon]

روزه‌داران دیابتی

روزه‌داری با همه خوبی‌هایی که دارد، در برخی موارد می‌تواند به افراد بیمار صدمه بزند. به همین دلیل لازم است افرادی که از بیماری یا مشکل خاصی رنج می‌برند، برای اطمینان از بی‌خطر بودن روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند.

در حال حاضر بیش از 5/1 میلیارد مسلمان در جهان زندگی می‌کنند و روزه‌داری در طول ماه رمضان وظیفه دینی برای افراد سالم است. یکی از سوالات رایج بسیاری از بیماران، توانایی آنان برای روزه‌داری و خطرات احتمالی روزه‌داری برای بیماری آنان است.

از طرف دیگر مصادف شدن رمضان با فصل تابستان، موجب طولانی‌شدن زمان روزه‌داری در نیمه شمالی جهان شده و از آنجا که تا سال‌های آینده این وضعیت ادامه دارد، پزشکان دیابت‌شناس مسلمان را بر آن داشته است که با بررسی اثرات روزه‌داری طولانی روی روند بیماری دیابت توصیه‌هایی را در این زمینه به دیابتی‌ها داشته باشند.

در افراد غیر دیابتی بعد از خوردن غذا، انسولین ترشح و باعث ذخیره‌شدن گلیکوژن در کبد و عضلات می‌شود. در حین گرسنگی سطح انسولین خون پایین می‌آید و سطح هورمون‌های گلوکاگون، اپی‌نفرین و کورتیزول بالا می‌رود و این موجب می‌شود گلیکوژن ذخیره‌ای آزاد شده و به صورت گلوکز در خون ظاهر شود.

اگر گرسنگی طولانی‌تر شود، این تغییر هورمونی یک اثر دیگر هم دارد و آن این است که باعث آزاد شدن چربی‌ها شده و آن‌ها را به موادی به نام کتون تبدیل می‌کند که در زمان افت قند به عنوان غذای سلول‌های عمومی مورد استفاده آن‌ها قرار می‌گیرد. این تغییرات موجب می‌شود تا حین گرسنگی، قندخون بیش از حد افت نکند و سلول‌های مغزی که منحصرا از قند استفاده می‌کنند، دچار مشکل نشوند و هوشیاری کم نشود.

در افراد دیابتی به دلیل کمبود انسولین، روند ذخیره‌سازی گلیکوژن دچار اشکال است. این نقص به خصوص در دیابتی‌های نوع 1 و دیابتی‌های نوع 2 که بیماری‌شان مدت‌ها طول کشیده باشد، بارزتر است و می‌تواند در زمان گرسنگی به سرعت باعث افت قند خون و اختلال سلول‌های مغزی شود.

کمبود انسولین همچنین روند تولید کتون‌ها را تسریع می‌کند و در افراد دیابتی خیلی زودتر از افراد سالم کتون تولید می‌شود و همین موضوع می‌تواند باعث بدحالی بیماران شود.

در بسیاری از دیابتی‌های نوع یک و دیابتی‌هایی نوع دو که مدت طولانی از بیماری‌شان می‌گذرد، روند ترشح گلوکاگون و اپی‌نفرین نیز اختلال دارد.

همان‌گونه که گفته شد این هورمون‌ها عامل اصلی تولید گلوکز یا همان قندخون در حین گرسنگی هستند و به این ترتیب احتمال افت قندخون در حین روزه‌داری در بیماران دیابتی بیشتر از افراد سالم است و بیمار بعد از چند ساعت گرسنگی ممکن است دچار کما شود. مصرف داروهای کاهنده قندخون که در درمان دیابت استفاده می‌شود نیز می‌تواند در حین گرسنگی طولانی مدت، بیمار را دچار مشکل کند.

مصرف داروهای گلی‌بنکلامید و انسولین که در بسیاری از بیماران دیابتی اجتناب‌ناپذیر است نیز می‌تواند احتمال ایجاد افت قندخون در طول روز به خصوص اواخر روز را زیاد کند و این بیماران نیازمند توجه خاص هستند.

دیابت و روزه‌داری

افراد مبتلا به دیابت که دارو دریافت می‌کنند، با توجه به شدت بیماری و با مشورت پزشک ممکن است مجاز به روزه‌داری باشند. در مبتلایان به دیابت غیروابسته به انسولین (دیابت نوع 2) که دارای اضافه وزن بالا باشند و با دریافت منظم دارو (به صورت 2 بار در شبانه‌روز) قندخون خود را کنترل می‌کنند، روزه‌داری نه تنها مضر نیست بلکه می‌تواند مفید نیز باشد.

اما افراد دیابتی که دارای شرایط خاصی هستند (با تشخیص پزشک) لازم است از روزه‌داری خودداری نمایند. از جمله این افراد، مبتلایان به دیابت (چه از نوع وابسته به انسولین و چه غیر وابسته به انسولین) هستند که هنوز بیماری خود را کنترل نکرده‌اند و قند خون آن‌ها هنوز به حد قابل قبولی نرسیده است.

همچنین مبتلایانی که قندخون بالا دارند، ولی هنوز از داروی خاص و هم چنین فعالیت بدنی مناسب جهت درمان دیابت پیروی نمی‌کنند، مبتلایان به دیابت نوع 1 (وابسته به انسولین) که در روز لازم است چند نوبت انسولین تزریق کنند و دیابتی‌های مبتلا به عفونت هم می‌بایست برای اطمینان از توانایی روزه‌داری با پزشک مشورت کنند.

افراد مبتلا به پرفشاری خون کنترل نشده و هم چنین آنژین صدری (نوعی بیماری قلبی) درمان نشده، کسانی که سابقه کتواسیدوز (افزایش اجسام کتونی در خون و ادرار) دارند و در ضمن افرادی که در طول روز دو بار یا بیشتر به افزایش قندخون (هیپرگلیسمی) یا کاهش آن (هیپوگلیسمی) دچار می‌شوند هم باید تحت نظر پزشک روزه بگیرند.

به طور معمول به خانم‌های باردار و یا شیرده مبتلا به دیابت و افراد سالخورده مبتلا به دیابت هم توصیه می‌شود که حتما با پزشک مشورت کنند.

توصیه‌هایی برای روزه‌داران دیابتی

به طور کلی افزایش دریافت مواد غذایی پرچرب و پرکربوهیدرات و پرخوری در طول این ماه در افراد دیابتی، منجر به افزایش قند خون و بالا رفتن وزن خواهد شد. بنابراین بیماران دیابتی در طول روزهای ماه رمضان مانند روزهای معمولی باید از دریافت کالری بیش از حد و هم چنین مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ساده مانند قند و شکر بپرهیزند.

خوشبختانه انجام فعالیت بدنی سبک یا متوسط در افراد مبتلا به دیابت غیروابسته به انسولین، عارضه‌ای نخواهد داشت. اما بهتر است در طول ساعات روزه‌داری حتما قندخون در این افراد چندین نوبت بررسی شود.

همچنین وزن فرد باید در طول ماه رمضان روزانه کنترل شده و در صورت هر گونه کاهش وزن شدید یا افزایش وزن بیش‌تر از 2 کیلوگرم، حتما با پزشک مشورت شود.

افراد دیابتی باید در صورت احساس هر گونه علایم ناشی از کاهش یا افزایش شدید قندخون، روزه را باز کنند.

فراموش نکنید بعد از پایان ماه مبارک رمضان، میزان و نوع داروی مصرفی و هم چنین رژیم غذایی به حالت قبل از ماه رمضان برمی‌گردد.

برای دیابتی‌ها خوردن سحری یک اصل است، بنابراین اگر برای خوردن سحری بیدار نشدند، بهتر است از روزه گرفتن در آن روز منصرف شوند؛ زیرا در چنین حالتی احتمال پایین افتادن قند خون وعوارض دیگر افزایش می‌یابد. از طرفی دیگر، اگر بعد از افطار، قند خون بالای 250 باشد، لازم است شب بعد 20 درصد از کالری دریافتی کم شود. اگر هنگام سحر نیز قند خون بالای 200 باشد، باید از غذای سحری در دفعات بعدی 20 درصد کم شود. چنانچه قند خون بالای 350 باشد، توصیه می‌شود روزه نگیرند.

همچنین اگر مصرف قرص فراموش شود (خصوصاً در صورتی که قند خون بالاست)، بهتر است آن روز را روزه نگیرند.

در نهایت باید گفت بیماران دیابتی که به نحوی دچار عوارض مزمن دیابت بر کلیه‌ها، چشم، قلب و... شده‌اند، هر چند ممکن است با روزه گرفتن دچار مشکل حادی نشوند، ولی برای پیشگیری از پیشرفت عوارض مزمن بهتر است روزه نگیرند و یا با متخصص مربوطه مشورت کنند.

[mehraboOon]

روزه و بیماران قلبی

مطالعات نشان داده‌اند روزه‌داری می‌تواند با کم‌کردن عوامل خطر، به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند. در واقع روزه‌داری صحیح، همراه با یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به کاهش چربی و قند خون کمک کند که طبیعتا کنترل این عوامل، به کنترل بیماری‌های قلبی عروقی منتهی خواهد شد.

محققان موسسه قلب مرکز پزشکی اینترمانتین با تحقیق بر روی 230 نفر نشان دادند که روزه برای سلامت بدن مفید است، به خصوص روزه‌های دوره‌ای منظم خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهند.

محققان در این خصوص توضیح دادند: "روزه موجب استرس و گرسنگی می‌شود. به همین دلیل بدن کلسترول بیشتری آزاد می‌کند و به جای گلوکز، اجازه استفاده از چربی بدن را به عنوان یک منبع انرژی می‌دهد. به این ترتیب تعداد سلول‌های چربی کاهش می‌یابد. این جنبه مهم است چرا که منجر به کاهش چربی و کاهش احتمال پیشرفت مقاومت انسولینی یا دیابتمی‌شود."

نتایج این تحقیقات همچنین نشان داد که روزه اثراتی بر روی تولید بیشتر هورمون رشد (HGH) می‌گذارد و یک اثر حفاظتی در مورد ساختمان عضلانی و تعادل متابولیکی دارد.

صدای قلبتان را بشنوید

دکتر محمدرضا محمدحسنی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق می‌گوید:

«به طور کلی بیماران قلبی ـ عروقی برای روزه‌داری باید نظر پزشک خود را جویا شوند و به طور جدی توصیه‌های او را رعایت کنند. بر این اساس، این دسته از بیماران باید داروهایشان را طبق نظر پزشک به موقع مصرف نمایند و از تصمیم خودسرانه برای مصرف دارو در سحر و افطار پرهیز کنند.

البته بیماری‌های قلبی طیف وسیعی دارند و نمی‌توان برای همگی توصیه واحدی کرد، چرا که سن فرد، شدت بیماری، نوع داروها و بیماری‌های دیگر در این تصمیم‌گیری دخالت دارند.

به طور کلی بیمارانی که بیماری آنان موجب بروز لخته خون در رگ‌ها می‌شود یا بایستی داروی خود را در فواصل کوتاه مصرف کنند، کمتر می‌توانند روزه بگیرند. به بیان دیگر، مشکل بیشتر این بیماران، مصرف مایعات و داروهاست.

آنچه نباید از خاطر ببریم این است که کسانی که در کنار عارضه قلبی، چربی یا فشار خون بالا دارند، در صورت داشتن مجوز روزه‌داری باید کالری مصرفی خود را کاهش دهند و از مصرف غذاهای چرب و شیرین پرهیز کنند. به علاوه بیمارانی که که اوره بالا دارند هم باید تحت نظر پزشک متخصص کلیه روزه بگیرند.

بی شک شناخت نشانه‌های خطر هنگام روزه‌داری برای بیماران قلبی ـ عروقی ضروری است. بروز بی‌نظمی در ضربان قلب و احساس تپش غیرعادی قلب، بروز یا تشدید درد سینه یا نفس‌تنگی، سرگیجه یا سردرد، ضعف و بی‌حالی غیرعادی و افتیا بالارفتن غیرمعمول فشار خون از عمده‌ترین این نشانه‌هاست که بیماران قلبی هنگام روزه‌داری نباید از آن غافل بمانند.»

بیماران قلبی تحت نظر پزشک روزه بگیرند

محراب مرزبان، رییس انجمن جراحان قلب می‌گوید:

«بیماران قلبی در صورت تشخیص پزشک می‌توانند بدون آسیب رساندن به قلب روزه بگیرند.

عوامل خطر برای بیماران قلبی متفاوت است، در همین راستا این افراد می‌توانند در صورت تشخیص پزشک خود، بدون آسیب رساندن به قلب روزه بگیرند.

روزه گرفتن برای بیماران قلبی عروقی تحت نظارت، فشار خونی های تحت کنترل و بیماران دریچه قلبی با شدت متوسط بلامانع است، این در حالی است که این افراد باید ساعت مصرف داروها را با پزشک متخصص خود تنظیم کنند تا در صورت امکان دارو را در وعده سحر و افطار مصرف کنند.

همچنین به افرادی که بیماری دیابت و فشار خون پیشرفته دارند توصیه می‌شود روزه نگیرند، چرا که روزه گرفتن سبب اختلال در فشار خون این افراد می‌شود. همچنین بیماران قلبی و عروقی دارای مشکل حاد کنترل نشده و بیمارانی که با مشکلات شدید قلبی عروقی مواجه هستند، از روزه گرفتن پرهیز کنند.

بیماران قلبی که داروهای ادرارآور مصرف می‌کنند، توصیه می‌شود تا در این ایام روزه نگیرند، چرا که دچار کم‌آبی بدن و عوارض ناشی از آن خواهند شد.»